Năng lượng nguyên tử

Ngày Khoa học Công nghệ 18/5 vừa qua đến với chúng ta trong luồng gió đổi mới của Nghị quyết số 57-NQ/TW, cùng một nhịp với sự kiện tái khởi động dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, Ninh Thuận 2, gợi cho tôi nhớ về các nhà khoa học Việt Nam đã đi tiên phong chuẩn bị chương trình điện hạt nhân quốc gia.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long đã ký Quyết định số 1012/QĐ-TTg, ngày 26/5/2025 phê duyệt Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực phục vụ phát triển điện hạt nhân đến năm 2035”. Mục tiêu của Đề án là đến năm 2030, đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực phục vụ Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2.

Theo dự kiến, Luật Năng lượng Nguyên tử Việt Nam (sửa đổi) sẽ được Quốc hội xem xét, bỏ phiếu vào tuần thứ hai của tháng 6 năm 2025. Góp ý tiếp theo cho Dự thảo Luật, TS. Lê Chí Dũng - chuyên gia pháp quy hạt nhân có bài báo viết riêng cho Tạp chí Năng lượng Việt Nam dưới đây. Bài báo giới thiệu ý kiến của tác giả về các điểm quan trọng đã đạt được của Dự thảo và đề xuất hợp tác với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) để tiếp nhận hỗ trợ quốc tế cho việc triển khai an toàn dự án điện hạt nhân ở Việt Nam, trước mắt là cho dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1, Ninh Thuận 2. Rất mong nhận được sự chia sẻ của cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan chủ trì dự án Luật (sửa đổi), chủ đầu tư, chuyên gia và bạn đọc.

Ngày đầu tiên của phiên đàm phán lần thứ 2 Hiệp định song phương về Thương mại đối ứng giữa Việt Nam - Hoa Kỳ (từ ngày 19-22/5/2025 tại Washington D.C), Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên và lãnh đạo Westinghouse đã thảo luận về thúc đẩy hợp tác trong các dự án điện hạt nhân quy mô lớn và quy mô nhỏ (SMR) ở Việt Nam.

Hoa Kỳ đang có kế hoạch phát triển các lò phản ứng thu nhỏ, hay vi mô (microreactor) thương mại đầu tiên vào năm 2030. Đây là công nghệ được kỳ vọng có thể tạo ra kỷ nguyên mới - kỷ nguyên năng lượng sạch dồi dào, dễ tiếp cận, an toàn và có thể lắp đặt ở hầu hết mọi nơi (cả trên đất liền, trên biển, lẫn ngoài không gian).

Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam (VINATOM) vừa đón tiếp và làm việc với đoàn chuyên gia từ Viện Liên hiệp Nghiên cứu Hạt nhân Dubna (JINR) của Liên bang Nga về khả năng hợp tác trong nghiên cứu và triển khai ứng dụng năng lượng nguyên tử tại Việt Nam.

Quốc hội đang thảo luận về Dự thảo Luật Năng lượng Nguyên tử (sửa đổi) nhằm hoàn thiện pháp lý khung cho quản lý và vận hành nhà máy hạt nhân. Để giúp bạn đọc hiểu sâu thêm về Luật Năng lượng Nguyên tử, Tạp chí Năng lượng Việt Nam tổng hợp, lược dịch một số phiên bản của Luật này trên thế giới hiện nay.

Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã chính thức khai mạc vào sáng 5/5/2025. Đây là Kỳ họp có nhiều nội dung quan trọng, trong đó có Dự thảo Luật Năng lượng Nguyên tử Việt Nam (sửa đổi). Gợi ý, chia sẻ với Quốc hội về nội dung sửa đổi Luật lần này, chuyên gia pháp quy hạt nhân [*] có bài viết gửi riêng cho Tạp chí Năng lượng Việt Nam dưới đây. Bài viết tập trung chủ yếu vào hai vấn đề đặc thù và rất cấp bách với thực tiễn triển khai dự án điện hạt nhân đầu tiên ở Việt Nam. Thứ nhất là về cơ quan pháp quy hạt nhân. Thứ hai là về các quy định liên quan đến bảo đảm an toàn hạt nhân, an ninh hạt nhân của nhà máy điện hạt nhân.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn, Văn phòng Chính phủ vừa có Văn bản gửi các bộ liên quan - theo chức năng, nhiệm vụ được giao, nghiên cứu và có ý kiến về báo cáo kiến nghị của Tạp chí Năng lượng Việt Nam về thúc đẩy tiến độ, đảm bảo hiệu quả đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1, Ninh Thuận 2, gửi Bộ Công Thương tổng hợp. Được biết, hiện các bộ: Công Thương, Tài chính, Khoa học và Công nghệ, Nông nghiệp và Môi trường... đang nghiên cứu, tổng hợp về nội dung liên quan để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.

Phân tích đa chiều dưới đây của chuyên gia pháp quy hạt nhân [*] viết cho Tạp chí Năng lượng Việt Nam đề cập đến “an toàn của nhà máy điện hạt nhân”, và trả lời cho câu hỏi: Việt Nam cần làm gì để bảo đảm an toàn cho nhà máy điện hạt nhân đầu tiên? Rất mong nhận được sự chia sẻ của cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan chủ trì dự án Luật Năng lượng Nguyên tử (sửa đổi), chủ đầu tư, chuyên gia và bạn đọc.

Không giống như các nguồn năng lượng khác, điện hạt nhân (gần như duy nhất) cần đáp ứng đầy đủ các quy định giám sát và hợp tác quốc tế về an toàn, an ninh, thanh sát hạt nhân. Đây là một cơ chế góp phần giúp các nhà máy điện hạt nhân đấu nối vào hệ thống điện quốc gia một cách an toàn, hoạt động hiệu quả, đảm bảo tính bảo mật và có trách nhiệm... Vì vậy, Việt Nam (cũng như các quốc gia lần đầu phát triển nguồn điện này) nên nghiên cứu, xem xét để có thể tham gia đầy đủ các công ước quốc tế về hạt nhân.

Bài viết dưới đây của TS. Vũ Minh Ngọc - Viện Nghiên cứu và Quản lý Chất thải Phóng xạ của Cộng hòa Pháp [*] viết riêng cho Tạp chí Năng lượng Việt Nam cung cấp một cái nhìn tổng quan về tình hình quản lý chất thải hạt nhân hiện nay trên thế giới, vai trò của quản lý chất thải phóng xạ đảm bảo sự phát triển an toàn, bền vững của điện hạt nhân. Cuối bài viết, tác giả gợi ý cho Việt Nam về sự cần thiết tính toán chi phí quản lý chất thải hạt nhân trong giá trị tổng đầu tư dự án điện hạt nhân, hoặc đưa vào giá thành bán điện... Rất mong nhận được sự chia sẻ của các nhà quản lý, chuyên gia và bạn đọc.

Hiệp hội Hạt nhân Thế giới (WNA) vừa công bố báo cáo bài học kinh nghiệm trong các dự án điện hạt nhân. Báo cáo cung cấp kinh nghiệm về công tác quản lý đầu tư xây dựng nguồn năng lượng này trên thế giới. Dưới đây là những điểm chính của báo cáo được BBT Tạp chí Năng lượng Việt Nam cập nhật, lược dịch để bạn đọc cùng tham khảo.

Cho đến nay không có nhiều tài liệu ‘kinh điển’ về điện hạt nhân. Cuốn Milestones in the Development of a National Infrastructure for Nuclear Power (tạm dịch: Những cột mốc trong quá trình phát triển cơ sở hạ tầng năng lượng hạt nhân quốc gia) của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) vừa phát hành được xem là ‘kim chỉ nam’ cho hoạt động này. Tạp chí Năng lượng Việt Nam cập nhật những nội dung chính của ấn phẩm với hy vọng sẽ giúp ích cho chương trình phát triển các dự án điện hạt nhân tại Ninh Thuận.

Văn phòng Chính phủ vừa ban hành Thông báo số 35/TB-VPCP ngày 7/2/2025 kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Phiên họp lần thứ hai Ban Chỉ đạo xây dựng Nhà máy điện hạt nhân.