Phản biện

Theo Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, công suất đặt điện khí dùng nguồn khí trong nước sẽ tăng từ 7 GW hiện nay, lên 16 GW vào năm 2030; còn nguồn điện sử dụng khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) nhập khẩu sẽ tăng từ 0,8 GW, lên 22,5 GW. Hiện tại đã bước sang nửa cuối của năm 2025, nhưng mới chỉ nhìn thấy 2 dự án Nhiệt điện LNG Nhơn Trạch 3-4 là có khả năng hoàn thành đúng thời hạn và dự án Nhiệt điện Ô Môn 4 (sử dụng khí Lô B) vừa được khởi công; các dự án điện khí khác còn đang ở các giai đoạn khác nhau, chưa biết lúc nào mới đủ điều kiện thi công... Đề cập đến nội dung này, chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam có bài viết phản biện, phân tích nguyên nhân chậm trễ và gợi mở một số giải pháp thúc đẩy tiến độ nguồn điện khí ở nước ta trong thời gian sắp tới.

Tại TP. Hồ Chí Minh, Hiệp hội Năng lượng Việt Nam (VEA) phối hợp với Cục Điện lực - Bộ Công Thương vừa tổ chức thành công “Diễn đàn hiện thực hóa các mục tiêu của Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII và giải pháp cho các nguồn điện đến năm 2030”.

Bài viết dưới đây của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về vai trò của hệ thống mô phỏng trong đào tạo điện hạt nhân, giới thiệu các nội dung huấn luyện dựa trên tài liệu PCTRAN - một công cụ mô phỏng linh hoạt, cho phép xây dựng các bài tập mô phỏng vận hành và sự cố của lò phản ứng nước áp lực (PWR) do Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) phát hành, cũng như đề xuất định hướng sử dụng phù hợp với lộ trình phát triển nhân lực hạt nhân tại Việt Nam. Bài viết cũng gợi ý nội dung cần hướng dẫn đối với “chương trình đào tạo, huấn luyện và sử dụng thiết bị mô phỏng” tại Khoản 4 Điều 47 Luật Năng lượng Nguyên tử Việt Nam.

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa tổ chức cuộc họp triển khai Đề án 1012, với sự tham gia của đại diện nhiều bộ, ngành và cơ sở đào tạo. Tại cuộc họp, đại diện lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo nhấn mạnh yêu cầu thực hiện Đề án một cách chủ động, linh hoạt và sát thực tiễn; đồng thời khẳng định đây không chỉ là nhiệm vụ riêng của ngành giáo dục, mà là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị. Đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ cũng kiến nghị cần có chiến lược đào tạo dài hạn, đạt chuẩn quốc tế, thậm chí thành lập cơ sở đào tạo chuyên biệt nhằm xây dựng đội ngũ nhân lực ổn định, chất lượng cao. Đề cập đến nội dung này, chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam tổng hợp các nguyên tắc quốc tế trong quản lý và đào tạo nhân lực điện hạt nhân, phân tích thực trạng, dự báo hiệu quả triển khai Đề án 1012, rút ra bài học từ kinh nghiệm giai đoạn 2009-2016, đồng thời đề xuất một số gợi ý chính sách nhằm xây dựng hệ thống nhân lực bền vững, đáp ứng yêu cầu của chương trình điện hạt nhân quốc gia trong tương lai.

Chứng chỉ năng lượng tái tạo (REC) là một giấy chứng nhận điện tử giúp xác nhận một lượng điện năng đã được sản xuất từ nguồn năng lượng tái tạo. Chứng chỉ này có thể được giao dịch trên thị trường riêng, tách biệt với thị trường điện và cho phép bên sở hữu chứng minh rằng họ đã sử dụng lượng điện tương ứng từ nguồn tái tạo...

Dự án Nhà máy Thủy điện Hòa Bình mở rộng khởi công trong bối cảnh đại dịch Covid-19, cùng với sự cố sạt lở tại hố móng bố trí nhà máy thủy điện mở rộng dẫn đến việc phải dừng thi công gần 1 năm, đồng thời giá vật tư, giá nhân công tăng vọt... trong khi giá gói thầu trong hợp đồng không thay đổi, nên khó khăn chồng lên khó khăn. Tuy vậy, đến hôm nay, tổ máy số 1 của dự án mở rộng đã sẵn sàng đưa vào vận hành nhân dịp kỷ niệm lần thứ 80 Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9/2025. Dưới đây là tổng hợp quá trình phát triển dự án này của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam.

Chủ trương đầu tư là điều kiện pháp lý tiên quyết, bắt buộc đối với mọi dự án đầu tư xây dựng lưới điện có quy mô lớn, đặc biệt là các dự án có liên quan đến thu hồi đất, giao đất theo quy định của Luật Đầu tư. Chủ trương đầu tư không chỉ là “tấm vé thông hành” cho dự án đi vào thẩm định và phê duyệt, mà còn là căn cứ để các cơ quan quản lý Nhà nước kiểm soát chặt chẽ quy hoạch, sử dụng đất, năng lực chủ đầu tư, đảm bảo tính khả thi, an toàn cho các công trình trong hệ thống điện quốc gia. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, việc có được tấm vé này là cả một hành trình nhiều gian nan, mà các đơn vị ngành điện nói chung và Tổng công ty Điện lực miền Nam (EVNSPC) nói riêng đang phải đối mặt.

