Hiệu quả công tác vận hành thị trường điện tại Nhà máy Thủy điện Sông Tranh 2

Việt Nam và Úc ký bản ghi nhớ hợp tác phát triển thị trường điện cạnh tranh Tại Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân đã có buổi tiếp và làm việc với Thứ trưởng phụ trách Biến đổi khí hậu và Năng lượng Úc - Jenny McAllister. Tại buổi làm việc, hai bên đã chứng kiến lễ ký kết “Bản ghi nhớ về hợp tác thúc đẩy phát triển thị trường điện cạnh tranh” giữa Cục Điều tiết Điện lực và Đại sứ quán Úc tại Việt Nam.

Nên tiến hành cải cách thị trường điện Việt Nam như thế nào? Để có thêm ý kiến góp ý, tư vấn, phản biện về cải cách thị trường điện Việt Nam, Tạp chí Năng lượng Việt Nam giới thiệu bài viết của tác giả Thái Doãn Hoàng Cầu - Tiến sĩ về hành vi kinh tế trong thị trường điện, đã có trên 25 năm kinh nghiệm nghiên cứu, làm việc trong thị trường điện Úc và là tác giả cuốn sách “Thị trường điện: Các vấn đề cơ bản và chuyên đề kinh tế, thương mại, quản lý” [*]. Rất mong nhận được sự chia sẻ, thảo luận của các chuyên gia, nhà quản lý và bạn đọc.

Công ty Thủy điện Sông Tranh được Tổng Công ty Phát điện 1 giao quản lý vận hành Nhà máy Thủy điện Sông Tranh 2, tại xã Trà Đốc, huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam. Nhà máy Thủy điện Sông Tranh 2 có công suất lắp đặt 190 MW với hồ chứa nước có dung tích hữu ích 521,1 triệu m3. Nhà máy có nhiệm vụ chính theo thứ tự ưu tiên là: Đảm bảo an toàn công trình; góp phần giảm lũ cho hạ du trong mùa lũ và đảm bảo nhu cầu sử dụng nước tối thiểu ở hạ du trong mùa cạn và đảm bảo hiệu quả phát điện.

Nhà máy Thủy điện Sông Tranh 2 được đưa vào vận hành thương mại từ tháng 12/2010 và đến tháng 2/2016, sau khi Công ty Thủy điện Sông Tranh hoàn thành các thủ tục đăng ký tham gia thị trường điện theo quy định thì nhà máy chính thức được Cục Điều tiết Điện lực cho phép tham gia trực tiếp thị trường điện cạnh tranh Việt Nam (tại Quyết định số 04/QĐ-ĐTĐL ngày 29/1/2016).

Ca trực vận hành nhà máy tại Phòng Điều khiển Trung tâm.

Mặc dù đã chuẩn bị kỹ về nhiều mặt, tuy nhiên khi Nhà máy Thủy điện Sông Tranh 2 bắt đầu tham gia trực tiếp thị trường điện, công tác vận hành thị trường điện của Công ty cũng gặp không ít khó khăn, trở ngại.

Khó khăn đầu tiên đó là vận hành thị trường điện là công tác mới, chưa có tiền lệ tại Công ty nên việc trực tiếp thực hiện các công việc như: Chào giá bán điện, thanh toán thị trường điện, vận hành các cổng thông tin điện tử thị trường điện… còn nhiều bỡ ngỡ và hạn chế.

Bên cạnh đó, đội ngũ CBCNV tham gia vận hành thị trường điện tại Công ty đa phần là các kỹ sư điện, chưa có hoặc có rất ít chuyên môn về tài chính, kế toán nên công tác tính toán chào giá, thanh toán thị trường điện vẫn còn chậm và chưa mang lại nhiều hiệu quả.

