Năng lượng Nhật Bản [kỳ 84]: Điện hạt nhân, năng lượng tái tạo là 2 nguồn chiến lược

Năng lượng Nhật Bản [Kỳ 74]: Thay thế điện than bằng điện hạt nhân ở Hoa Kỳ - Nhìn từ Nhật Bản Sau khi Bộ Năng lượng Hoa Kỳ (DOE) công bố “Hướng dẫn xem xét việc thay thế các nhà máy nhiệt điện than đã dừng, hoặc sẽ dừng hoạt động bằng nhà máy điện hạt nhân” hồi đầu tháng Tư vừa qua, báo chí Nhật Bản đã đặc biệt nhấn mạnh đến tính khả thi của chính sách này.

Năng lượng Nhật Bản [kỳ 75]: Thời hạn G7 loại bỏ điện than và kế hoạch riêng của Nhật Bản Hội nghị Bộ trưởng về Khí hậu, Năng lượng và Môi trường các nước G7 được tổ chức tại Torino, Ý hồi cuối tháng 4/2024, lần đầu tiên thông qua Tuyên bố chung về thời hạn loại bỏ hoàn toàn nhiệt điện than. Theo đó, chậm nhất đến năm 2035 sẽ loại bỏ nhiệt điện than, mở ra một con đường để đẩy nhanh quá trình khử carbon. Tuy nhiên, vẫn có nhiều cách giải thích khác nhau về thời hạn này.

Năng lượng Nhật Bản [kỳ 76]: Thiết lập hệ thống đốt trộn than + amoniac nhiên liệu quy mô lớn Hai tập đoàn công nghiệp của Nhật Bản là JERA và IHI Corp đã triển khai thử nghiệm trình diễn amoniac (NH3) nhiên liệu lớn đầu tiên tại Nhà máy Nhiệt điện Hekinan (4,1 GW) ở tỉnh Aichi. Mục tiêu thử nghiệm là để thiết lập hệ thống đồng đốt amoniac tại nhà máy điện than thương mại quy mô lớn trong tương lai. (Tổng hợp của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam).

Năng lượng Nhật Bản [kỳ 77]: ‘Sau 1 năm Đức loại bỏ điện hạt nhân’ trên báo Nhật Đã hơn 1 năm trôi qua (kể từ khi Đức triển khai loại bỏ hoàn toàn điện hạt nhân), việc tháo dỡ các nhà máy điện hạt nhân (đã dừng hoạt động) được thực thi. Tuy nhiên, quốc gia này vẫn còn nhiều khó khăn trong việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo. Tại châu Âu, xung đột Nga - Ukraina đang làm gia tăng động lực thúc đẩy điện hạt nhân và đây là một cuộc thử nghiệm cho mô hình thành công, hoặc thất bại của chính sách “loại bỏ hoàn toàn điện hạt nhân”.

Năng lượng Nhật Bản [kỳ 78]: Điện hạt nhân trong Kế hoạch năng lượng cơ bản (sửa đổi) Trong kế hoạch năng lượng cơ bản mới của Nhật Bản sẽ không được viết “xây thêm”, mà thay vào đó là “thay thế” (bao gồm cả việc xây dựng lại lò phản ứng hạt nhân hiện có). Bởi vẫn còn nhiều ý kiến phản đối việc mở rộng các nhà máy điện hạt nhân, nên theo cách này để nhằm ngăn chặn kích động từ luồng dư luận còn khác biệt.

Năng lượng Nhật Bản [kỳ 79]: Tận dụng các tổ máy điện hạt nhân (hiện hữu) lên mức tối đa Tổ máy số 1 của Nhà máy điện hạt nhân Sendai của Công ty Điện lực Kyushu có tuổi đời 40 năm vừa được Cơ quan Pháp quy Hạt nhân Nhật Bản cấp phép kéo dài thêm 20 năm hoạt động.

Năng lượng Nhật Bản [kỳ 80]: Chính sách mới cho nguồn điện khử carbon dài hạn Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) vừa sửa đổi hướng dẫn “Đấu giá nguồn điện khử carbon dài hạn”. Theo đó, chi phí cho các biện pháp an toàn cần thiết phục vụ việc khởi động lại các nhà máy điện hạt nhân được thêm vào trong danh sách đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ khuyến khích đầu tư vào các nguồn điện khử carbon. Cùng với đó, hướng dẫn thiết lập cơ chế để các nhà bán lẻ điện cũng sẽ chịu một phần chi phí này.

Năng lượng Nhật Bản [kỳ 81]: Thảo luận tiêu chuẩn áp dụng cho lò nước nhẹ (cải tiến) Tại cuộc họp mới đây giữa Cơ quan pháp quy hạt nhân Nhật Bản (NRA) và lãnh đạo các nhà máy điện hạt nhân (thuộc các công ty điện lực Nhật Bản) các bên đã thảo luận việc hoàn thiện tiêu chuẩn, quy định áp dụng cho lò phản ứng nước nhẹ SRZ-1200 cải tiến.

Năng lượng Nhật Bản [kỳ 82]: Tái khởi động tổ máy số 2 Nhà máy điện hạt nhân Onagawa Tổ máy số 2 của Nhà máy điện hạt nhân Onagawa (thuộc Công ty Điện lực Tohoku) đã khởi động lại, chấm dứt tình trạng “không nhà máy điện hạt nhân” ở miền Đông Nhật Bản, kể từ khi tổ máy số 3 Nhà máy điện hạt nhân Tomari (thuộc Công ty Điện lực Hokkaido) đóng cửa vào tháng 5 năm 2012.

Năng lượng Nhật Bản [kỳ 83]: Khuyến nghị của IEA trên báo Công nghiệp Hạt nhân Nhật Bản Báo Công nghiệp Hạt nhân Nhật Bản đưa tin: Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) vừa công bố báo cáo có tựa đề “Con đường hướng tới kỷ nguyên mới của năng lượng nguyên tử” (The Path to a New Era for Nuclear Energy). Báo cáo nêu rõ: Trong bối cảnh nhu cầu điện năng toàn cầu tăng cao, sự hỗ trợ từ các chính sách, đầu tư và phát triển công nghệ đang thúc đẩy tăng trưởng của điện hạt nhân. Tuy nhiên, cũng cần giải quyết các thách thức (vượt chi phí, rủi ro chậm tiến độ và vấn đề huy động vốn...).

Để hiện thực hóa kế hoạch, trong 15 năm tới, tỷ lệ điện hạt nhân và năng lượng tái tạo cần tăng gấp khoảng 2 lần so với mức hiện tại (lần lượt từ 8,5% và 22,9%). Trong số 33 lò phản ứng hạt nhân trong nước, hiện chỉ có 14 lò đang hoạt động.

Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) cho rằng: Để đạt được mục tiêu về điện hạt nhân, cần vận hành 36 lò (bao gồm cả 3 lò đang được xây dựng).

Kế hoạch năng lượng cơ bản xác định chính sách tái khởi động các lò phản ứng với điều kiện đảm bảo an toàn. Đặc biệt, Chính phủ sẽ nỗ lực thúc đẩy lấy ý kiến đồng thuận trong việc tái vận hành Nhà máy điện hạt nhân Kashiwazaki-Kariwa của Tập đoàn Điện lực Tokyo (TEPCO), nhằm giải quyết sự chênh lệch về nguồn cung điện và giá điện giữa miền Đông, cũng như các khu vực khác.

Ngoài ra, hệ thống lưới điện của Nhật Bản hiện có sự khác biệt về tần số giữa hai miền (miền Đông sử dụng tần số 50Hz, trong khi miền Tây sử dụng 60Hz). Các cơ sở chuyển đổi tần số kết nối hai khu vực có tổng công suất 2,1 GW, trở thành một hạn chế trong việc kết nối và điều phối điện năng giữa hai miền.

Về việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân mới, Kế hoạch nêu rõ chính sách thúc đẩy xây dựng các lò phản ứng thế hệ tiếp theo để thay thế các nhà máy đã ngừng hoạt động trong cùng địa điểm nhà máy điện hạt nhân hiện có. Các công ty điện lực bày tỏ quan điểm “cần tiến hành bao gồm cả việc xây dựng mới” và “đã đến lúc phải bắt đầu xem xét vấn đề này”. Trong khi đó, các hãng sản xuất lò phản ứng hạt nhân đang đưa ra chính sách gia tăng nhân lực tham gia thiết kế nhà máy điện hạt nhân - cho thấy sự quan tâm đến việc xây dựng các dự án điện hạt nhân mới đang gia tăng.

Tuy nhiên, để triển khai xây dựng nhà máy điện hạt nhân, sự đồng thuận từ người dân địa phương là điều không thể thiếu. Theo METI: Số lượng ý kiến đóng góp cho Kế hoạch cơ bản về năng lượng lần này lên tới khoảng 40.000 ý kiến, mức cao nhất từ trước đến nay. Trước những lo ngại từ công chúng về điện hạt nhân, Chính phủ Nhật Bản đã bổ sung nội dung “cần nghiêm túc tiếp thu các ý kiến lo ngại về an toàn hạt nhân và tiến độ back-end (xử lý nhiên liệu đã qua sử dụng và tháo dỡ nhà máy)”.

Để xây dựng nhà máy điện hạt nhân, việc nâng cao tính dự báo trong đầu tư cũng rất quan trọng. Trong Kế hoạch năng lượng cơ bản đã đặt mục tiêu xây dựng một cơ chế giúp đảm bảo thu hồi phần chi phí xây dựng tăng thêm thông qua giá điện.

Ngoài ra, trong “Tầm nhìn GX2040 (Green Transformation 2040)” ※ cũng bao gồm các chính sách hỗ trợ nhằm khuyến khích xây dựng nhà máy và cơ sở công nghiệp xung quanh các nhà máy điện hạt nhân. Tuy nhiên, từ phía các công ty điện lực, vẫn có những ý kiến cho rằng: “Điều quan trọng là phải có cơ chế hỗ trợ đảm bảo lợi nhuận thực sự”.

※ Tầm nhìn GX2040 là một kế hoạch trung và dài hạn do Chính phủ và doanh nghiệp cùng xây dựng, nhằm nâng cao tính dự báo cho các khoản đầu tư vào chuyển đổi xanh (GX). Kế hoạch này được Chính phủ Nhật Bản phê duyệt vào ngày 18/2/2025, cùng ngày với Kế hoạch năng lượng cơ bản.

Việc xác định rõ các định hướng và mục tiêu chính sách phù hợp với tình hình hiện tại trong Kế hoạch năng lượng cơ bản là một bước tiến lớn trong việc thúc đẩy sử dụng năng lượng hạt nhân. Tuy nhiên, để hiện thực hóa Kế hoạch này, cần tiếp tục triển khai các chính sách hỗ trợ cụ thể, đồng thời thúc đẩy sự đồng thuận của người dân địa phương - nơi đặt nhà máy thông qua các hoạt động tiếp cận và truyền thông bền bỉ, kiên trì.

(Đón đọc kỳ tới...)

NGUYỄN HOÀNG YẾN (TỔNG HỢP, BIÊN DỊCH)

Nguồn: METI, NHK, Báo Kinh tế Nhật Bản, Báo Asahi