Sẽ là kỳ tích, nếu đường dây 500kV (Quảng Trạch - Phố Nối) vào vận hành đúng tiến độ

Năm nhóm giải pháp giải cứu ngành điện Việt Nam trong năm 2024 Chung tay hỗ trợ doanh nghiệp và người dân trồng cam, khoai, dưa hấu, nuôi tôm hùm... khi gặp khó khăn trong tiêu thụ do “dư thừa sản xuất” tại một thời điểm nhất định, chúng ta đã có các chiến dịch “giải cứu”. Ngược lại, với ngành điện, do “thiếu năng lực sản xuất”, nên trong năm 2024 dự kiến có nhiều khó khăn trong cung ứng điện, cả về sản lượng (MWh) và công suất đỉnh (MW)... Trên tinh thần giải cứu ngành điện trong năm 2024, chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam đề xuất một số giải pháp dưới đây.

Dự án đường dây 500 kV mạch 3 (từ Quảng Trạch đến Phố Nối) có tổng chiều dài khoảng 519 km, đi qua địa bàn 211 xã, phường, của 43 huyện, thị xã thuộc 9 tỉnh gồm: Quảng Bình, Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hóa, Ninh Bình, Nam Định, Thái Bình, Hải Dương, Hưng Yên. Tổng số móng cột là 1.179 móng cột, tổng mức đầu tư khoảng 22.000 tỷ đồng.

Dự án có ý nghĩa rất quan trọng để tăng cường năng lực lưới điện truyền tải 500 kV Bắc - Trung, giúp tăng năng lực truyền tải giữa miền Trung và miền Bắc từ khoảng 2.200 MW hiện nay lên khoảng 5.000 MW, góp phần bảo đảm cung cấp điện cho miền Bắc ngay ở thời điểm hiện tại và trong những năm tới. Dự án giúp nâng cao ổn định, góp phần tăng cường truyền tải điện từ các nguồn điện khu vực Bắc Trung bộ về trung tâm phụ tải khu vực miền Bắc. Bên cạnh đó, dự án còn góp phần giảm bớt nguy cơ đầy và quá tải cho các đường dây 500 kV hiện hữu, bảo đảm tiêu chí N-1, đặc biệt khi công suất truyền tải cao từ miền Trung ra miền Bắc ở thời điểm các nhà máy thủy điện miền Bắc không thể huy động công suất ở mức cao trong khi nhu cầu điện tăng nhanh.

Không chỉ có khắc nghiệt về thời tiết, cụm dự án này còn có những khó khăn, thách thức lớn về nhiều mặt. Cụ thể, tại các địa phương - nơi đường dây đi qua, chưa thực sự vào cuộc; người dân không còn “vô tư” khi chấp nhận tiền đền bù tái định cư như những năm 1990, trong khi đất tái định cư của địa phương cũng hạn chế. Mặt khác, năng lực nhà thầu cũng không đồng đều, trong khi yếu tố kỹ thuật của các hạng mục dự án đòi hỏi rất cao và cuối cùng là yếu tố thời gian đối với xây lắp, không thể cứ nhanh là làm xong. Chẳng hạn, để hoàn thành một móng cột, cần 100 ngày (gần 3,5 tháng) để thi công; các thiết bị cần phải nhập khẩu cũng cần thời gian đấu thầu chọn nhà cấp hàng, thương thảo, vận chuyển v.v…

Với tính chất cấp bách của dự án như vậy, nên trong thời gian qua, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo thường xuyên, liên tục. Đồng thời, yêu cầu các bộ, ngành và chính quyền các địa phương có đường dây đi qua nêu cao tinh thần trách nhiệm, quyết liệt hơn nữa, phối hợp chặt chẽ hơn, chủ động giải quyết nhanh nhất các thủ tục, hồ sơ, công việc liên quan đến dự án theo chức năng, nhiệm vụ được giao nhằm hoàn thành dự án, đưa vào vận hành theo mục tiêu phấn đấu.

Điển hình là ngày 28/1/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì hội nghị trực tuyến của Thường trực Chính phủ với các bộ, ngành và 9 địa phương để thúc đẩy tiến độ thực hiện các dự án đường dây 500 kV trọng điểm quốc gia này với yêu cầu: “Dứt khoát là chậm nhất (ngày 30/6/2024) phải hoàn thành dự án”.

Có thể nói, không chỉ EVN, EVNNPT và các nhà thầu, mà toàn bộ hệ thống (từ Chính phủ, các bộ ngành và 9 địa phương liên quan) đã vào cuộc quyết liệt để nhanh chóng triển khai các thủ tục nhằm bảo đảm mục tiêu của dự án.

Để đáp ứng mục tiêu hoàn thành dự án theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, hiện nay EVNNPT, Ban Quản lý Dự án các công trình điện miền Bắc (NPMB) và Ban Quản lý Dự án các công trình điện miền Trung (CPMB) đã tập trung tất cả mọi nguồn lực để tập trung đẩy nhanh các hạng mục công việc với nhiều giải pháp. Trong đó, đã tập trung làm việc và phối hợp với các địa phương từ cấp tỉnh, huyện, xã, đến thôn để đẩy nhanh công tác chuyển đổi mục đích sử dụng đất, đền bù, đo vẽ giải thửa, rà phá bom mìn, vận động người dân sớm bàn giao mặt bằng móng, hành lang cho đơn vị thi công triển khai và giám sát chặt chẽ các nhà thầu trên mỗi hạng mục công trình. Đây là khâu then chốt đầu tiên quyết định tiến độ thực hiện dự án nhanh hay chậm nên EVNNPT, NPMB, CPMB đặc biệt quan tâm và đã bố trí đầy đủ cán bộ chuyên môn bám sát công việc hàng ngày, bảo đảm tiến độ các dự án.

Tiến độ thực hiện các dự án thành phần:

- Cung đoạn Nhà máy Nhiệt điện Nam Định 1 - Thanh Hóa là dự án được triển khai sớm nhất, đến nay đã hoàn thành đúc móng 44/180 vị trí móng trụ và đang triển khai làm đường thi công, thi công đào, đúc móng, ép cọc đồng thời tại 112 vị trí móng trên địa bàn các tỉnh Thanh Hóa, Ninh Bình, Nam Định.

- Cung đoạn Nhà máy Nhiệt điện Nam Định 1 - Phố Nối khởi công ngày 18/1/2024, đến nay đang đồng thời triển khai thi công đối với 27 vị trí móng, 17 vị trí đang đào đất hố móng và 10 vị trí đang làm đường tạm.

- Cung đoạn Quỳnh Lưu - Thanh Hóa khởi công ngày 18/1/2024, hiện đang triển khai thi công 1/202 vị trí trên địa bàn xã Quỳnh Thắng, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An và đang triển khai đền bù thi công đối với các vị trí còn lại.

- Cung đoạn Quảng Trạch - Quỳnh Lưu khởi công ngày 18/1/2024, đến nay đang triển khai thi công 3 vị trí. Cụ thể, vị trí 1A (huyện Quảng Trạch), vị trí 73 (huyện Kỳ Anh), vị trí 172 (huyện Cẩm Xuyên), đang làm đường thi công vị trí 173 (huyện Cẩm Xuyên)…

Riêng về giải phóng mặt bằng, tính đến ngày 31/1/2024 Ninh Bình là tỉnh duy nhất bàn giao đầy đủ diện tích mặt bằng để thi công dự án. Như vậy, vấn đề có mặt bằng sạch để thi công dự án đang là thách thức rất lớn đối với chủ đầu tư dự án. Bởi chưa có mặt bằng thì không thể triển khai thi công và nguyên nhân gây chậm tiến độ thi công các dự án đường dây chính là vấn đề đền bù, giải phóng mặt bằng, chuyển đổi mục đích sử dụng đất.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trên công trường đường dây 500 kV mạch 3 trong những ngày giáp Tết.

Kỳ tích sẽ được lặp lại?

Lịch sử ngành điện nước ta đã ghi nhận trong vòng 2 năm (từ 1992 đến 1994) đã lập một kỷ lục không tưởng - đó là nghiên cứu, thiết kế và hoàn thành thi công, đưa vào vận hành đường dây 500 kV Bắc -Nam. Đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 1 là công trình đường dây truyền tải điện năng (điện xoay chiều) siêu cao áp 500 kV đầu tiên tại Việt Nam với tổng chiều dải 1.487 km, kéo dài từ Hòa Bình đến Phú Lâm (TP. Hồ Chí Minh). Mục tiêu xây dựng công trình là nhằm truyền tải lượng điện năng dư thừa từ miền Bắc (từ cụm các nhà máy thủy điện: Hòa Bình, Thác Bà và Nhiệt điện Phả Lại, Uông Bí, Ninh Bình) để cung cấp cho miền Nam và miền Trung lúc đó đang thiếu điện nghiêm trọng, đồng thời liên kết hệ thống điện cục bộ của ba miền thành một khối thống nhất.

