Kết luận của Chính phủ về các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận (ngày 4/8/2025)

Bàn về chương trình điện hạt nhân và cơ sở hạ tầng điện hạt nhân trong điều kiện Việt Nam Trong bối cảnh nhu cầu năng lượng ngày càng tăng và yêu cầu giảm phát thải khí nhà kính trở thành ưu tiên toàn cầu, nhiều quốc gia đang tái khẳng định vai trò của điện hạt nhân như một giải pháp chiến lược bảo đảm an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Việt Nam, với tiềm năng tăng trưởng và vị thế trong khu vực, cũng đang từng bước tái khởi động Chương trình điện hạt nhân quốc gia sau thời gian tạm dừng. Trên cơ sở hướng dẫn của IAEA và tham chiếu kinh nghiệm quốc tế, bài viết dưới đây của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam sẽ trả lời 2 câu hỏi then chốt: Chương trình điện hạt nhân là gì và gồm những thành tố nào? Một số lĩnh vực cơ sở hạ tầng đặc thù của chương trình điện hạt nhân nên được hiểu và chuẩn bị như thế nào trong điều kiện Việt Nam?

Công nghệ và tổ chức thi công nhà máy điện hạt nhân - Gợi ý thể chế áp dụng cho Việt Nam Với các quốc gia đang phát triển chương trình điện hạt nhân như Việt Nam, việc tiếp cận và triển khai các công nghệ điện hạt nhân cần được đặt trong một khuôn khổ thể chế phù hợp, có lộ trình rõ ràng và năng lực nội địa được chuẩn bị đầy đủ. Bài báo của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam dưới đây phân tích các đặc điểm về công nghệ và tổ chức thi công xây dựng nhà máy điện hạt nhân được rút ra từ kinh nghiệm quốc tế, cũng như hướng dẫn của IAEA, đặc biệt từ tài liệu NP-T-2.5, từ đó đề xuất một số gợi ý áp dụng cho Việt Nam.

Tổng quan hướng dẫn an toàn nhà máy điện hạt nhân của IAEA - Gợi ý triển khai tại Việt Nam Việc Quốc hội chính thức thông qua Luật Năng lượng Nguyên tử (sửa đổi) vào ngày 27/6/2025 đánh dấu một bước chuyển quan trọng trong hành lang pháp lý phục vụ phát triển điện hạt nhân Việt Nam. Trong giai đoạn hiện nay, yêu cầu cấp thiết đặt ra là sớm xây dựng và ban hành các văn bản dưới luật (bao gồm nghị định, thông tư hướng dẫn) để đưa các quy định của luật đi vào thực tiễn một cách đồng bộ, khả thi và hiệu quả.

Phân tích an toàn tất định và xác suất trong điện hạt nhân - Gợi mở hướng triển khai tại Việt Nam Trong bối cảnh Việt Nam đang tái khởi động chương trình điện hạt nhân, việc nắm vững khái niệm, phương pháp luận và ứng dụng thực tiễn của Phân tích an toàn tất định (DSA) và Phân tích an toàn xác suất (PSA) là yêu cầu cấp thiết. Bài viết của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam trình bày tổng quan về hai phương pháp phân tích, bao gồm: Nền tảng lý thuyết, công cụ hỗ trợ, vai trò trong quản lý an toàn và kinh nghiệm quốc tế trong phối hợp áp dụng. Từ đó, đưa ra một số gợi ý nhằm định hướng việc áp dụng DSA và PSA trong xây dựng năng lực kỹ thuật và thể chế của Việt Nam.

Thông báo nêu: Đảng, Chính phủ rất quan tâm đẩy mạnh phát triển các nguồn điện xanh, sạch nhằm bảo đảm cho mục tiêu tăng trưởng kinh tế, xã hội ở mức 2 con số và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, trong đó có tập trung phát triển các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận. Việc phát triển điện hạt nhân không chỉ giúp tăng trưởng nguồn điện, mà còn đáp ứng yêu cầu chuyển dịch năng lượng theo hướng xanh, sạch, đạt mục tiêu giảm phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Bộ Chính trị đã cho phép khởi động lại dự án điện hạt nhân Ninh Thuận và Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 189/2025/QH15 về cơ chế, chính sách đặc biệt thực hiện đầu tư xây dựng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Thủ tướng Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng nhà máy điện hạt nhân và chủ trì 2 cuộc họp, giao nhiệm vụ cho các bộ, cơ quan tập trung nguồn lực, khẩn trương đầu tư xây dựng các nhà máy điện hạt nhân. Trong đó, giao Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) thực hiện đầu tư xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (PVN) thực hiện đầu tư xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 và Ủy ban Nhân dân tỉnh Khánh Hòa thực hiện dự án di dân tái định cư, giải phóng mặt bằng cho các nhà máy điện hạt nhân.

Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn đánh giá cao sự cố gắng, nỗ lực của Ủy ban Nhân dân tỉnh Khánh Hòa, trong thời gian ngắn vừa qua, đã chủ động triển khai nhiệm vụ được giao, hoàn thành nhiều hạng mục công việc; tích cực tuyên truyền, vận động để người dân hiểu và ủng hộ chủ trương xây dựng các nhà máy điện hạt nhân của Đảng, Nhà nước. Thời gian từ nay đến cuối năm 2025 không còn nhiều, khối lượng công việc còn rất lớn, phức tạp. Để đảm bảo tiến độ theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, cần sự tập trung cao, nỗ lực lớn của tất cả các đơn vị, nhất là sự hỗ trợ tháo gỡ vướng mắc, khó khăn của các bộ, ngành trung ương.

Để bảo đảm tiến độ triển khai dự án theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng đề nghị Ủy ban Nhân dân tỉnh Khánh Hòa và các bộ, cơ quan liên quan tập trung mọi nguồn lực, chủ động tháo gỡ khó khăn, vướng mắc theo thẩm quyền, tích cực triển khai các nhiệm vụ được giao với thời gian ngắn nhất, khẩn trương nhất, đạt kết quả cao nhất.

Ban Chỉ đạo xây dựng nhà máy điện hạt nhân tích cực phối hợp với Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Ban Tuyên giáo và Dân vận địa phương xây dựng kế hoạch tuyên truyền, tăng cường cơ chế phối hợp trong thông tin tuyên truyền để người dân trong khu vực xây dựng dự án hiểu và ủng hộ.

Đàm phán hợp tác với các đối tác đầu tư dự án:

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương chủ động phối hợp với các bộ, cơ quan và EVN, PVN tích cực đàm phán với đối tác các Hiệp định liên Chính phủ về hợp tác đầu tư dự án các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận. Cụ thể là phấn đấu hoàn thành đàm phán đối với dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 trong tháng 8 năm 2025 và Ninh Thuận 2 hoàn thành chậm nhất trong tháng 5 năm 2026.

Đồng thời, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp, Ủy ban Nhân dân tỉnh Khánh Hòa và các cơ quan liên quan rà soát kỹ các vấn đề cần điều chỉnh (ngoài đề nghị điều chỉnh tên gọi tỉnh Ninh Thuận) được nêu tại Nghị quyết số 189/2025/QH15. Trường hợp cần thiết, báo cáo Thủ tướng Chính phủ để trình cấp thẩm quyền xem xét, quyết định, bảo đảm phù hợp với Nghị quyết số 190/2025/QH15 của Quốc hội quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước.

Rà soát các cơ sở pháp lý:

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ khẩn trương phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan rà soát các quy định của pháp luật, các hướng dẫn an toàn mới nhất của IAEA và các quy định, thông lệ quốc tế, thống nhất quy định về khoảng cách an toàn khu dân cư. Trường hợp cần thiết, nghiên cứu sửa đổi Thông tư số 13/2009/TT-BKHCN theo thẩm quyền, hoàn thành trong tháng 8 năm 2025 để hướng dẫn Ủy ban Nhân dân tỉnh Khánh Hòa thực hiện.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp, Bộ Công Thương và Ủy ban Nhân dân tỉnh Khánh Hòa rà soát cơ sở pháp lý, cấp thẩm quyền quyết định việc bãi bỏ Quyết định số 1504/QĐ-TTg ngày 28 tháng 8 năm 2013 của Thủ tướng Chính phủ về cơ chế, chính sách bồi thường, hỗ trợ di dân, tái định cư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Ủy ban Nhân dân tỉnh Khánh Hòa rà soát tổng số vốn phục vụ di dân, tái định cư, giải phóng mặt bằng cho các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận, đề xuất nguồn ngân sách trung ương hỗ trợ. Báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 10 tháng 8 năm 2025.

Triển khai công tác bồi thường, tái định cư và báo cáo nghiên cứu khả thi dự án đầu tư:

Đối với Ủy ban Nhân dân tỉnh Khánh Hòa, Phó Thủ tướng yêu cầu:

1. Triển khai thực hiện nghiêm các quy định, hướng dẫn của các cơ quan có thẩm quyền để bảo đảm an toàn cao nhất cho người dân.

2. Tập trung triển khai công tác bồi thường, tái định cư, sớm di dời các hộ dân, bảo đảm hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng để bàn giao cho chủ đầu tư trong năm 2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

3. Tăng cường kiểm tra, giám sát, không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, bảo đảm người dân ra nơi ở mới phải có cuộc sống ổn định với nguyên tắc tốt hơn hoặc bằng nơi ở cũ.

Đối với EVN và PVN, Phó Thủ tướng yêu cầu:

1. Khẩn trương hoàn thành báo cáo nghiên cứu tiền khả thi các dự án đầu tư xây dựng nhà máy điện hạt nhân để trình cấp thẩm quyền điều chỉnh chủ trương đầu tư (dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 hoàn thành trong tháng 9 năm 2025; Ninh Thuận 2 hoàn thành chậm nhất trong tháng 6 năm 2026).

2. Phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Nhân dân tỉnh Khánh Hòa làm tốt công tác giải phóng mặt bằng, di dân tái định cư cho dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, nhanh chóng ổn định sinh kế cho các gia đình tại nơi ở mới để không ảnh hưởng đến sản xuất, kinh doanh và đời sống người dân địa phương./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM