Năng lượng nguyên tử

Hội nghị Khoa học và Công nghệ hạt nhân toàn quốc lần thứ 16 (VINANST-16), tổ chức tại Đà Nẵng (từ ngày 8-10/10/2025) đã ghi dấu ấn mạnh mẽ, với sự tham gia của gần 400 đại biểu Việt Nam và hơn 90 đại biểu quốc tế. Sự hiện diện đông đảo của các chuyên gia từ Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), Liên bang Nga, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ, Pháp, Thụy Điển, Trung Quốc và nhiều quốc gia khác đã khẳng định uy tín, vị thế ngày càng cao của Việt Nam trong lĩnh vực khoa học, công nghệ hạt nhân.

Hội nghị Khoa học và Công nghệ hạt nhân toàn quốc lần thứ 16 (Vietnam Conference on Nuclear Science and Technology - VINANST-16) năm 2025 sẽ được tổ chức tại TP. Đà Nẵng trong 3 ngày (từ 8-10/10/2025).

Bên lề Tuần lễ Nguyên tử Thế giới tại Moskva (25-28/9), Hãng thông tấn Sputnik (LB Nga) đã trò chuyện với TS. Trần Chí Thành - Viện trưởng Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam về triển vọng hợp tác giữa Việt Nam - LB Nga trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân, cũng như đánh giá những thành tựu trong việc thực hiện lộ trình chung về phát triển công nghệ hạt nhân.

Tập thể các chuyên gia, nhà khoa học thuộc Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam vừa có Báo cáo tổng hợp (từ các bài báo phản biện khoa học được đăng tải từ tháng 5 năm 2025 đến nay) gửi tới Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính. Nội dung Báo cáo là các nghiên cứu, đánh giá, phân tích kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn triển khai ở Việt Nam trong hoàn thiện những yếu tố quan trọng đối với phát triển điện hạt nhân. Cụ thể là hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, nhân lực, hệ sinh thái tri thức, chức năng nhiệm vụ và năng lực của các chủ thể quan trọng trong triển khai dự án điện hạt nhân (Ninh Thuận 1, Ninh Thuận 2), nhà máy điện hạt nhân nhỏ và chuyển đổi số. Từ đó, gợi ý, đề xuất một số kiến nghị cần lưu ý, xem xét kỹ lưỡng quyết định từ sớm những vấn đề có liên quan nhằm phát triển điện hạt nhân an toàn và hiệu quả ở Việt Nam. Dưới đây là nội dung chính của Báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ.

Báo cáo từ UBND tỉnh Khánh Hòa, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (PVN) về tính hình triển khai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 cho thấy: Công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; đàm phán tín dụng; ký kết thỏa thuận hợp tác quốc tế để lựa chọn công nghệ; lập và thẩm tra Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi (Pre-FS); hợp tác đào tạo nhân lực v.v... đã, đang được triển khai với tính thần hết sức khẩn trương. Tuy vậy, một số hạng mục công việc gặp khó khăn, thách thức.

Văn phòng Ban Chấp hành Trung ương Đảng vừa có Thông báo số 321-TB/VPTW, ngày 13/9/2025, về Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam (ngày 4/9/2025). Dưới đây là nguyên văn Thông báo Kết luận của Tổng Bí thư.

Báo cáo The World Nuclear Industry Status Report 2024 (WNISR2024), công bố tháng 9/2024, cung cấp dữ liệu chi tiết về tình hình vận hành, tiến độ xây dựng, các trường hợp đình trệ, hoặc vượt chi phí. Với cách tiếp cận định lượng dựa trên các chỉ số khách quan, WNISR2024 mang lại góc nhìn thiết thực cho các quốc gia đang cân nhắc triển khai, hoặc mở rộng chương trình điện hạt nhân - trong đó có Việt Nam. (Tổng hợp, phân tích và khuyến cáo từ thực tiễn của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam).

