Kết luận của Chính phủ về phương án chuyển A0 về Bộ Công Thương

Khủng hoảng thiếu điện ở Trung Quốc và những cải cách - Việt Nam có thể học được gì? Như Tạp chí Năng lượng Việt Nam đưa tin vào năm 2021, Trung Quốc đã trải qua thời kỳ thiếu điện đến mức khủng hoảng [*]. Quốc gia này đã ngay lập tức đưa ra những cải cách thị trường điện. Những cải cách đó có thể là một lựa chọn cho hệ thống điện Việt Nam không? Tổng hợp, phân tích của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam.

Hệ thống điện ‘bị bỏ quên’ ở Nam Phi và bài học cho Việt Nam Như chúng ta đều biết, hồi đầu tháng 2/2023, Tổng thống Nam Phi tuyên bố tình trạng “thảm họa quốc gia” vì thiếu điện. Trong khi đó, hệ thống điện của quốc gia này đã từng khá mạnh, có quy mô tương đương với hệ thống điện của Việt Nam hiện nay. Chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam phân tích quá trình phát triển hệ thống điện Nam Phi để tìm nguyên nhân và rút ra bài học cho chúng ta.

Ngày 20/6/2023, Phó thủ tướng Trần Lưu Quang đã chủ trì cuộc họp với các cơ quan liên quan để bàn phương án chuyển A0 về Bộ Công Thương.

Theo thông báo kết luận số 235/TB-VPC, ngày 21/6/2023, Phó Thủ tướng giao Bộ Công Thương tiếp thu ý kiến của các bộ, cơ quan tại cuộc họp và phối hợp với Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại Doanh nghiệp, các bộ, ngành liên quan khẩn trương xây dựng, hoàn thiện Đề án chuyển A0 về Bộ Công Thương dưới hình thức Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên theo quy định của pháp luật, trình Thủ tướng Chính phủ trong tháng 8/2023.

Với đề án này, Chính phủ yêu cầu đánh giá đầy đủ các tác động, vướng mắc có thể phát sinh, giải pháp khắc phục, bảo đảm hoạt động điều độ hệ thống điện quốc gia liên tục, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu vận hành an toàn, tin cậy, hiệu quả hệ thống điện quốc gia, giữ vững an ninh năng lượng cho đất nước.

Mặt khác, Chính phủ yêu cầu tiếp tục tăng cường công tác giám sát thường xuyên, trực tiếp và toàn diện với A0 theo quy định cho tới khi hoàn thành việc chuyển về Bộ Công Thương, bảo đảm hoạt động điều độ hệ thống điện quốc gia phải hiệu quả, công khai, minh bạch, khai thác vận hành tối ưu hệ thống điện quốc gia, cung ứng đủ điện cho sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng của nhân dân.

Trước đó, Bộ Công Thương trình Thủ tướng Chính phủ 2 phương án: A0 trở thành đơn vị sự nghiệp công lập cung cấp dịch vụ vận hành hệ thống điện, điều hành thị trường điện và/hoặc trở thành Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện, điều hành thị trường điện 100% vốn Nhà nước (trực thuộc Bộ Công Thương).

Trong Tờ trình, Bộ Công Thương cho biết: Mô hình thị trường điện Việt Nam, cũng như tham khảo kinh nghiệm quốc tế tại những quốc gia có xây dựng thị trường điện, thì vai trò của A0 (gồm điều độ hệ thống điện - System Operator - SO và điều hành giao dịch thị trường điện Market Operator - MO) cùng với vai trò sở hữu lưới điện truyền tải của tổng công ty truyền tải điện quốc gia - Transmission Owner (TO) là những chức năng có mối quan hệ mật thiết - do đây là những dịch vụ cơ bản của hệ thống điện, có tính độc quyền tự nhiên.

Vì vậy, việc kết hợp giữa ba dịch vụ (TO-SO-MO) sẽ quyết định mô hình tổ chức của A0. Tuy nhiên, để thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, ưu tiên chuyển nguyên trạng A0 (SO và MO) về Bộ Công Thương.

Theo Bộ Công Thương: Cả hai phương án nêu trên đều đảm bảo các tiêu chí về tính độc lập, khách quan của A0 so với hiện tại, khả năng phối hợp với các đơn vị liên quan và khả năng linh hoạt đổi mới, sáng tạo. Trong điều kiện hiện nay, để đáp ứng mục tiêu chuyển nguyên trạng A0 về trực thuộc Bộ Công Thương, mô hình đơn vị sự nghiệp công lập cung cấp dịch vụ vận hành hệ thống điện và điều hành thị trường điện là phù hợp.

Nhưng trong giai đoạn tiếp theo, Bộ Công Thương cho biết: Sau khi Luật Giá và Luật Điện lực sửa đổi được ban hành, có thể xem xét thêm phương án 2./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM