Biến động giá điện ở châu Âu qua số liệu thống kê của Eurostat (cập nhật tháng 10/2024)

Tính toán, dự báo tác động của giá nhiên liệu than, khí, LNG đến cơ cấu giá điện Việt Nam Trong bài báo này, Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam cung cấp thông tin cập nhật gần đây về giá nhiên liệu (than, khí, LNG) cho phát điện (bao gồm giá trong nước và thị trường quốc tế); đồng thời sử dụng phương pháp tính thông dụng hiện nay để xác định ước tính giá thành bình quân cho các nguồn nhiệt điện truyền thống tại Việt Nam. Đó là phương pháp tính “chi phí quy dẫn” (Levelised Cost of Electricity - LCOE). Các tính toán LCOE với điện than, chúng tôi chỉ xét tới công nghệ phổ biến hiện nay - lò hơi siêu tới hạn (SC), với giá nhiên liệu than khai thác trong nước và nhập khẩu. Còn với điện khí, là công nghệ tua bin khí chu trình hỗn hợp đang chiếm tỷ trọng lớn trong công suất các nhà máy hiện hữu, cũng như đang xây dựng và sẽ đầu tư phát triển ở Việt Nam. Về giá nhiên liệu khí, được tính toán từ các mỏ: Nam Côn Sơn, Cửu Long, Sao Vàng Đại Nguyệt, PM3-CAA, Cái Nước 46 (khu vực chồng lấn với Malaysia), Lô B, Cá Voi Xanh... và các dự báo về giá LNG nhập khẩu.

1. Điểm nổi bật về giá điện ở EU:

Giá điện sinh hoạt cho hộ gia đình tăng ở 13 quốc gia và giảm ở 13 quốc gia thuộc Liên minh chấy Âu (EU) trong nửa cuối năm 2023, so với nửa cuối năm 2022. Trong nửa cuối 2023, giá điện sinh hoạt tại EU tăng mạnh nhất là Hà Lan (86%). Giảm mạnh nhất là Đan Mạch (-39%). Trong nửa cuối năm 2023, Ireland và Luxembourg đã đưa ra mức trợ cấp lớn nhất cho người tiêu dùng điện sinh hoạt.

Trong nửa cuối năm 2023, giá điện cho khách hàng ngoài mục đích sinh hoạt ở EU đã giảm (-4,6%) so với cùng kỳ năm trước và (-6,6%) so với nửa đầu năm 2023. Giá điện cho khách hàng ngoài mục đích sinh hoạt ở EU cao nhất ở Síp (0,276 EUR/kWh) và thấp nhất ở Phần Lan (0,089 EUR/kWh) trong nửa cuối năm 2023.

Giá năng lượng tại EU phụ thuộc vào điều kiện cung cầu khác nhau, bao gồm tình hình địa chính trị, cơ cấu năng lượng quốc gia, đa dạng hóa nhập khẩu, chi phí mạng lưới, chi phí bảo vệ môi trường, điều kiện thời tiết khắc nghiệt, hoặc mức thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế.

Cũng cần lưu ý, giá được trình bày trong bài viết này bao gồm thuế, phí và VAT cho người khách hàng sinh hoạt, nhưng không bao gồm thuế, phí hoàn lại cho khách hàng ngoài mục đích sinh hoạt.

Giá thu thập bao gồm giá trung bình trong khoảng thời gian 6 tháng (nửa đầu, hoặc cuối năm) từ tháng 1 đến tháng 6 (6 tháng đầu năm) và từ tháng 7 đến tháng 12 (6 tháng cuối năm). Giá bao gồm: Giá điện cơ bản, phí truyền tải, phân phối, tiền thuê đồng hồ đo và các dịch vụ khác.

Giá điện sinh hoạt được trình bày trong bài viết này là thuế, phí, phí không phải thuế, thuế giá trị gia tăng (VAT) - vì điều này thường phản ánh tổng giá mà người tiêu dùng hộ gia đình phải trả. Vì người tiêu dùng ngoài mục đích sinh hoạt thường có thể hoàn lại VAT và một số loại thuế khác, nên giá cho người tiêu dùng ngoài mục đích sinh hoạt được hiển thị mà không bao gồm VAT và các loại thuế/phí/phí có thể hoàn lại khác. Đơn vị tính giá điện là EUR cho mỗi kWh (1 EUR, hay 1 € = 27.510 VNĐ).

2. Giá điện cho hộ gia đình:

- Giá điện cao nhất ở Đức và Ireland:

Đối với người tiêu dùng điện sinh hoạt ở EU (được định nghĩa là người tiêu dùng có quy mô trung bình hàng năm từ 2.500 kWh đến 5.000 kWh).

Giá điện trong nửa cuối năm 2023 cao nhất là Đức (0,4020 EUR/kWh), Ireland (0,3794 EUR/kWh), Bỉ (0,3778 EUR/kWh), Đan Mạch (0,3554 EUR/kWh).

