Hợp đồng mua bán điện trực tiếp: Kinh nghiệm từ quốc tế (Kỳ cuối)

Hợp đồng mua bán điện trực tiếp: Kinh nghiệm từ quốc tế (Kỳ 1)
Hợp đồng mua bán điện trực tiếp: Kinh nghiệm từ quốc tế (Kỳ 2)

Những thách thức

Về phía người mua, điều này có thể là lĩnh vực chưa từng được biết đến. Đây có thể là lần đầu tiên một chiến lược mua năng lượng tái tạo được xem xét và sẽ cần sự rà soát về các vấn đề sau:

1/ Thái độ của các nhà hoạch định chính sách (hiện tại và tương lai).

2/ Hạn chế cạnh tranh và sự bảo hộ công ty điện lực.

3/ Dự báo giá điện dài hạn.

4/ Các đối tác và dự án khác nhau trên thị trường để lựa chọn đối tác phù hợp.

Sau khi xem xét tất cả các yếu tố trên, người mua phải xây dựng một chiến lược xung quanh nhu cầu năng lượng dự kiến của mình trong suốt thời hạn của bất kỳ hợp đồng mua bán điện trực tiếp. Năng lượng mặt trời là dĩ nhiên không liên tục, do đó nếu hợp đồng mua bán điện trực tiếp với nguồn năng lượng này, một công ty điện lực phải được xác định để có thể cung cấp các dịch vụ về quản lý, lập kế hoạch và cân bằng rủi ro với một khoản phí chấp nhận được.

Cũng có những chi tiết về tài chính, kế toán khi ký kết một hợp đồng mua bán điện trực tiếp dài hạn, có thể tùy thuộc vào cấu trúc và từ ngữ, được phân loại là hợp đồng thuê theo các chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế. Hiệu quả của việc này có thể yêu cầu giá trị hợp đồng mua điện này phải được ghi nhận như một khoản nợ trên bảng cân đối của bên mua mà có thể ảnh hưởng đến bảng cân đối tài chính, các khoản nợ, hoặc các chỉ số KPI khác.

Đối với người bán cũng có những khó khăn phải đối mặt. Việc tìm một đối tác mua điện phù hợp, nói thì dễ mà làm thì khó. Nhóm kách hàng doanh nghiệp mua điện tái tạo còn tương đối nhỏ, việc tìm kiếm một doanh nghiệp có mức độ tín nhiệm đủ mạnh, hoặc khả năng cung cấp các tăng cường tín dụng như thư tín dụng, hoặc bảo lãnh doanh nghiệp là yếu tố then chốt cho khả năng thanh toán của dự án.

Trên thực tế, các mối quan tâm của người cho vay, cũng như người mua thường không liên kết và một trong những nhiệm vụ chính của nhà phát triển là tìm ra một cấu trúc, thuật ngữ phù hợp cho tất cả mọi người. Việc ấn định mức giá điện dài hạn cũng là một rủi ro tự nhiên cho người bán do những thay đổi không lường trước được của chi phí phát triển dự án. Ví dụ như trì hoãn, thay đổi luật, biến động tiền tệ có thể bị tính vào doanh thu theo yêu cầu của ngân hàng, hoặc các cổ đông.

Tại một số thị trường, việc tài trợ cho các dự án phát triển năng lượng quy mô lớn đã bị cản trở trong những năm gần đây do ảnh hưởng của khủng hoảng tài chính toàn cầu, Ủy ban giám sát Ngân hàng Basel III và những bất ổn chính trị và pháp lý. Dự án hạn chế truy cập tài chính hạn hẹp thường là 15 năm, hoặc nhiều hơn. Nhưng dài hạn tương đương với rủi ro cao, và kết quả là một số ngân hàng thương mại quốc tế trong một số khu vực nhất định ít nhất đã tạm thời giảm các khoản cho vay dài hạn và bắt đầu khảo sát tính kinh tế dự án một cách cẩn thận hơn.

Các giải pháp tài chính đã phát triển để giải quyết vấn đề này, ví dụ điển hình là sự xuất hiện của tài chính mini-perm như đã được sử dụng trong dự án năng lượng mặt trời ADWEA Sweihan (1,1GW) được trao giải thưởng gần đây tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.

Khoản vay mini perm thường có thời hạn ngắn hơn từ 7 đến 10 năm bao gồm cả việc xây dựng và sau khi hoàn thành giai đoạn với yêu cầu về khoản vay để tái cấp vốn trước thời điểm đáo hạn để tránh trường hợp vỡ nợ (hay còn gọi là "mini-perm" cứng). Một mini-perm mềm có thể có một kỳ hạn dài hơn, nhưng khuyến khích người đi vay tái cấp vốn trước đó bằng cách tăng lợi nhuận và áp dụng cách gom tiền mặt trong trung hạn. Điều này đặt một số rủi ro lên nhà phát triển để dự đoán tính sẵn có của các điều khoản tái cấp vốn thuận lợi trong tương lai trước khi gom tiền mặt diễn ra.

Một hợp đồng mua bán điện trực tiếp dài hạn với mức giá mua điện đủ tốt và doanh nghiệp mua uy tín có thể thuận lợi với mini-perm và có thể được cấu trúc để cung cấp các điều kiện tái cấp vốn vào thời điểm thích hợp.  

