Kinh nghiệm truyền thông về điện hạt nhân ở nước Nga

Ngành công nghiệp điện hạt nhân Nga có gì đặc biệt?
Thăm nhà máy điện hạt nhân "tốt nhất nước Nga"

Công tác truyền thông ở Nga là minh bạch và có sự kiểm soát độc lập của ngành công nghiệp hạt nhân.

Tại trung tâm Thông tin của Nhà máy điện hạt nhân Rostov, chúng tôi đã được ông Alexander Goppe, chuyên gia cao cấp, Phòng thông tin và Quan hệ công chúng giới thiệu về lịch sử phát triển của ngành năng lượng nguyên tử của Nga trong hơn 70 năm qua và Nhà máy điện hạt nhân trẻ nhất, nhưng có nhiều bước thăng trầm nhất trong lịch sử phát triển ngành điện hạt nhân nước Nga.

Ông Alexander Goppe kể rằng, năm 1977, dự án Nhà máy điện hạt nhân Rostov được khởi công xây dựng, khi tổ máy 1 các hạng mục công trình đã xây dựng đạt tới 95%, tổ máy 2 đạt 30% và chuẩn bị tiến hành xây dựng tổ máy 3 thì Liên Xô sụp đổ, vì thế việc tiến hành xây dựng nhà máy này bị ngưng trệ. Gần 10 năm sau, vào năm1999 Chính phủ Nga mới ra quyết định khôi phục lại Nhà máy điện hạt nhân Rostov ngày nay.

Trở lại công tác thông tin tuyên truyền, ông nói, kể từ khi sự cố tại Nhà máy điện hạt nhân Chernobyl (năm 1986), nước Nga đã thay đổi hoàn toàn các tiêu chuẩn và các quy định về sự an toàn của các cơ sở hạt nhân. Nhiều thông số kỹ thuật về độ an toàn đã được Nga quy định chặt chẽ hơn so với ở các nước khác trên thế giới.

Từ đây, nước Nga luôn luôn quan tâm đến công tác truyền thông, quan hệ cộng đồng, đặc biệt là tại những địa điểm đặt các nhà máy điện hạt nhân. Ở đó, những chuyên gia làm công tác truyền thông luôn khẳng định tính minh bạch và sự kiểm soát độc lập của ngành công nghiệp hạt nhân.

Ông Alexander Goppe, chuyên gia cao cấp về thông tin và quan hệ công chúng, Nhà máy điện hạt nhân Rostov và TSKH Nguyễn Quang Thường, Trung tâm Tính toán, Viện hàn lâm Khoa học Nga.

Theo tài liệu tại các trung tâm thông tin của ROSATOM cho thấy, để nhận được sự đồng thuận từ người dân trong việc phát triển điện hạt nhân là phải tiếp xúc với những người dân sống gần các nhà máy điện hạt nhân theo nhiều hướng khác nhau.

Ví dụ, tất cả các công dân trên cả nước nếu quan tâm, có thể đến tham quan các nhà máy điện hạt nhân, xem cách thức sản suất điện hạt nhân và được các chuyên gia lý giải về vấn đề an toàn, cũng như lợi ích kinh tế - xã hội mà chúng mang lại.

Bên cạnh đó, mọi người dân cũng có thể theo dõi chế độ đang vận hành, môi trường, bức xạ ở xung quanh khu vực nhà máy, đồng thời có sự so sánh với môi trường, bức xạ tự nhiên, không phát thải nhà kính, khí CO2 và là một nguồn năng lượng sạch.

Với cách làm này, người dân sẽ có cảm nhận về một nguồn năng lượng thân thiện với con người, cho thấy mức bức xạ tại nhà máy điện hạt nhân đang vận hành thấp hơn nhiều so với mức bức xạ tự nhiên.

Ông Alexey Borovik, Giám đốc Trung tâm Thông tin Năng lượng Nguyên tử Rostov.

Còn theo ông Alexey Borovik, Giám đốc Trung tâm Thông tin Năng lượng Nguyên tử Rostov, một vấn đề khác cũng không kém phần quan trọng, đó là việc cần phải giải thích cho người dân hiểu ngành công nghiệp hạt nhân còn tạo ra một động lực kinh tế to lớn cho sự phát triển kinh tế - xã hội tại các vùng lân cận của dự án điện hạt nhân được xây dựng.

Chẳng hạn như mức lương trong ngành điện hạt nhân hiện đang cao hơn rất nhiều lần so với mức trung bình của các ngành, lĩnh vực khác trong nền kinh tế. Điều đặc biệt quan trọng hơn là nhà nước sẽ tạo điều kiện hỗ trợ cho các học sinh, sinh viên theo học ngành năng lượng nguyên tử và có chế độ ưu đãi sau khi họ trở về làm việc tại các nhà máy điện hạt nhân.

Mặt khác, ngân sách địa phương cũng tăng lên từ tiền thuế thu được tại các nhà máy điện hạt nhân. Từ đó tạo điều kiện cho các địa phương đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng như: hệ thống đường, cơ sở y tế, trường học, các công trình văn hóa, thể thao... Đây chính là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến thái độ của người dân và chính quyền các địa phương về điện hạt nhân.

Nhưng ở nước Nga, để xây dựng một cơ sở hạt nhân mới, theo quan điểm của ông Alexey Borovik, ngoài việc hoàn tất các thủ tục pháp lý do cơ quan quản lý cấp phép, cần thiết xem xét các ý kiến đóng góp từ người dân, thông qua các câu hỏi mà họ quan tâm. Nếu ý kiến của họ phản ánh tiêu cực thì sẽ dừng dự án nhà máy điện hạt nhân.

Một cơ sở đào tạo của ROSATOM.

Tại các trung tâm thông tin, truyền thông của ROSATOM chúng tôi nhận thấy, ngoài việc in ấn, phát hành các tài liệu tuyên truyền cho mọi lứa tuổi, trình độ văn hóa khác nhau, ở đây còn có nhiệm vụ tổng hợp công khai tất cả những hoạt động của nhà máy điện hạt nhân, từ công suất phát điện, đại tu, sữa chữa, đến các cuộc thanh tra, kiểm tra của các cơ quan có thẩm quyền của Nga và quốc tế...

Có thể nói rằng, trong những năm gần đây, ngành công nghiệp điện hạt nhân của Nga chưa từng ghi nhận bất kỳ sự cố đáng kể nào liên quan đến sự an toàn của các nhà máy điện hạt nhân. Cùng với đó, việc gia tăng công suất nguồn điện từ các nhà máy điện hạt nhân đã giúp cho nước Nga tiết kiệm hàng triệu tấn nhiên liệu hóa thạch, giảm phát thải khí nhà kính, cải thiện môi trường và đặc biệt là nâng cao tiềm lực quốc gia.

PHAN QUỐC TUẤN 

(Viết từ nước Nga)