Giá thấp nhất được ghi nhận ở Hungary (0,1132 EUR/kWh), Bulgaria (0,1192 EUR/kWh) và Malta (0,1279 EUR/kWh). Đối với điện sinh hoạt ở Đức, chi phí cho mỗi kWh cao hơn 41% so với giá trung bình của EU, trong khi các hộ gia đình ở Hungary, Bulgaria và Malta trả ít hơn một nửa giá so với giá trung bình của EU.

Giá trung bình của EU trong nửa cuối năm 2023 (giá trung bình sử dụng dữ liệu tiêu thụ điện gần nhất là năm 2022) của người tiêu dùng hộ gia đình là 0,2847 € cho mỗi kWh.

Tỷ lệ thuế trong tổng giá tăng gần 10% (từ 31,2% trong nửa đầu năm 2008 lên 41,0% trong nửa cuối năm 2019). Sau thời điểm này, tỷ lệ này giảm đáng kể cho đến nửa cuối năm 2022 (15,5%), nhưng lại tăng vừa phải trong nửa đầu năm 2023 (18,5%) và trong nửa cuối năm 2023 (21,8%). Những con số này phản ánh tác động của các biện pháp của chính phủ nhằm giảm chi phí điện hộ gia đình EU vào năm 2022 và việc giảm dần các biện pháp đó trong cả hai quý của năm 2023.

Đối với giá đã điều chỉnh theo lạm phát, tổng giá điện sinh hoạt - tức là bao gồm tất cả các loại thuế, là 0,2265 EUR cho mỗi kWh trong nửa cuối năm 2023 so với 0,1604 EUR cho mỗi kWh trong nửa đầu năm 2008. Mức giá này thấp hơn giá thực tế bao gồm thuế (0,2847 EUR cho mỗi kWh), cho thấy mức tăng giá điện cao hơn tỷ lệ lạm phát chung.

- Thuế và phí khác nhau trong các quốc gia EU:

Tại EU, tỷ trọng thuế đối với điện sinh hoạt trong nửa cuối năm 2023 thấp nhất là Luxembourg - nơi các giá trị thực tế là âm (-49,2%). Thuế âm, phản ánh các khoản trợ cấp và phụ cấp, cũng được quan sát thấy ở Ireland, Áo, Hà Lan, Latvia, Bồ Đào Nha và Litva. Tỷ trọng thuế tương đối cao nhất ở Đan Mạch (chiếm 48,1% tổng giá). Tỷ trọng trung bình của tổng thuế, phí ở cấp EU trong nửa cuối năm 2023 là 21,8%, tăng 6,3 điểm phần trăm (%) khi so sánh với nửa cuối năm 2022 và tăng 2,6 điểm phần trăm khi so sánh với nửa đầu năm 2023, chủ yếu là do cắt giảm trợ cấp và phụ cấp. Thuế VAT ở EU chiếm 13,7% tổng giá. Tỷ lệ này dao động từ 4,8% ở Malta đến 21,3% ở Hungary.

- Giá điện tăng mạnh nhất là Hà Lan, Séc và Ba Lan:

Tỷ lệ phần trăm thay đổi giá điện sinh hoạt bao gồm tất cả các loại thuế và VAT trong khoảng thời gian từ nửa cuối năm 2023 đến nửa cuối năm 2022 được Eurostat so sánh, sử dụng tiền tệ của từng quốc gia. Đối với giá năng lượng, việc so sánh theo năm, thay vì theo quý là có ý nghĩa nhất để tránh các tác động theo mùa. Tuy nhiên, các tác động theo mùa ít nổi bật hơn trong các quý gần đây.

Theo năm, giá chung tăng ở 13 quốc gia EU, trong khi giảm ở 13 quốc gia EU khác (dữ liệu Romania không được so sánh do phương pháp luận khác nhau vào năm 2022). Mức tăng lớn nhất được ghi nhận ở Hà Lan (86,3%), tiếp theo là Séc (81,9%) và Ba Lan (26,93%).

Chi phí năng lượng và cung ứng, cũng như việc cắt giảm trợ cấp, phụ cấp đã thúc đẩy mức tăng. Đan Mạch (-39,3%), Tây Ban Nha (-29,9%), Bỉ (-15,8%) - ba quốc gia EU ghi nhận mức giảm lớn nhất.

- Tỷ lệ chi phí truyền tải và phân phối cho điện sinh hoạt:

Theo Eurostat: Chi phí truyền tải và phân phối chỉ được báo cáo 1 lần/năm (vào cuối năm). Chi phí phân phối chiếm tỷ lệ lớn nhất, khi so sánh với chi phí truyền tải.