Trái phiếu dự án là một phương tiện tài chính khác mà các nhà phát triển và doanh nghiệp mua điện nên cân nhắc khi thiết lập quan hệ đối tác và các dự án xung quanh hợp đồng mua bán điện trực tiếp. Việc phát hành "trái phiếu xanh", đặc biệt là từ khu vực tư nhân, đã phát triển nhanh chóng trong những năm gần đây. Việc khối tư nhân theo đuổi những khoản đầu tư có trách nhiệm và ý thức khí hậu; sự xuất hiện của các doanh nghiệp mua điện có năng lực cung cấp một nguồn thu nhập cố định đáng tin cậy; và khả năng linh hoạt để tạo ra một "trái phiếu xanh" để tối đa hoá các lợi ích về môi trường và bền vững cho các nhà đầu tư và tổ chức làm cho việc lựa chọn tài chính trái phiếu trở thành một lựa chọn thú vị cho các công ty có tư tưởng tiến bộ muốn đầu tư, hoặc tái cấp vốn các dự án điện mặt trời qua hợp đồng mua bán điện trực tiếp.

Tươn​g lai

Mặc dù các khoản trợ cấp bị thu hẹp, chi phí năng lượng mặt trời giảm và áp lực lên các công ty để phi các bon hóa (và tuyên bố với thế giới rằng họ đang làm như vậy) có nghĩa là nhu cầu của các công ty đối với đầu tư năng lượng mặt trời sẽ tiếp tục tăng trưởng thông qua các giải pháp ở trên và cả các mô hình giao dịch sáng tạo khác. Sự chuyển dịch sang hướng phát điện phân tán ở các nước phát triển và đang phát triển, cũng như sự kết hợp của điện mặt trời với các công nghệ khác (bao gồm cả công nghệ pin lưu giữ) sẽ tạo ra những cơ hội mới cho các hợp đồng mua bán điện trực tiếp tại các thị trường mà trước đây chưa có khung pháp lý.

Một ví dụ điển hình về sự đổi mới gần đây là sự xuất hiện của nhiều cấu trúc người mua. Một bên mua với nhu cầu năng lượng thấp, ít kinh nghiệm và /hoặc hồ sơ tín dụng xấu sẽ có quyền đàm phán tối thiểu với một nhà phát triển dự án năng lượng mặt trời. Một nhóm những bên mua như vậy, bằng cách tổng hợp nhu cầu của họ và bảng cân đối của họ sẽ có một hồ sơ rủi ro chung khác biệt đối với một người bán tiềm năng và các bên cho vay của họ. Cách tiếp cận sử dụng mô hình này có thể liên quan đến nhiều hợp đồng mua bán điện đơn lẻ của từng người mua khác nhau cho một dự án, hoặc của một nhóm mua sẽ tham gia vào một hợp đồng duy nhất, có lợi cho tất cả các thành viên trong nhóm. 

Trong trường hợp thứ hai, các nhóm mua này có thể linh hoạt hơn với tùy chọn để người mua cá nhân chọn tham gia và chọn không tham gia trong suốt thời hạn. Vào tháng 3/2017, chúng tôi đã chứng kiến sự huy động tài chính thành công của Công viên gió Krammer 102MW ở Hà Lan, nơi Google, AkzoNobel, DSM và Phillips cùng kết hợp thành nhóm người mua điện cho các cơ sở của họ ở đây từ một nhà máy điện gió này. Thậm chí gần đây, Phòng Than và Năng lượng Nam Úc (SACOME) đã được Ủy ban Cạnh tranh và Người tiêu dùng Australia cho 19 thành viên công nghiệp lớn cùng hợp tác để đàm phán các hợp đồng điện dài hạn với các máy phát điện năng lượng tái tạo, do họ đã mệt mỏi với mức giá thay đổi và các hợp đồng ngắn hạn cung cấp bởi đơn vị bán lẻ điện độc quyền của nhà nước.

Điều rõ ràng là trong bối cảnh những sự phát triển này, các công ty điện lực cũng sẽ phải đổi mới để tránh bị bỏ lại phía sau. Sự thành công của các hợp đồng mua bán điện trực tiếp và nhu cầu ngày càng tăng về năng lượng tái tạo đang đặt áp lực cho họ nhìn lại mô hình kinh doanh của mình một lần nữa và tìm ra các cách mới để duy trì vị trí thị trường, giành lại thu nhập đang bị mất do các hợp đồng ngoài lưới, hoặc mua bán điện "ẩn" của các doanh nghiệp.

Biểu giá điện xanh được chứng nhận và mang tính cạnh tranh là một trong những phương thức mà các công ty điện lực có thể cung cấp dịch vụ trực tiếp cho các khách hàng có nhu cầu chứng nhận giảm phát thải, nhưng ngoài ra cũng cần phải có thêm nhiều sản phẩm xanh nữa. Không có gì phải nghi ngờ rằng trong lĩnh vực năng động này ngày càng có nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp và các công ty điện lực để phát triển các sản phẩm, cấu trúc giao dịch mới sẽ làm động lực cho phát triển năng lượng mặt trời bất kể hỗ trợ, trợ cấp của chính phủ đang suy giảm.

ĐỖ ĐỨC TƯỞNG

Tài liệu tham khảo:

1/ Power Forward 2.0 - WWF, Ceres, Đầu tư Calvert, David Gardiiner and Associates, năm 2015.

2/ Rechargenews.

3/ CNBC 29 Tháng 3 năm 2017.

4/ SEIA - Năng lượng mặt trời nghĩa là báo cáo kinh doanh năm 2016.

5/ Trong năm 2016, Norton Rose Fulbright đồng tác giả với EY và Hội đồng Thương mại Thế giới về Phát triển bền vững báo cáo "Corporate tái tạo Hiệp định mua bán điện: Tăng cường toàn cầu". Trong đó, chúng tôi cung cấp một cuộc thảo luận chi tiết hơn về cấu trúc và trình điều khiển đã thảo luận trong bài viết ngắn hơn này. 

6/ http://lctpi.wbcsd.org/wp-content/uploads/2016/10/corporate_renewable_ppas_scaling_up_globally.pdf