Ngành lọc dầu gặp nhiều thách thức, nhiều nhà máy lọc hóa dầu tạm dừng hoạt động

Tính toán, dự báo tác động của giá nhiên liệu than, khí, LNG đến cơ cấu giá điện Việt Nam Trong bài báo này, Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam cung cấp thông tin cập nhật gần đây về giá nhiên liệu (than, khí, LNG) cho phát điện (bao gồm giá trong nước và thị trường quốc tế); đồng thời sử dụng phương pháp tính thông dụng hiện nay để xác định ước tính giá thành bình quân cho các nguồn nhiệt điện truyền thống tại Việt Nam. Đó là phương pháp tính “chi phí quy dẫn” (Levelised Cost of Electricity - LCOE). Các tính toán LCOE với điện than, chúng tôi chỉ xét tới công nghệ phổ biến hiện nay - lò hơi siêu tới hạn (SC), với giá nhiên liệu than khai thác trong nước và nhập khẩu. Còn với điện khí, là công nghệ tua bin khí chu trình hỗn hợp đang chiếm tỷ trọng lớn trong công suất các nhà máy hiện hữu, cũng như đang xây dựng và sẽ đầu tư phát triển ở Việt Nam. Về giá nhiên liệu khí, được tính toán từ các mỏ: Nam Côn Sơn, Cửu Long, Sao Vàng Đại Nguyệt, PM3-CAA, Cái Nước 46 (khu vực chồng lấn với Malaysia), Lô B, Cá Voi Xanh... và các dự báo về giá LNG nhập khẩu.

Dự án khí, điện Lô B - Ô Môn và Nhơn Trạch 3-4 - Góc nhìn độc lập về các vướng mắc hiện nay Trước những vướng mắc trong Chuỗi khí, điện Lô B - Ô Môn, cũng như dự án điện LNG Nhơn Trạch 3 và 4 chưa được tháo gỡ một cách triệt để, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) tiếp tục kiến nghị giải pháp chính sách tới cấp thẩm quyền. Cùng với kiến nghị của PVN, Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam có một số ý phân tích và gợi mở thêm giải pháp. Đây là những thông tin có thể giúp cơ quan chức năng tham khảo trong quá trình hoàn thiện chính sách cho các dự án nêu trên.

Các tập đoàn dầu khí chịu sức ép lớn từ giá dầu giảm sâu:

Trong bối cảnh thị trường suy giảm, các tập đoàn dầu khí hàng đầu thế giới đang phải chịu rất nhiều sức ép. Theo thống kê trong quý 3/2024, gần như tất cả các tập đoàn dầu khí đều sụt giảm doanh thu và lợi nhuận.

Hãng dầu khí Phillips 66 của Mỹ lợi nhuận chỉ đạt 859 triệu USD, giảm đáng kể so với 2,1 tỷ USD cùng kỳ năm ngoái. Riêng mảng lọc dầu của hãng đã lỗ 108 triệu USD, trong khi cùng kỳ năm ngoái lãi 1,7 tỷ USD.

Cũng tại Mỹ, HF Sinclair có lợi nhuận ròng đạt 96,5 triệu USD, giảm mạnh so với 760,4 triệu USD cùng kỳ năm trước. Đối với mảng lọc dầu, công ty đã lỗ 212,2 triệu USD, còn cùng kỳ năm trước lãi 916,1 triệu USD. Một công ty dầu khí khác của Mỹ là PBF Energy đã lỗ ròng 289,1 triệu USD, trong khi cùng kỳ năm trước lãi 1,08 tỷ USD. Một tập đoàn lớn khác là Chevron cũng có lợi nhuận giảm 21%, chỉ đạt 4,5 tỷ USD so với 5,7 tỷ USD cùng kỳ năm trước (mặc dù sản lượng dầu quy đổi ròng toàn cầu của hãng tăng 7% so với năm ngoái). Tỷ lệ suy giảm đối với mảng lọc dầu cao nhất là Valero Energykhi chỉ còn 565 triệu USD so với mức 3,4 tỷ USD năm trước.

Tại châu Âu, Tập đoàn TotalEnergies của Pháp đã giảm 37% lợi nhuận ròng so với cùng kỳ năm trước và giảm 12,7% so với quý trước. Tập đoàn BP của Anh có lợi nhuận giảm 31% so với cùng kỳ năm trước (từ 3,29 tỷ USD xuống còn 2,27 tỷ USD) - đây là mức thấp nhất trong gần bốn năm của hãng này. Cũng tại Anh, Shell đã giảm 600 triệu USD lợi nhuận trong mảng hóa chất và lọc dầu.