Mạng lưới truyền tải được sử dụng để truyền tải lượng lớn năng lượng trên những khoảng cách xa. Mạng lưới phân phối là phần của hệ thống kết nối với người tiêu dùng. Mạng lưới phân phối dày đặc hơn mạng lưới truyền tải, do đó, tỷ lệ chi phí của nó ​​sẽ cao hơn.

Các quốc gia có mật độ dân số thấp hơn cần một mạng lưới truyền tải rộng hơn để đáp ứng nhu cầu của họ. Chi phí của nó cao hơn khi so sánh với các quốc gia có mật độ dân số cao hơn. Các quốc gia nhỏ hơn, đông dân chủ yếu sử dụng mạng lưới phân phối của riêng họ.

Năm 2023, Luxembourg (100%), Slovakia (95,5%) và Pháp (91,4%) có tỷ lệ chi phí phân phối cao nhất. Trong khi đó, Hungary (40,5%), Ireland (36%) và Estonia (33%) có tỷ lệ chi phí truyền tải cao nhất vào năm 2023.

3. Giá điện ngoài mục đích sinh hoạt:

- Giá điện cao nhất ở Síp và Hungary:

Người tiêu dùng (không cho mục đích sinh hoạt) được định nghĩa là người tiêu dùng vừa với mức tiêu thụ hàng năm từ 500 MWh (Mega Watt giờ) đến 2.000 MWh. Giá điện trong nửa cuối năm 2023 cao nhất ở Síp (0,2759 EUR/kWh) và Hungary (0,2695 EUR/kWh). Giá thấp nhất được ghi nhận ở Phần Lan (0,0885 EUR/kWh) và Thụy Điển (0,0901 EUR/kWh). Giá trung bình của EU trong nửa cuối năm 2023 là 0,2008 EUR/kWh. Các tổng hợp là giá trung bình có trọng số có tính đến mức tiêu thụ trung bình ở mỗi dải.

Tỷ lệ thuế tăng 21,0% (từ 13,8% trong nửa đầu năm 2008 lên 34,8% trong nửa đầu năm 2020) và giảm sau đó. Trong nửa cuối năm 2023, tỷ lệ thuế là 11,8%, cho thấy sự gia tăng sau mức thấp nhất là 5,6% được ghi nhận trong nửa cuối năm 2022 và 10% trong nửa đầu năm 2023, phản ánh việc giảm các biện pháp được thực hiện để giảm chi phí điện.

Xem xét tổng giá điện ngoài mục đích sinh hoạt - tức là bao gồm các loại thuế không thể thu hồi, trong nửa cuối năm 2023, giá đã tăng hơn gấp đôi (107,4%) so với giá nửa đầu năm 2008 (từ 0,0968 € cho mỗi kWh lên 0,2008 € cho mỗi kWh). Đối với giá đã điều chỉnh theo lạm phát, tổng giá cho hộ ngời mục đích sinh hoạt - bao gồm thuế là 0,1367 EUR cho mỗi kWh trong nửa cuối năm 2023 so với 0,0968 EUR cho mỗi kWh trong nửa đầu năm 2008. Tổng giá cho hộ tiêu thụ phí sinh hoạt (chưa bao gồm thuế) là 0,1771 EUR cho mỗi kWh trong nửa cuối năm 2023 so với 0,0834 EUR cho mỗi kWh trong nửa đầu năm 2008.

- Tỷ lệ thuế và phí không thể thu hồi trong giá điện:

Theo Eurostat: Tỷ lệ thuế và phí không thể thu hồi trên giá điện chung cho khách hàng ngoài mục đích sinh hoạt. Trong nửa cuối năm 2023, tỷ lệ thuế cao nhất ở Ba Lan, Síp - nơi thuế, phí không thể thu hồi chiếm lần lượt 34,9% và 28,0% tổng giá. Tỷ lệ thuế của EU trong nửa cuối năm 2013 là 11,8%, cho thấy mức tăng khi so sánh với nửa cuối năm 2022 (5,6%), cũng ở mức cao hơn so với nửa đầu năm 2023 (10,0%).

- Diễn biến giá điện ngoài mục đích sinh hoạt:

Theo Eurostat: Tự thay đổi về giá điện cho người tiêu dùng ngoài mục đích sinh hoạt bao gồm tất cả các loại thuế và phí không thể thu hồi từ nửa cuối năm 2022 đến nửa cuối năm 2023. Để so sánh, Eurostat đã sử dụng tiền tệ quốc gia. Có báo cáo về mức tăng ở EU. Mức tăng lớn nhất được ghi nhận ở Pháp (68,4%) và Luxembourg (54,9%), tiếp theo là Áo (38,4%). Có báo cáo về mức giảm ở 17 quốc gia, với mức giảm cao nhất ở Litva là -50,9% và Đan Mạch là -48,5%. (Dữ liệu của Romania không được so sánh do phương pháp khác nhau vào năm 2022)./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM

Link tham khảo:

https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Electricity_price_statistics&oldid=636771#Electricity_prices_for_household_consumers