Sau một quy trình nghiêm ngặt để tìm nhà cung cấp cho dự án điện hạt nhân mới, cuối tháng Tám vừa qua, Tập đoàn Điện lực Vattenfall của Thụy Điển đã có được ‘danh sách ngắn’ hai nhà thầu cung cấp Lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR) đầu tiên cho quốc gia Bắc Âu này.

Ngày 4/9/2025, trong dư âm phấn khởi cả nước vừa tổ chức thành công Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đến thăm Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam - đơn vị đầu ngành của lĩnh vực quan trọng của đất nước. Chuyến thăm của Tổng Bí thư và Thủ tướng là động lực hết sức quý báu đối với toàn thể cán bộ, nhân viên ngành năng lượng nguyên tử Việt Nam, khích lệ quyết tâm góp phần thực hiện tốt trọng trách được giao. Nhân sự kiện mang tính lịch sử của ngành, Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam hoàn thiện Báo cáo phân tích về “Nghiên cứu và thử nghiệm khoa học - công nghệ phục vụ điện hạt nhân ở Việt Nam”. Báo cáo tập trung phân tích vai trò của nghiên cứu và thử nghiệm đối với chương trình điện hạt nhân; giới thiệu các loại hình cơ sở nghiên cứu - thử nghiệm chủ chốt; trình bày kinh nghiệm quốc tế; và đề xuất gợi ý cho Việt Nam nhằm phát triển một nền tảng khoa học - công nghệ hạt nhân bền vững, phục vụ cho chương trình điện hạt nhân trong tương lai. (Về nội dung chỉ đạo của Tổng Bí thư và Thủ tướng đối với ngành, chúng tôi sẽ cập nhật chi tiết, kèm theo bình luận chuyên sâu trong bài viết tiếp theo).

Mặc dù năng lượng hạt nhân có khả năng vô song trong sản xuất năng lượng sạch không phát thải quy mô lớn, nhưng nó lại bị những người ủng hộ năng lượng sạch bác bỏ, ủng hộ các nguồn năng lượng tái tạo (như gió, mặt trời). Dưới đây là những ngộ nhận lớn nhất về nguồn năng lượng này và lý do vì sao năng lượng hạt nhân lại cần thiết cho mục tiêu Net Zero trong tương lai.

Bộ Khoa học và Công nghệ đang lấy ý kiến về dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Năng lượng Nguyên tử về phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử. Điểm đáng chú ý của dự thảo Nghị định là ưu tiên đầu tư, đa dạng hóa nguồn vốn cho phát triển, ứng dụng và bảo đảm ngân sách cho nghiên cứu, phát triển công nghệ lĩnh vực năng lượng nguyên tử ở Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới.

Tại Hà Nội, phiên họp thường kỳ Hội đồng Khoa học, Công nghệ và Đào tạo (KHCN&ĐT) Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam (VINATOM) đã tập trung thảo luận, đề xuất những vấn đề trọng tâm và dài hạn của Viện, cũng như của ngành năng lượng nguyên tử Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới.

Chính phủ ban hành Nghị quyết số 249/NQ-CP ngày 22/8/2025 về ban hành kế hoạch triển khai Nghị quyết số 189/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt đầu tư xây dựng các dự án điện hạt nhân tại Ninh Thuận.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Quyết định số 1689/QĐ-TTg ngày 6/8/2025 kiện toàn thành viên Ban Chỉ đạo xây dựng Nhà máy điện hạt nhân (Ban Chỉ đạo). Quyết định này sửa đổi thành phần Ban Chỉ đạo tại Điều 3 Quyết định số 72/QĐ-TTg ngày 10/1/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng Nhà máy điện hạt nhân.

Văn phòng Chính phủ ban hành Thông báo số 395/TB-VPCP ngày 4/8/2025 kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn tại cuộc họp nghe báo cáo tình hình thực hiện dự án di dân tái định cư, giải phóng mặt bằng, đàm phán hợp tác đầu tư, rà soát các cơ sở pháp lý, báo cáo nghiên cứu tiền khả thi... cho các dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, Ninh Thuận 2.