Nhiều địa phương đề nghị ‘gia hạn’ áp dụng giá ưu đãi cho điện gió

Không được gia hạn giá FIT, nhiều doanh nghiệp điện gió có nguy cơ phá sản


Các tỉnh đồng loạt đề nghị gia hạn áp dụng cơ chế khuyến khích với điện gió:

Trong 2 tuần gần đây, Ủy ban Nhân dân các tỉnh: Trà Vinh, Gia Lai, Sóc Trăng đồng loạt có văn bản đề xuất tới Thủ tướng và Bộ Công Thương đánh giá khả năng các dự án điện gió trên địa bàn không kịp hoàn thành, vận hành thương mại trước tháng 11/2021 để hưởng mức giá ưu đãi 9,8 Uscent/kWh (theo Quyết định 39/2018/QĐ-TTG của Thủ tướng Chính phủ).

Lý do được các địa phương đưa ra là do dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, dẫn tới tiến độ cung cấp tua bin gió bị ảnh hưởng:

- Nhà thầu cung cấp thiết bị ở nước ngoài chậm tiến độ ngay ở nước sở tại.

- Vận chuyển thiết bị siêu trường, siêu trọng gặp khó do giãn cách xã hội tại rất nhiều tỉnh, thành.

- Hoạt động xuất nhập cảnh của chuyên gia và công nhân, nhập khẩu hàng hóa bị gián đoạn.

- Giá cả vật tư tăng cao bất thường…

Do đó, rất nhiều dự án điện gió ở 3 tỉnh nêu trên đều đứng trước nguy cơ chậm tiến độ hoàn thành xây dựng và đưa vào vận hành.

Để tháo gỡ khó khăn, rủi ro kinh tế - tài chính cho nhiều doanh nghiệp trong tình trạng như trên, các địa phương đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công Thương xem xét, chấp thuận gia hạn thời gian áp dụng cơ chế khuyến khích (giá FIT) đối với các dự án trực thuộc địa bàn.

Theo UBND tỉnh Trà Vinh, đến nay địa phương này đã chấp thuận chủ trương đầu tư 8 dự án điện gió, với tổng công suất 570 MW. Trong số này, ghi nhận 6 dự án đang được địa phương hỗ trợ đẩy nhanh tiến độ thi công, gồm: Điện gió Trà Vinh - Hàn Quốc (giai đoạn 1) công suất 48 MW, điện gió V1-2 (48 MW), điện gió số 3 tại vị trí V1-3 (48 MW), điện gió Duyên Hải (48 MW), điện gió Hiệp Thạnh (78 MW), điện gió Đông Hải 1 (100 MW).

Qua theo dõi tình hình thực tế cùng với đánh giá của chính các nhà đầu tư, khả năng rõ ràng là có nhiều dự án trễ hẹn vận hành thương mại vào trước ngày 1/11/2021. Do đó, tỉnh Trà Vinh kiến nghị Thủ tướng chấp thuận gia hạn thời gian áp dụng cơ chế giá FIT với các dự án điện gió trên địa bàn tới ít nhất là hết tháng 4/2022.

Tại tỉnh Sóc Trăng, có tổng cộng 20 dự án điện gió (tổng công suất 1.435 MW) được duyệt vào quy hoạch phát triển điện gió của địa phương, cũng như Quy hoạch điện VII Điều chỉnh. Hiện tại, tỉnh đã chấp thuận chủ trương đối với 16 dự án (tổng công suất khoảng 1.095 MW), trong đó 11 dự án đang thi công.

Với ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 dẫn tới tình trạng chậm tiến độ thi công, khó đảm bảo vận hành kịp thời hạn hưởng giá FIT, UBND tỉnh Sóc Trăng kiến nghị Bộ Công Thương trình Thủ tướng gia hạn thời gian thực hiện cơ chế giá FIT đến hết ngày 31/3/2022. Đối tượng được hưởng gia hạn là các dự án điện gió đang triển khai thi công (đã có hợp đồng mua bán điện được ký kết, hợp đồng mua sắm thiết bị, báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế kỹ thuật…).