Một khó khăn lớn nữa đối với Công ty đó là hạ tầng công nghệ thông tin phục vụ công tác vận hành thị trường điện tuy đã được đầu tư, lắp đặt và thử nghiệm đủ điều kiện tuy nhiên hệ thống vận hành vẫn chưa ổn định và còn nhiều bất cập cần khắc phục. Mặt khác, thời điểm này, thị trường điện cạnh tranh Việt Nam cũng chưa có tính ổn định, các quy định vận hành thị trường điện thường xuyên thay đổi để phù hợp với thực tế nên việc thường xuyên nắm bắt, từ đó vận hành Nhà máy Thủy điện Sông Tranh 2 đảm bảo theo đúng các quy định mới gặp nhiều khó khăn.

Ca trực vận hành thị trường điện tại trụ sở Công ty.

Tuy nhiên, vượt qua tất cả, với sự cố gắng, nỗ lực không ngừng của tập thể lãnh đạo và CBCNV của Công ty, công tác vận hành thị trường điện từng bước khắc phục được những khó khăn, phát huy những thế mạnh và ngày càng phát triển, mang lại hiệu quả trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của Công ty.

Một trong những lợi ích to lớn mang lại đó là việc tham gia trực tiếp thị trường điện đã làm cho Công ty chủ động hơn rất nhiều trong việc vận hành các tổ máy phát điện thông qua cơ chế chào giá bán điện. Trước đây, việc huy động các tổ máy Nhà máy Thủy điện Sông Tranh 2 hoàn toàn do cấp điều độ điều khiển (Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia) quyết định dựa theo tính toán tối ưu toàn hệ thống điện, nhưng hiện nay, nhà máy đã chủ động trong việc đưa ra quyết định kế hoạch vận hành ngày tới, chu kỳ tới liên quan đến việc lên, xuống, hòa lưới các tổ máy và thay đổi công suất thông qua các bản chào giá bán điện.

Việc tham gia trực tiếp thị trường điện cũng mang lại hiệu quả tích cực trong thực hiện các chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật được Tổng Công ty Phát điện 1 giao. Trong thị trường điện, công tác bảo dưỡng sửa chữa ngày càng được rút ngắn để nâng cao hơn nữa hệ số khả dụng của các tổ máy, qua đó tăng mức độ sẵn sàng, đáp ứng tốt hơn nhu cầu hệ thống điện. Việc tham gia trực tiếp thị trường điện sẽ gián tiếp khiến Công ty thực hiện nhiều biện pháp để cắt giảm các chi phí trong vận hành, giảm tỉ lệ điện tự dùng, sử dụng hiệu quả nguồn nước phục vụ phát điện trong thị trường điện.

Biểu đồ tham gia thị trường điện - Nhà máy Thủy điện Sông Tranh 2.

Hình 3. Ca trực vận hành thị trường điện tại trụ sở Công ty.

Qua thời gian trực tiếp tham gia thị trường điện, đội ngũ CBCNV tham gia vận hành thị trường điện của Công ty ngày càng được nâng cao tay nghề, trình độ, kinh nghiệm vận hành quá đó đáp ứng tốt nhiệm vụ, góp phần nâng cao hiệu quả trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của Công ty.

“Công tác vận hành thị trường điện đã và đang mang lại nhiều hiệu quả trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của Công ty, góp phần cung cấp nguồn điện đảm bảo an ninh cung cấp điện hệ thống điện quốc gia, đóng góp ngân sách phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Sau hơn 8 năm vận hành, tổng sản lượng tham gia bán điện trên thị trường của nhà máy đạt 5,2 tỷ kWh; doanh thu trên thị trường điện đạt hơn 5.200 tỷ đồng và tổng ngân sách nộp cho nhà nước qua các khoản thuế, phí hơn 1.200 tỷ đồng” - Phó Giám đốc Công ty Thủy điện Sông Tranh Lê Đình Phúc cho biết./.

NGÔ VĂN QUYỀN - CÔNG TY THỦY ĐIỆN SÔNG TRANH