Khi xây dựng đường dây truyền tải 500 kV Bắc - Nam đầu tiên (giai đoạn 1992 - 1994), lúc đó chúng ta hoàn toàn không có bất kỳ kinh nghiệm gì trong việc nghiên cứu, thiết kế và thi công loại hình công trình này. Nền kinh tế lúc đó vô cùng khó khăn, vì nước ta mới bước ra khỏi cuộc chiến tranh chống Mỹ kéo dài 20 năm, tiếp đến là cuộc chiến tranh biên giới phía Nam và chiến tranh biên giới phía Bắc trong vòng 10 năm. Thiếu ăn, thiếu mặc đồng hành với việc thiếu điện để sản xuất và sinh hoạt. Tuy nhiên, với quyết tâm không để miền Nam thiếu điện trong khi miền Bắc lại thừa điện, Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt đã cùng ban lãnh đạo Bộ Năng lượng thời đó đã chỉ đạo quyết liệt, vận dụng các cơ chế đặc thù để áp dụng trong thiết kế, thi công nên trong vòng 2 năm (từ năm 1992 đến năm 1994) chúng ta đã hoàn thành công trình thế kỷ, đưa điện từ Hòa Bình vào miền Nam. Một kỳ tích không tưởng.

Đối với dự án đường dây 500 kV mạch 3 (từ Quảng Trạch, Quảng Bình đi Phố Nối, Hưng Yên) tuy chỉ dài 519 km, bằng khoảng 1/3 chiều dài so với đường dây 500 kV Bắc - Nam mạch 1, nhưng yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ phải đưa công trình vận hành vào tháng 6/2024 - nghĩa là từ khi nhận nhiệm vụ đến lúc hoàn thành chỉ đúng 12 tháng.

Mặc dù ngành điện đã trải qua kinh nghiệm 30 nghiên cứu, thiết kế và thi công đường dây 500 kV mạch 1 và mạch 2 (từ Trạm biến áp 500 kV Thường Tín đến Trạm biến áp 500 kV Phú Lâm), chiều dài gần 1.600 km và mạch 3 (đoạn từ Pleiku - Mỹ Phước - Cầu Bông), dài 437,5 km (liên kết giữa miền Trung, miền Nam) và đoạn từ Vũng Áng - Quảng Trạch - Dốc Sỏi - Pleiku 2 dài gần 750 km, thì đoạn còn lại của mạch 3 là Quảng Trạch - Phố Nối dài 519 km với yêu cầu trong vòng 1 năm phải hoàn thành kể từ khi Thủ tướng giao nhiệm vụ, trong khi công tác chuẩn bị đầu tư (xin chủ trương đầu tư, lập báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế kỹ thuật - thi công) đã cần thời gian khoảng 1 năm. Vì vậy, nếu dự án đường dây 500 kV mạch 3 từ Quảng Trạch (Quảng Bình) đi Phố Nối (Hưng Yên) đến tháng 6/2024 đưa vào vận hành thì ngành điện lại lập thêm kỳ tích lần nữa.

Thay lời kết:

Bài học kinh nghiệm triển khai thi công đường dây 500 kV mạch 1 cách đây hơn 30 năm, với thời gian kỷ lục sẽ giúp ích cho ngành điện khi triển khai thực hiện dự án đường dây 500 kV (Quảng Trạch - Phố Nối). Với sự chỉ đạo sát sao của Thủ tướng Chính phủ, EVN và EVNNPT cùng với chính quyền các địa phương có đường dây đi qua cũng vào cuộc vì lợi ích của quốc gia, hy vọng rằng dự án sẽ đưa vào vận hành đúng tiến độ, lập thêm một kỳ tích mới cho ngành xây dựng đường dây 500 kV của nước ta./.

TS. NGUYỄN HUY HOẠCH - HỘI ĐỒNG KHOA HỌC TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM

Tài liệu tham khảo: Đường dây 500 kV mạch 3 - Bằng cách nào để vận hành trước tháng 6/2024? NangluongVietNam online 06:37 | 13/07/2023