Trong bối cảnh Việt Nam đang tái khởi động chương trình điện hạt nhân, việc nắm vững khái niệm, phương pháp luận và ứng dụng thực tiễn của Phân tích an toàn tất định (DSA) và Phân tích an toàn xác suất (PSA) là yêu cầu cấp thiết. Bài viết của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam trình bày tổng quan về hai phương pháp phân tích, bao gồm: Nền tảng lý thuyết, công cụ hỗ trợ, vai trò trong quản lý an toàn và kinh nghiệm quốc tế trong phối hợp áp dụng. Từ đó, đưa ra một số gợi ý nhằm định hướng việc áp dụng DSA và PSA trong xây dựng năng lực kỹ thuật và thể chế của Việt Nam.

Bài viết này nhằm tổng quan khái niệm thiết kế tiên tiến đối với nhà máy điện hạt nhân, phân tích các công nghệ đang được triển khai trên thế giới, kinh nghiệm lựa chọn công nghệ của một số quốc gia, cũng như các sáng kiến quốc tế liên quan. Trên cơ sở đó, đưa ra một số gợi ý cho Việt Nam trong việc lựa chọn, tiếp cận công nghệ phù hợp, hướng tới việc tái khởi động chương trình điện hạt nhân trong tương lai một cách an toàn, hiệu quả và bền vững.

Siêu bão số 3 (Wipha) đổ bộ vào Bắc Trung bộ gây ra mưa lớn, lũ quét và đặc biệt xuất hiện đỉnh lũ lịch sử, vượt tần suất lũ kiểm tra p=0,02% tại vùng hồ Nhà máy Thủy điện Bản Vẽ. Để trả lời cho câu hỏi: Trong lũ đặc biệt lớn, các nhà máy thủy điện trên sông Cả đã ứng phó như thế nào? Chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam có bài phân tích dưới đây. Rất mong nhận được sự chia sẻ của bạn đọc.

Theo báo cáo của EVN, sản lượng điện sản xuất và nhập khẩu 6 tháng đầu năm 2025 của toàn hệ thống điện đạt 155,79 tỷ kWh, cao hơn 2,67% so với cùng kỳ năm 2024 (151,74 tỷ kWh). Tỷ lệ tăng trưởng thấp có thể được giải thích bởi nhiều yếu tố, trong đó yếu tố thời tiết mưa nhiều, mát mẻ trên cả nước. Đó là tin vui cho hệ thống điện, nhưng lại là tin không vui cho các nhà máy nhiệt điện, vì huy động công suất thấp, ảnh hưởng đến dòng tiền.

Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển dịch năng lượng mạnh mẽ với tỷ trọng năng lượng tái tạo (VRE) gia tăng nhanh chóng. Tuy nhiên, hệ thống điện quốc gia đang đối mặt với nhiều thách thức do quá tải hạ tầng truyền tải, cắt giảm công suất và thiếu cơ chế vận hành linh hoạt. Chỉ số LCOE - dù phổ biến - không còn phù hợp để đánh giá toàn diện các nguồn năng lượng, đặc biệt là VRE. Bài viết của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam đề xuất áp dụng các chỉ số tiên tiến như VALCOE, SLCOE, LCOS, nhằm phản ánh đầy đủ chi phí hệ thống và giá trị cung cấp của các công nghệ điện. Đồng thời, cần đẩy mạnh đầu tư vào lưới điện thông minh, lưu trữ năng lượng, cải cách thị trường điện theo hướng minh bạch, linh hoạt và cạnh tranh hơn. Việc đổi mới cách tiếp cận định giá và quy hoạch sẽ giúp Việt Nam đảm bảo an ninh năng lượng, tối ưu chi phí hệ thống và phát triển bền vững trong giai đoạn hậu FIT.

Việc Quốc hội chính thức thông qua Luật Năng lượng Nguyên tử (sửa đổi) vào ngày 27/6/2025 đánh dấu một bước chuyển quan trọng trong hành lang pháp lý phục vụ phát triển điện hạt nhân Việt Nam. Trong giai đoạn hiện nay, yêu cầu cấp thiết đặt ra là sớm xây dựng và ban hành các văn bản dưới luật (bao gồm nghị định, thông tư hướng dẫn) để đưa các quy định của luật đi vào thực tiễn một cách đồng bộ, khả thi và hiệu quả.

Với nguồn vốn cần huy động rất lớn, thời gian đến năm 2030 (thời gian chỉ còn 5,5 năm) trong khi một số loại hình nguồn điện lần đầu tiên sẽ xây dựng ở Việt Nam như điện gió ngoài khơi, hệ thống pin lưu trữ, điện hạt nhân… mà chúng ta chưa có kinh nghiệm, sẽ là những thách thức rất lớn để thực hiện tốt Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII. Dưới đây là một vài nhận định về những thách thức để đưa nguồn điện theo tiến độ của Kế hoạch đã ban hành. Riêng với các dự án điện hạt nhân tại Ninh Thuận (dự kiến đưa vào vận hành giai đoạn 2030-2035), bạn đọc có thể tham khảo phân tích chuyên sâu tại [1], [2], [3], [4], [5] cuối bài viết.

Tiếp nối kỳ 1 [*] giới thiệu các đặc điểm chính và phân tích các công nghệ thi công then chốt, dưới đây, chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam tập trung vào phân tích chiến lược tổ chức thi công, đảm bảo chất lượng, quản lý rủi ro và gợi ý thể chế phù hợp để Việt Nam sẵn sàng tái khởi động chương trình điện hạt nhân.