Giá điện của một số nước trên thế giới đã điều chỉnh tăng thế nào?

Singapore tăng giá điện 10% do giá nhiên liệu đầu vào tăng cao Theo báo The Straitstimes Singapore: Cơ quan điều hành lưới điện SP Group thuộc sở hữu của nhà nước Singapore vừa có thông báo về việc tăng giá điện tiêu dùng trong 3 tháng của quý 2/2022, bắt đầu từ tháng 4 đến hết tháng 6/2022, với mức tăng trung bình là 10%.

Góc nhìn chuyên gia về cung ứng điện Việt Nam (giai đoạn 2022 - 2025) Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vừa có báo cáo lên Chính phủ về những khó khăn trong đáp ứng nhu cầu điện toàn quốc (giai đoạn 2022 - 2025). Phần lớn khó khăn là do thiếu hụt nguồn cấp điện... Nhìn nhận của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam.

Giá than nhiệt 5.000 kcal/kg từ mức 80 USD/tấn năm 2019 đã giảm xuống 70 USD vào giữa năm 2020 do Covid-19, và sau đó tăng dần đều suốt năm 2021 cho đến đầu năm 2022 đã là 210 USD/tấn. Nhiên liệu quan trọng khác cho phát điện là giá khí tự nhiên cũng tăng vọt vào mùa đông năm 2021, ổn định ngắn rồi lại vọt lên do khủng hoảng Nga - Ukraina. Giá LNG hiện tại ở mức 25 USD/MMBTU.

Nguồn điện chủ yếu của Singapore là điện khí. Do cơ chế thị trường thông thoáng nên giá khí lập tức thể hiện lên giá điện ở Singapore. Sau đợt tăng giá kéo dài từ tháng 9/2020, đến nay, công ty SP Group đã tuyên bố sẽ tăng giá điện thêm 9,8% trong vòng 3 tháng (từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2022) để đạt giá điện 27,94 cent Singapore đô la cho một kWh - tức là tăng 42% so với tháng 9/2020. Khi tính thêm cả thuế GST, giá điện sinh hoạt trung bình ở Singapore sẽ là 29,9 cent Singapore/kWh, tương đương 4.990 VND/kWh.

Thái Lan cũng là nước dựa nhiều vào khí tự nhiên và than để phát điện, tương ứng khoảng 63% và 19%, nên giá điện cũng phải tăng theo giá khí và than. Thái Lan sử dụng yếu tố giá nhiên liệu trong giá điện để điều chỉnh tăng giảm. Trong giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 8 năm nay, yếu tố nhiên liệu sẽ tăng thêm 0,2338 baht cho một kWh điện lên thành 1,2991 baht, khiến giá điện bán lẻ trung bình tăng lên 4 baht mỗi kWh, tương đương 2.720 VND/kWh. Giá đó chưa tính phí dịch vụ hàng tháng, khoảng từ 6.000 đến 24.000 VND/tháng.

Malaysia có cơ cấu phát điện gần giống với Thái Lan nhưng tỷ lệ điện than cao hơn. Chính phủ Malaysia thừa nhận giá thành phát điện tăng 45% nhưng cam kết không tăng giá điện cơ sở mà thêm vào phụ phí 0,037 ringgit/kWh (tương đương 200 VND/kWh) cho đối tượng không phải điện sinh hoạt cho đến tháng 6/2022. Sau đó sẽ xem xét lại giá thị trường. Giá điện cơ sở vẫn giữ ở mức 0,3945 ringgit/kWh, tương đương 2.133 VND/kWh. Malaysia là nước có giá điện và xăng trung bình thấp trên thế giới do chính phủ quản lý chặt giá điện đầu ra. