Điện hạt nhân, năng lượng tái tạo

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vừa có buổi làm việc với UBND tỉnh Lai Châu để bàn về kế hoạch triển khai các dự án điện mặt trời nổi trên hồ thủy điện và mở rộng các nhà máy thuỷ điện do EVN quản lý trên địa bàn tỉnh Lai Châu.

Chiều ngày 4/6 theo giờ địa phương, tại Paris (Pháp), Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên - Trưởng đoàn công tác Việt Nam đang làm việc tại Pháp có buổi làm việc với Giám đốc điều hành Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) Fatih Birol và ký kết bản ghi nhớ (MOU) thúc đẩy hợp tác toàn diện trong lĩnh vực năng lượng với IEA.

UBND tỉnh Quảng Trị vừa chấp thuận chủ trương đầu tư và lựa chọn Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) làm chủ đầu tư dự án đường dây 500 kV Lao Bảo - Trạm cắt 500 kV Quảng Trị 2. Đây là công trình trọng điểm không chỉ về mặt hạ tầng truyền tải (giải tỏa công suất của các dự án năng lượng tái tạo tại tỉnh Quảng Trị và trong khu vực lên hệ thống điện quốc gia), mà còn về chiến lược hợp tác năng lượng xuyên biên giới giữa Việt Nam và Lào.

Ngày Khoa học Công nghệ 18/5 vừa qua đến với chúng ta trong luồng gió đổi mới của Nghị quyết số 57-NQ/TW, cùng một nhịp với sự kiện tái khởi động dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, Ninh Thuận 2, gợi cho tôi nhớ về các nhà khoa học Việt Nam đã đi tiên phong chuẩn bị chương trình điện hạt nhân quốc gia.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long đã ký Quyết định số 1012/QĐ-TTg, ngày 26/5/2025 phê duyệt Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực phục vụ phát triển điện hạt nhân đến năm 2035”. Mục tiêu của Đề án là đến năm 2030, đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực phục vụ Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2.

Theo dự kiến, Luật Năng lượng Nguyên tử Việt Nam (sửa đổi) sẽ được Quốc hội xem xét, bỏ phiếu vào tuần thứ hai của tháng 6 năm 2025. Góp ý tiếp theo cho Dự thảo Luật, TS. Lê Chí Dũng - chuyên gia pháp quy hạt nhân có bài báo viết riêng cho Tạp chí Năng lượng Việt Nam dưới đây. Bài báo giới thiệu ý kiến của tác giả về các điểm quan trọng đã đạt được của Dự thảo và đề xuất hợp tác với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) để tiếp nhận hỗ trợ quốc tế cho việc triển khai an toàn dự án điện hạt nhân ở Việt Nam, trước mắt là cho dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1, Ninh Thuận 2. Rất mong nhận được sự chia sẻ của cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan chủ trì dự án Luật (sửa đổi), chủ đầu tư, chuyên gia và bạn đọc.

Ngày đầu tiên của phiên đàm phán lần thứ 2 Hiệp định song phương về Thương mại đối ứng giữa Việt Nam - Hoa Kỳ (từ ngày 19-22/5/2025 tại Washington D.C), Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên và lãnh đạo Westinghouse đã thảo luận về thúc đẩy hợp tác trong các dự án điện hạt nhân quy mô lớn và quy mô nhỏ (SMR) ở Việt Nam.

Hoa Kỳ đang có kế hoạch phát triển các lò phản ứng thu nhỏ, hay vi mô (microreactor) thương mại đầu tiên vào năm 2030. Đây là công nghệ được kỳ vọng có thể tạo ra kỷ nguyên mới - kỷ nguyên năng lượng sạch dồi dào, dễ tiếp cận, an toàn và có thể lắp đặt ở hầu hết mọi nơi (cả trên đất liền, trên biển, lẫn ngoài không gian).

Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam (VINATOM) vừa đón tiếp và làm việc với đoàn chuyên gia từ Viện Liên hiệp Nghiên cứu Hạt nhân Dubna (JINR) của Liên bang Nga về khả năng hợp tác trong nghiên cứu và triển khai ứng dụng năng lượng nguyên tử tại Việt Nam.

Trong báo cáo dưới đây, chuyên gia Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam phân tích quá trình chuyển dịch toàn cầu (từ cơ chế hỗ trợ giá - Feed-in Tariff - FIT) sang “cơ chế đấu thầu” và các “cơ chế hỗ trợ khác” cho năng lượng tái tạo. Cụ thể ở đây là [1] phân tích bối cảnh và lý do của sự chuyển dịch; [2] các điều kiện tiên quyết cần thiết để quá trình chuyển đổi diễn ra hiệu quả; [3] đánh giá những ưu điểm, nhược điểm của cơ chế đấu thầu và các cơ chế khác so với cơ chế FIT; [4] một số kết luận, khuyến nghị cho trường hợp Việt Nam...

Báo cáo của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) về tình hình đàm phán giá năng lượng tái tạo chuyển tiếp cho thấy: Số lượng dự án gửi hồ sơ đàm phán giá điện, hợp đồng mua bán điện từ đầu năm 2025 đến nay không thay đổi. Chỉ có 1 nhà máy/phần nhà máy đã hoàn thành thủ tục công nhận vận hành thương mại, phát điện thương mại lên lưới và 1 công trình/một phần công trình được nghiệm thu, cấp giấy phép hoạt động điện lực, quyết định gia hạn chủ trương đầu tư.

Quốc hội đang thảo luận về Dự thảo Luật Năng lượng Nguyên tử (sửa đổi) nhằm hoàn thiện pháp lý khung cho quản lý và vận hành nhà máy hạt nhân. Để giúp bạn đọc hiểu sâu thêm về Luật Năng lượng Nguyên tử, Tạp chí Năng lượng Việt Nam tổng hợp, lược dịch một số phiên bản của Luật này trên thế giới hiện nay.

Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã chính thức khai mạc vào sáng 5/5/2025. Đây là Kỳ họp có nhiều nội dung quan trọng, trong đó có Dự thảo Luật Năng lượng Nguyên tử Việt Nam (sửa đổi). Gợi ý, chia sẻ với Quốc hội về nội dung sửa đổi Luật lần này, chuyên gia pháp quy hạt nhân [*] có bài viết gửi riêng cho Tạp chí Năng lượng Việt Nam dưới đây. Bài viết tập trung chủ yếu vào hai vấn đề đặc thù và rất cấp bách với thực tiễn triển khai dự án điện hạt nhân đầu tiên ở Việt Nam. Thứ nhất là về cơ quan pháp quy hạt nhân. Thứ hai là về các quy định liên quan đến bảo đảm an toàn hạt nhân, an ninh hạt nhân của nhà máy điện hạt nhân.

Nhằm giảm lệ thuộc vào nguồn uranium làm giàu nhập khẩu, Hoa Kỳ hiện đang thực hiện kế hoạch dài hạn để giúp ngành năng lượng ổn định, sớm đạt Net Zero bằng cách xây dựng chuỗi cung ứng tại chỗ.

Tiếp theo “các biến thể của Cơ chế hỗ trợ (FIT) cho điện gió, mặt trời trên thế giới” [kỳ 1], chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam phân tích về sự phát triển FIT cho năng lượng tái tạo ở nước ta. Cụ thể ở đây là xem xét hành trình triển khai (kể từ khi bắt đầu, đến tình trạng hiện tại); đánh giá những thành công và các thách thức phát sinh, kèm theo một vài kết luận về cơ chế này ở Việt Nam. Rất mong nhận được sự chia sẻ của các nhà quản lý, chuyên gia và bạn đọc.