Giá bán lẻ điện hiện tại trên thế giới đắt, hay rẻ?

Giá điện Việt Nam ở mức nào là hợp lý và mức nào thì EVN mới cân đối được thu, chi? Sau lần điều chỉnh giá điện ngày 9/11/2023, dư luận đặc biệt quan tâm tới câu hỏi: Giá điện Việt Nam ở mức nào là hợp lý và ở mức nào thì Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) mới có thể cân đối được thu, chi? Để làm rõ thêm nội dung này, chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam có bài viết tổng hợp, phân tích và đề xuất giải pháp dưới đây để bạn đọc tham khảo.

Giá điện Việt Nam - Nhìn lại để định hướng lộ trình mới cho tương lai Kết quả sản xuất, kinh doanh của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) trong 6 tháng đầu năm 2023 tiếp tục báo lỗ hơn 29.000 tỷ đồng, mặc dù giá điện bán lẻ đã được tăng 3% kể từ ngày 4/5/2023. Vậy, nguyên nhân nào mà EVN tiếp tục thua lỗ và tiếp tục đề xuất tăng giá điện? Phân tích, nhận định của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam.

Giá điện trung bình toàn cầu:

Năm 2017, mức tiêu thụ điện của thế giới lên tới khoảng 22,3 nghìn tỷ kWh - gấp hơn ba lần lượng tiêu thụ vào năm 1980. Tuy nhiên, có sự khác biệt rất lớn trong sản xuất điện, sử dụng điện và chi phí điện ở các khu vực khác nhau trên thế giới.

Người Ai Cập chỉ chi khoảng 4 US cent/kWh, vì chính phủ trợ giá điện, trong khi các hộ gia đình ở Đan Mạch chi tới 34 US cent/kWh (gấp gần 8 lần), vì chính phủ không trợ giá điện. Dưới đây, chúng ta sẽ tìm hiểu giá điện trên toàn thế giới và sự kết hợp độc đáo của các yếu tố ảnh hưởng đến chúng và cuối cùng để tìm ra câu trả lời: Giá điện tại nơi chúng ta đang sinh sống cao, hay thấp?

Nếu tính trung bình giá điện ở mọi quốc gia trên thế giới, chúng ta sẽ đạt mức 14,2 US cent/kWh cho người dùng hộ gia đình và 12,7 US cent/kWh cho khối doanh nghiệp. Giá điện trung bình của Hoa Kỳ thấp hơn tương ứng là 0,7 US cent/kWh và 1,7 US cent/kWh - điều đó có nghĩa là điện của Hoa Kỳ rẻ hơn một chút so với mức trung bình của thế giới. Tuy nhiên, chính Hoa Kỳ cũng có nhiều bang có giá điện đắt gấp 2 lần và nhiều bang có giá rẻ hơn giá mức trung bình thế giới.

Mười quốc gia có giá điện đắt nhất (đơn vị tính US cent/kWh):

1. Đức 39 (tương đương 9.453 VNĐ).

2. Bermuda 37.

3. Đan Mạch 34.

4. Bồ Đào Nha 32.

5. Bỉ 32.

6. Quần đảo Cayman 31.

7. Bahamas 31.

8. Mũi Verde 30.

9. Ireland 29.

10. Nhật Bản 29.

Nguồn: globalpetrolprices.com

Theo danh sách trên, Đức và Bermuda đứng đầu bảng về giá điện vì những lý do rất khác nhau. Ở Đức, một mạng lưới phức tạp gồm các loại thuế, phí và phụ phí được xác định theo quyết định chính trị chiếm gần một nửa mức giá mà khách hàng dân cư phải trả và kết quả là giá điện ở Đức đã tăng hơn gấp đôi trong 20 năm qua. Bermuda phải nhập khẩu toàn bộ nhiên liệu dầu, khí cho phát điện với thuế nhập khẩu dầu khí rất cao.

Mười quốc gia có giá điện rẻ nhất (đơn vị tính US cent/kWh):

1 Su-đăng 0.

2 Venezuela 0.

3 Iran 0.

4 Ethiopia 1.

5 Kyrgyzstan 1.

6 Cuba 1.

7 Lybia 1.

8 Zimbabwe 1.

9 Bhutan 2.

10 Ăng-gô-la 2.

Nguồn: globalpetrolprices.com

Chú thích: 0 - giá điện rẻ dưới 1 US cent/kWh.

Trong danh sách nói trên, đa số các quốc gia có giá điện rẻ đều có nguồn dầu mỏ rất lớn. Đáng chú ý nhất là Venezuela, Iran, Iraq, Kuwait và Qatar. Nhờ trữ lượng dầu thô lớn và vị thế của các nước xuất khẩu năng lượng, các quốc gia này được hưởng lợi từ nguồn thu dầu mỏ, cho phép họ trợ giá để giá điện rẻ nhất thế giới. Một vài quốc gia khác, tuy giá điện niêm yết rất rẻ nhưng lại không có điện để dùng (như Sudan, Zimbabwe).

Người dân phải bỏ ra bao nhiêu % tiền lương hàng ngày để mua điện?

Giá thành sản xuất điện phụ thuộc lớn vào nguồn năng lượng sơ cấp sẵn có của quốc gia, nhưng thu nhập của người dân các nước lại khác nhau. Các hộ gia đình ở mỗi quốc gia có mức lương khác nhau nên 15 cent/kWh có thể rẻ đối với một số người, trong khi lại rất đắt đối với những người khác. Sức mua tương đương (PPP) là thước đo quy ước, được sử dụng để đảm bảo sự so sánh tương tự trong việc mua hàng hóa và dịch vụ bằng cách điều chỉnh dữ liệu về mức lương trung bình và tỷ giá hối đoái.

Tại Mỹ, người dân chỉ cần sử dụng khoảng 1,24% tiền lương hằng ngày để mua điện năng trong ngày. Các hộ gia đình ở Mỹ phải trả trung bình 14,2 cent cho mỗi kWh điện, như nói trên. Khả năng chi trả là một thách thức lớn hơn ở các quốc gia châu Âu. Các hộ gia đình ở Bồ Đào Nha, Cộng hòa Slovakia, Ba Lan, Hungary và Cộng hòa Séc phải chi tới 8% tiền lương. Trong khi giá điện trung bình ở Đức cao nhất thế giới, thì hóa đơn tiền điện trung bình chiếm khoảng 5% tiền lương của người dân nhờ mức lương trung bình tại quốc gia này cao.

Theo dự báo của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA): Mức sử dụng năng lượng trên thế giới sẽ tăng gần 50% vào khoảng 2050. Mỹ dẫn đầu thế giới về mức sử dụng điện gia dụng (1 hộ gia đình trung bình ở Mỹ tiêu thụ khoảng 975 kWh mỗi tháng), gấp ba lần so với Vương quốc Anh. Các nước châu Âu như Đức, Ý tiêu thụ ít hơn (277 và 220 kWh).

Còn bao nhiêu người không được sử dụng điện?

Mặc dù chúng ta nói về giá điện trung bình ở các quốc gia, nhưng điều quan trọng cần nhận ra là một số nơi trên thế giới vẫn chưa có điện, đặc biệt là ở lục địa châu Phi.

Theo Ngân hàng Thế giới: Khoảng 8,6% dân số thế giới không được sử dụng điện vào năm 2021 ngay cả khi khả năng tiếp cận này tăng trưởng đều đặn. Vì vậy, nếu bạn được sử dụng điện thì không nên coi đó là điều hiển nhiên, bạn đã may mắn hơn hàng trăm triệu người khác./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM

Link tham khảo: https://www.electricrate.com/data-center/electricity-prices-by-country/