Kiến nghị hỗ trợ SX vật liệu không nung từ xỉ than nhiệt điện

Đề xuất giải pháp chiến lược về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả
Ý kiến của Chính phủ về phản biện của VEA

Hiệp hội Năng lượng Việt Nam trong nhiều năm qua theo dõi, khảo sát thực tế ở các nhà máy nhiệt điện than thấy rằng lượng tro đáy, tro bay của các nhà máy này thải ra rất lớn; một số nhà máy (như Phả Lại, Uông Bí, Hải Phòng, Quảng Ninh, Cẩm Phả…) đã cho một số doanh nghiệp thu mua để sản xuất vật liệu không nung. Nhưng ở mức độ không lớn và chưa lan toả đến các nhà máy trong cả nước.

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số: 798/QĐ-TTg ngày 25/05/2011 phê duyệt chương trình đầu tư xử lý chất thải rắn giai đoạn 2011-2020 và Quyết định số 567/QĐ-TTg ngày 28/4/2010 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường sử dụng vật liệu không nung và hạn chế sử dụng gạch đất sét nung.

Thực hiện các chủ trương của Thủ tướng Chính phủ nêu trên, ngày 28/11/2012, Bộ Xây dựng đã ra Thông tư số 09/2012 TT-BXD về quy định sử dụng vật liệu không nung trong các công trình xây dựng.

Nhưng việc thực hiện các chủ trương của Thủ tướng Chính phủ chưa được quán triệt trong các ngành, trong các doanh nghiệp về đầu tư xây dựng các dự án sử dụng chất thải rắn.

Cụ thể: tro đáy, tro bay để sản xuất ra các sản phẩm vật liệu không nung một cách tích cực và tạo ra những đột phá, tính lan tỏa trong việc thực hiện các chủ trương trên, thực sự khai thác và sử dụng triệt để các chất thải rắn từ các nhà máy phát điện, cũng như việc tiêu thụ sản phẩm vật liệu không nung rộng rãi trong cả nước, và hạn chế tối đa sử dụng các sản phẩm từ đất sét nung.

Việc đầu tư công nghệ, thiết bị, để đưa tro đáy (xỉ than) ra khỏi nhà máy đòi hỏi về mặt kỹ thuật rất cao, đảm bảo khi đưa chất thải này ra khỏi nhà máy không gây ô nhiễm môi trường.

Mặt khác tùy mức độ, quy mô, công suất của từng nhà máy, và lượng tiêu thụ than hàng năm của từng nhà máy để xây dựng các hồ chứa chất thải rắn (hồ chứa này thường chiếm diện tích từ 10 -20 hecta đất cho một nhà máy).

Lượng tro bay qua thiết bị lọc bụi tĩnh điện thì trong những năm qua đã sử dụng một phần tro bay này để làm phụ gia cho các đập bê tông trọng lực ở các nhà máy thủy điện và các hồ đập khác, nhưng lượng tiêu thụ không được nhiều.

Hiện nay, trong cả nước đã có khoảng 30 nhà máy nhiệt điện than có công suất khoảng 15.000MW tập trung ở các tập đoàn: EVN, PVN, TKV… lượng chất thải rắn (tro đáy, tro bay thải ra hàng năm đã lên tới hàng chục triệu tấn) và theo Tổng sơ đồ điện VII được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt trước đây đến năm 2020 công suất điện từ các nhà máy nhiệt điện than sẽ tăng lên khoảng 35.000MW và tương đương với khoảng trên 50 nhà máy nhiệt điện than, lúc đó lượng tro đáy, tro bay này tăng nhiều so với hiện tại.

Nguồn chất thải rắn này rất có giá trị trong việc sản xuất ra các sản phẩm vật liệu không nung, sẽ làm lợi cho Nhà nước được nhiều nghìn tỷ đồng trong mỗi năm; và quan trọng hơn là việc giảm thiểu được việc ô nhiễm môi trường, tiết kiệm được hàng trăm hecta đất để làm hồ chứa.

Bằng văn bản này, Hiệp hội Năng lượng Việt Nam kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan sớm đề ra các cơ chế chính sách tạo điều kiện thuận lợi khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư xây dựng các dự án để tận dụng tối đa loại chất thải rắn đã nêu trên như chủ trương của Chính phủ.

Hiệp hội Năng lượng Việt Nam cũng kiến nghị với Thủ tướng sớm ban hành về các cơ chế chính sách cụ thể sau:

Thứ nhất, về chính sách vốn đầu tư, cho phép các doanh nghiệp được vay vốn tín dụng ưu đãi đầu tư phát triển của Nhà nước để xây dựng các dự án sản xuất vật liệu không nung từ tro đáy, tro bay của các nhà máy nhiệt điện than trong cả nước.

Thứ hai, về chính sách thuế, cho phép miễn giảm tiền thuế thuê đất hàng năm đối với các dự án đầu tư sản xuất vật liệu không nung từ tận dụng lượng tro đáy, tro bay nêu trên. Đồng thời cho phép miễn hoặc giảm thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các dự án này.

Thứ ba, ban hành chất lượng các sản phẩm vật liệu không nung, sử dụng nguyên liệu tro đáy, tro bay theo tiêu chuẩn quy định của Nhà nước.

Thứ tư, Chính phủ có chính sách về việc tiêu thụ sản phẩm vật liệu không nung từ tro đáy, tro bay để thay thế cho sản phẩm sản xuất từ đất sét nung; được phổ biến rộng rãi trong các ngành kinh tế; đối với các nhà máy nhiệt điện than phải có giá cả hợp lý, tạo điều kiện thuận lợi để cho các doanh nghiệp sản xuất vật liệu không nung được thu mua dễ dàng và tận dụng tối đa chất thải từ tro đáy, tro bay.

Đối với ngành xây dựng chỉ đạo các doanh nghiệp, các nhà đầu tư và kể cả nhân dân xây dựng các công trình phải sử dụng tối đa loại vật liệu không nung này.

N. VĂN