Tại châu Á, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Ấn Độ (Indian Oil) còn có mức lợi nhuận ròng giảm tới 98,6% so với cùng kỳ năm trước, xuống chỉ còn 21,4 triệu USD. Tại Trung Quốc, Tập đoàn Hoá chất và Dầu khí Sinopec có lợi nhuận ròng giảm tới 52,1% so với cùng kỳ năm trước, chỉ đạt 1,2 tỷ USD.

Một phần Tổ hợp Hoá dầu Long Sơn, xã Long Sơn, TP. Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. (Ảnh: LSP).

Tại Việt Nam, trong bối cảnh khó khăn chung của ngành lọc dầu toàn cầu, các nhà máy lọc hóa dầu trong nước (Nghi Sơn, Dung Quất) cũng gặp rất nhiều thách thức, doanh thu và lợi nhuận giảm rất mạnh trong quý 3/2024.

Giữa tháng 10, Tổ hợp Hoá dầu Long Sơn thông báo đã tạm dừng vận hành thương mại. Đại diện tổ hợp cho biết: Sở dĩ tổ hợp này phải dừng vận hành thương mại, vì tình hình ngành hóa dầu toàn cầu đang suy giảm với cung vượt cầu và nhu cầu cho các sản phẩm hóa dầu không cao.

Đại diện Siam Cement Group - chủ đầu tư của Tổ hợp Hoá dầu Long Sơn cho biết: “Đây là quyết định chiến lược, thể hiện khả năng thích ứng linh hoạt của dự án với các điều kiện thay đổi và đầy thách thức của thị trường, đồng thời cũng là cơ hội để Tổ hợp Hoá dầu Long Sơn chuẩn bị sẵn sàng nắm bắt cơ hội khi thị trường hồi phục”.

Nhiều nhà máy lọc dầu đã phải đóng cửa:

Khó khăn của ngành lọc dầu toàn cầu trong quý 3/2024 đến từ ba yếu tố chính: Giá dầu thô suy giảm mạnh, biên lợi nhuận lọc dầu giảm sút và nhu cầu tiêu thụ yếu. Tại thị trường tỷ dân của Trung Quốc, nhu cầu xăng dầu và sản phẩm công nghiệp giảm sút do kinh tế chậm phát triển. Nhu cầu nhiên liệu suy giảm đang khiến nhiều doanh nghiệp lọc dầu tại Trung Quốc gặp khó khăn trong việc duy trì mức lợi nhuận ổn định. Sức ép cạnh tranh cũng đòi hỏi các doanh nghiệp phải tăng cường năng suất và giảm chi phí để duy trì tính cạnh tranh.

Cuộc khủng hoảng của các nhà máy lọc dầu tại Trung Quốc càng trở nên nghiêm trọng khi vào tháng 9/2024, hai nhà máy lọc dầu là Zhenghe và Shandong Huaxing tại tỉnh Sơn Đông do Sinochem vận hành đã tuyên bố phá sản. Hai nhà máy này có tổng công suất chế biến khoảng 300.000 thùng/ngày. Nguyên nhân đóng cửa của 2 nhà máy này được cho là do biên lợi nhuận giảm mạnh và nhu cầu thị trường yếu. Một nhà máy khác của Sinochem là Shandong Changyi cũng đã phải tiến hành họp với các ngân hàng, nhà đầu tư để thảo luận về việc tái cơ cấu nợ nhằm tránh phá sản.

Ngành lọc dầu toàn cầu đang trải qua một thời kỳ đầy biến động khi giá dầu thấp, biên lợi nhuận bị thu hẹp và nhu cầu tiêu thụ giảm tạo ra áp lực chi phí lớn. Trong bối cảnh này, các công ty lọc dầu cần những chiến lược dài hạn để vượt qua giai đoạn khó khăn (bao gồm đầu tư vào công nghệ, tăng cường năng suất và mở rộng lĩnh vực hoạt động). Việc thay đổi, thích nghi và đổi mới sẽ là yếu tố quyết định trong việc ngành lọc dầu có thể vượt qua khó khăn và duy trì vị thế trong tương lai hay không.

Trước những thách thức này, các chuyên gia cho rằng: Ngành lọc dầu toàn cầu cần phải tái cơ cấu, chuyển hướng sang các nguồn năng lượng thay thế, hoặc đầu tư vào công nghệ mới để giảm chi phí. Bên cạnh đó, một số công ty đã bắt đầu thảo luận về khả năng hợp tác, hoặc mua lại các doanh nghiệp nhỏ hơn để củng cố thị phần và giảm thiểu tác động của sự biến động giá dầu./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM