Cập nhật thông tin về suất đầu tư nguồn điện gió, mặt trời trên thế giới

Cập nhật tình hình hoạt động đầu tư nguồn điện ở Hoa Kỳ và Trung Quốc Hoa Kỳ và Trung Quốc là hai nước phát thải khí CO2 gây ấm lên toàn cầu lớn nhất thế giới. Tương lai của loài người phụ thuộc phần lớn vào quá trình giảm phát thải CO2 ở hai nước này, trước mắt là trong sản xuất điện.

Điện khí linh hoạt trong lộ trình phát thải ròng bằng ‘0’ của Việt Nam Với quá trình chuyển dịch năng lượng trong lĩnh vực sản xuất điện, phù hợp với cam kết của Việt Nam đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, điện khí thay thế dần điện than được coi là một trong những bước khởi đầu. Tuy nhiên, với đặc thù của cân đối hệ thống điện thời gian tới, hệ số công suất của các nguồn điện khí sẽ giảm đáng kể và ảnh hưởng đến tính kinh tế của loại hình nguồn này. Một trong các giải pháp khắc phục đã được đề xuất trong Quy hoạch điện VIII là bổ sung thêm loại hình nguồn linh hoạt, trong đó có loại hình tổ máy phát dùng động cơ đốt trong ICE (Internal Combustion Engine) được cho là một lựa chọn thích hợp, như phân tích dưới đây.

Tại sao nước Đức vẫn phải duy trì các nguồn điện từ nhiên liệu hóa thạch? Câu hỏi trên con đường tiến đến phát thải - Net Zero luôn là bao nhiêu công suất năng lượng tái tạo thì đủ điện? Tại sao với công suất đặt năng lượng tái tạo rất lớn (vượt 1,76 lần so với nhu cầu), nước Đức vẫn cần điện hạt nhân, than và đặc biệt là khí đốt của Nga?

Đôi nét về suất đầu tư:

Theo trang tin Ec.europa.eu của Liên minh châu Âu: Suất đầu tư kinh doanh (business investment rate) được định nghĩa là tổng đầu tư (tổng vốn cố định hình thành) chia cho tổng giá trị gia tăng của các tập đoàn phi tài chính. Tỷ lệ này liên quan đến việc đầu tư của các doanh nghiệp phi tài chính vào tài sản cố định (nhà cửa, máy móc, v.v...) với giá trị gia tăng được tạo ra trong quá trình sản xuất. Hoặc có thể hiểu ngắn hơn suất đầu tư (thống kê kinh doanh) là tỷ lệ giữa tổng đầu tư hữu hình trên giá trị gia tăng.

Tại Việt Nam, theo Thông tư số 13/2021/TT-BXD ngày 31/8/2021 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng thì suất đầu tư là thuật ngữ được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực xây dựng và thi công những dự án và công trình, suất đầu tư (hay còn được gọi là suất vốn đầu tư công trình). Dựa vào suất đầu tư, đơn vị, cá nhân, tổ chức sẽ tính toán được và lên kinh phí kế hoạch những khoản chi phí chính xác để đầu tư xây dựng công trình một cách hiệu quả nhất. Vì vậy, đây là một trong những cơ sở phục vụ cho việc xác định chính xác nguồn, các khoản đầu tư dự án, lập và quản lý chi phí dự án. Điều này sẽ giúp cho việc phân bổ và quy hoạch trở nên dễ dàng hơn.

Suất đầu tư nguồn điện gió:

Tại Mỹ, theo nhà sản xuất tua bin gió Siemens Gamesa: Chi phí tua bin gió ban đầu 2,6 - 4 triệu USD/tua bin thương mại cỡ trung bình. Hầu hết các tua bin gió có công suất 2 - 3 MW, nhưng tua bin ngoài khơi có thể lớn tới 12 MW. Chi phí tăng khi kích thước tua bin tăng lên, mặc dù có lợi ích khi sử dụng ít tua bin lớn hơn - độ phức tạp và việc xây dựng trang trại tổng thể giảm đáng kể với số lượng tua bin ít hơn và lớn hơn. Các đánh giá cho thấy: Chi phí tiêu biểu là 1,3 triệu USD cho mỗi megawatt (MW) công suất sản xuất điện.

Nếu chia nhỏ các chi phí này thì chi phí bảo dưỡng tua bin gió là 1 - 2 US cent cho mỗi kilowatt giờ (kWh) được sản xuất. Một nghiên cứu tua bin gió sử dụng dữ liệu của Đức cho thấy: Chi phí này trung bình có thể là 1 - 2 Euro cent cho mỗi kWh được sản xuất.

Hãy nhớ rằng, tua bin gió có công suất danh định tối đa (chẳng hạn như 4 MW), nhưng nó sẽ chỉ sản xuất điện ở “hệ số công suất”, hoặc “hệ số tải” là tỷ lệ phần trăm của mức tối đa này (chẳng hạn từ mức 25% đến 45%, tùy theo tốc độ và mức độ liên tục của gió).

