Nhận định, Phản biện

Tập thể các chuyên gia, nhà khoa học thuộc Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam vừa có báo cáo tổng hợp (từ các bài báo phản biện trong chuyên đề “phát triển điện hạt nhân Việt Nam trong bối cảnh mới”) gửi tới Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính. Trong báo cáo, các chuyên gia đã đề xuất Thủ tướng xem xét quyết định một số vấn đề liên quan trong giai đoạn đầu thực hiện đầu tư các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1, Ninh Thuận 2. Dưới đây là nội dung chính được đề cập trong báo cáo này.

Bài báo dưới đây của các tác giả thuộc Bộ Công Thương, Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam đề cập đến kiện toàn bộ máy tổ chức, lựa chọn công nghệ, tiến độ đầu tư, đào tạo nhân lực, công tác truyền thông... Cùng với đó là một số kiến nghị đối với các cơ quan quản lý nhà nước cần lưu ý, xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết định các vấn đề có liên quan trong quá trình thực hiện đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1, Ninh Thuận 2 đảm bảo hiệu quả và tiến độ. Rất mong nhận được sự chia sẻ của các nhà quản lý, chuyên gia và bạn đọc.

Năm 2024, với điều kiện thủy văn thuận lợi hơn năm 2023, các nhà máy thủy điện đã phát huy được vai trò của mình là vận hành linh hoạt với sản lượng cao để cấp điện cho nền kinh tế. Tuy nhiên, trong năm qua đã xuất hiện những cơn bão, lũ lớn bất thường. Các nhà máy thủy điện trên sông Đà, sông Chảy, sông Gâm đã không thể cắt lũ, hay làm chậm lũ cho vùng hạ lưu công trình (dù đã thực hiện theo Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Hồng). Vậy, trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, chúng ta cần vận hành hệ thống thủy điện như thế nào? Tổng hợp, phân tích, đề xuất giải pháp của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam.

Việt Nam có mức tăng trưởng GDP hàng năm cao và duy trì được trong nhiều năm. Yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ là tăng trưởng GDP năm 2025 khoảng 8% để tạo đà, tạo lực, tạo thế cho giai đoạn 2026-2030 tăng trưởng 2 con số, đòi hỏi phải có nguồn cung cấp điện năng đầy đủ, ổn định và tin cậy. Nhưng để có nguồn điện đáp ứng được các mục tiêu lớn của Chính phủ, chúng ta cần thay đổi thực chất khuôn khổ pháp lý áp dụng cho các dự án nguồn điện lớn theo Quy hoạch điện VIII.

Chính phủ Nhật Bản vừa thông qua “Kế hoạch năng lượng cơ bản” vốn là “bộ khung” của chính sách năng lượng của quốc gia. Trong kế hoạch mới, cơ cấu nguồn điện vào năm tài khóa 2040 được đặt mục tiêu: 40-50% từ năng lượng tái tạo, 20% từ điện hạt nhân và 30-40% từ nhiệt điện. Đối với năng lượng hạt nhân, cụm từ “giảm sự phụ thuộc nhiều nhất có thể” vốn được duy trì nhất quán sau sự cố Fukushima Daiichi năm 2011 đã bị loại bỏ. Thay vào đó là “định hướng tối đa hóa việc sử dụng năng lượng hạt nhân cùng với năng lượng tái tạo”.

Tỉnh Ninh Thuận có điều kiện tự nhiên về bức xạ mặt trời và tốc độ gió lớn để phát triển năng lượng tái tạo. Với lợi thế đó, từ năm 2019, Ninh Thuận phát triển nhanh các trang trại điện gió, mặt trời để đến cuối năm 2024 đã hình thành trung tâm năng lượng tái tạo của cả nước. Tương lai gần, khi nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 đi vào vận hành (cùng với nguồn thủy điện, thủy điện tích năng và điện LNG), nơi đây sẽ trở thành Thủ phủ năng lượng sạch của nước ta.

Như chúng ta đều biết, trong bối cảnh chiến tranh thuế quan giữa Mỹ và Canada đang nóng, ông Doug Ford - Thủ hiến tỉnh Ontario (của Canada) thông báo áp thuế 25% lên điện năng xuất khẩu sang Mỹ. Nhân sự kiện này, Tạp chí Năng lượng Việt Nam điểm lại bức tranh buôn bán điện giữa hai nước và một số bài học rủi ro khi lệ thuộc nước ngoài về năng lượng cho nhiều quốc gia.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và sự cần thiết phải giảm phát thải khí nhà kính, nhiên liệu sinh học đã trở thành một giải pháp quan trọng. Tại Nhật Bản, một mô hình kinh tế tuần hoàn đã được hình thành, tận dụng nguồn dầu ăn đã qua sử dụng để sản xuất nhiên liệu diesel sinh học. Dưới đây, Tạp chí Năng lượng Việt Nam giới thiệu bài viết tổng hợp về quy trình thu gom dầu ăn đã qua sử dụng, quy trình sản xuất biodiesel và hoạt động sản xuất tại nhà máy biodiesel ở Kyoto, cùng một số gợi ý kinh nghiệm áp dụng cho Việt Nam. Rất mong nhận được sự chia sẻ của các nhà quản lý, chuyên gia và bạn đọc.