UBND tỉnh Gia Lai là địa phương kiến nghị mốc lùi thời hạn ngắn nhất là đến hết ngày 31/12/2021. Tính tới thời điểm hiện tại, địa phương này đã phê duyệt chủ trương đầu tư cho 17 dự án điện gió (tổng công suất khoảng 1.242 MW, đã được duyệt vào quy hoạch).

Lo lắng chung về tiến độ các dự án điện gió:

Theo số liệu cập nhật của EVN, đến hết ngày 3/8/2021 đã có tổng cộng 106 nhà máy điện gió gửi văn bản và hồ sơ đăng ký chương trình đóng điện và hòa lưới, thử nghiệm, đề nghị công nhận vận hành thương mại (COD). Tổng công suất đăng ký thử nghiệm COD của 106 nhà máy điện gió này là 5.655,5 MW.

Tuy nhiên, đó chỉ là hồ sơ đăng ký của các chủ đầu tư, để số dự án này có thể vận hành thương mại thực tế rất khó. Bởi lẽ, trong số 106 nhà máy gửi hồ sơ, thì hàng chục dự án đến nay vẫn chưa hoàn thành giải phóng mặt bằng, có dự án trang thiết bị còn chưa thể tập kết ở địa điểm dự án. Trong khi đó, thời gian đến hạn “chót” hưởng giá ưu đãi chỉ còn hơn 2 tháng nữa - 31/10/2021.

Điều đó cho thấy, nhiều dự án chỉ đăng ký để “xí chỗ”, còn triển khai được hay không lại là câu chuyện khác. Bởi vì để có thể đáp ứng điều kiện hạn nộp hồ sơ chạy thử nghiệm thu, chuẩn bị cho việc đề nghị công nhận COD trước thời điểm 31/10/2021, chủ đầu tư các nhà máy điện gió phải gửi văn bản và hồ sơ theo quy định cho bên mua điện (EVN) muộn nhất là ngày 3/8/2021. Vậy nên mới có việc hồ sơ đăng ký của các chủ đầu tư lên đến 106 dự án.

Theo ý kiến của giới chuyên môn, mức công suất điện gió có thể vận hành trước thời điểm 31/10/2021 hơn 5.600 MW (như các chủ đầu tư đăng ký với EVN) là không thực tế. Dự kiến, chỉ khoảng 1 nửa trong số đó có thể vận hành thương mại như kế hoạch đã định - tức từ 2.000 - 2500 MW.

Theo thông tin của Viện Năng lượng (Bộ Công Thương), hiện nay, tổng công suất các nguồn năng lượng tái tạo đã được phê duyệt bổ sung quy hoạch đến năm 2025 khoảng 25.500 MW (chưa bao gồm các dự án điện mặt trời mái nhà). Bao gồm 13.900 MW điện mặt trời trang trại và 11.500 MW điện gió.

Như vậy còn lại khoảng 5.000 MW điện mặt trời và 6.144 MW điện gió đã phê duyệt quy hoạch, nhưng không kịp đưa vào vận hành trong năm 2021.

Tuy nhiên, hiện nay chưa có thông tin cụ thể về các cơ chế khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, nhất là điện gió cho giai đoạn sau ngày 31 tháng 10 năm 2021, trong khi tiến độ các dự án điện gió còn rất nhiều rủi ro như nêu trên. Rất có thể nhiều dự án điện gió sẽ gặp phải tình trạng “khóc dở” như các nguồn điện mặt trời vào vận hành sau ngày hạn định của Quyết định số 11 của Thủ tướng Chính phủ về cơ chế khuyến khích điện mặt trời.

Trong trường hợp các nguồn điện chậm tiến độ, đồng thời nguồn năng lượng tái tạo lại bị ngừng triển khai sau mốc tháng 10/2021 (hết ưu đãi giá FIT điện gió), Viện Năng lượng cảnh báo: Hệ thống điện sẽ dần tiến tới thiếu hụt nguồn cung. Ước tính sản lượng điện thiếu hụt có thể lên tới 27,7 tỷ kWh điện vào năm 2025./.

NGỌC HƯƠNG