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA): Chi phí vốn của các dự án năng lượng gió ở Liên minh châu Âu (EU) bị chi phối bởi chi phí của chính tua bin gió. Trung bình một tua bin được lắp đặt ở châu Âu có tổng chi phí đầu tư khoảng 1,23 triệu Euro/MW. Tỷ trọng của tua bin trong tổng chi phí trung bình là khoảng 76%, trong khi kết nối lưới điện chiếm khoảng 9% và nền móng chiếm khoảng 7%. Các thành phần chi phí khác, chẳng hạn như hệ thống kiểm soát và đất đai, chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng chi phí. Tổng chi phí trên mỗi kW công suất điện gió được lắp đặt có sự khác biệt đáng kể giữa các quốc gia, thường thay đổi từ khoảng € 1.000/kW đến € 1.350/kW. Chi phí đầu tư cho mỗi kW là thấp nhất ở Đan Mạch, và cao hơn một chút ở Hy Lạp, Hà Lan. Đối với Anh, Tây Ban Nha và Đức, nó cao hơn khoảng 20 - 30% so với Đan Mạch…

Tại Việt Nam, tính đến tháng 10/2021, cả nước có 106 dự án điện gió đang được triển khai đầu tư xây dựng với tổng mức đầu tư khoảng 6 tỷ USD, tổng công suất 5.655 MW. Suất đầu tư 1 MW điện gió khoảng 2 triệu USD. Khi hết thời hạn giá FIT (vào cuối tháng 10/2021), các dự án chưa hoàn thành để được công nhận COD sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong tài chính, các nhà đầu tư sẽ đối mặt nhiều rủi ro.

Suất đầu tư nguồn mặt trời:

Theo trang tin điện mặt trời trực tuyến Đức (PMC): Chi phí điện mặt trời tiếp tục giảm vào năm 2021, mặc dù giá tấm pin tăng. Giá trung bình trên toàn cầu của mỗi kWh năng lượng mặt trời (PV) đã giảm 13% so với giá 2020. Chi phí phát điện quy dẫn bình quân trên toàn cầu (LCOE) của điện mặt trời đã giảm 13% trong năm ngoái, bất chấp sự gia tăng đáng kể của chi phí vật liệu và giá bảng điều khiển.

Theo một báo cáo mới của Cơ quan Năng lượng Tái tạo Quốc tế (IRENA) phát hành trung tuần tháng 7/2022: Chi phí điện mặt trời toàn cầu là $ 0,048/kWh. Trung Quốc một lần nữa công bố LCOE năng lượng mặt trời thấp nhất ở mức $ 0,034/kWh vào năm 2021, nhưng có sự giảm đáng chú ý ở Úc, nơi năng lượng mặt trời rẻ hơn 21% so với năm 2020, ở mức $ 0,042/kWh. Trong khi đó, Nhật Bản ghi nhận mức giảm 17% so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn $ 0,086/kWh.

Ấn Độ cung cấp điện mặt trời rẻ thứ hai thế giới, ở mức $ 0,035/kWh, một phần nhờ chi phí dự án thấp nhất, ở mức 590 US/kW công suất lắp đặt, thấp hơn 6% so với giá trang trại điện mặt trời của Trung Quốc. Hầu hết các thị trường lớn nhất thế giới đều chứng kiến ​​chi phí đầu tư nhà máy điện mặt trời của họ giảm mạnh vào năm 2021, nhưng sự không chắc chắn về xung đột diễn ra tại Ukraine đã khiến chi phí dự án tăng 17% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tây Ban Nha cũng chứng kiến ​​chi phí dự án tăng 3%. Điều đó phản ánh các nhà máy siêu cạnh tranh, khi các dự án phát triển có giá trung bình $ 916/kW và LCOE là $ 0,048/kWh. Việt Nam đã công bố LCOE năng lượng mặt trời là $ 0,046/kWh (năm 2021), Mỹ có giá PV là $ 0,055/kWh và Thổ Nhĩ Kỳ là $ 0,064/ kWh.

Theo trang tin sunemit.com: Hiện nay việc tính giá suất đầu tư 1 MW điện mặt trời không còn khó khăn khi mà công nghệ phát triển, xuất hiện các phần mềm để quản lý, tính giá điện năng lượng mặt trời. Hàng năm Bộ Công Thương sẽ họp bàn về quy định và áp giá mua bán điện mặt trời, từ đó mọi vấn đề đều được giải quyết rõ ràng như: Thời hạn mua, thời hạn thanh toán, phương thức xuất hóa đơn… Một hệ thống điện năng lượng mặt trời hòa lưới có giá dao động khoảng 20 triệu đồng cho mỗi kWp. Dự báo trong tương lai gần, giá sẽ còn có xu hướng giảm đáng kể./.

KHẮC NAM - CHUYÊN GIA TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM

(THEO: EEE/LC/WEF/PMC/SC/SDC/WNO - 8/2022)

Link tham khảo:

1/ https://ec.europa.eu/eurostat/statistics--xplained/index.php?title=Glossary:Business_investment_rate

2/ https://www.lawinsider.com/dictionary/investment-rate

3/ https://www.wind-energy-the-facts.org/index-43.html#:~:text=An%20average%20turbine%20installed%20in,for%20around%207%20per%20cent.

4/ https://baodautu.vn/thoi-gian-nhan-gia-uu-dai-tinh-bang-ngay-chu-dau-tu-dien-gio-lo-lang-d153573.html#:~:text=Su%E1%BA%A5t%20%C4%91%E1%BA%A7u%20t%C6%B0%201%20MW,nhi%E1%BB%81u%20r%E1%BB%A7i%20ro%E2%80%9D%2C%20TS

5/ https://www.pv-magazine.com/2022/07/14/solar-power-costs-continued-to-fall-in-2021-despite-rising-panel-prices/#:~:text=The%20result%20was%20a%20global,according%20to%20the%20IRENA%20study

6/ https://sunemit.com/suat-dau-tu-1mw-dien-mat-troi/

7/ https://www.sciencedirect.com/topics/engineering/levelized-cost-of-electricity#:~:text=Levelized%20cost%20of%20electricity%20(LCOE,of%20its%20lifetime%20%5B51%5D

8/ https://world-nuclear.org/information-library/economic-aspects/economics-of-nuclear-power.aspx#:~:text=Its%202020%20report%2C%20Capital%20Cost,%2FkWe%20(overnight%20cost).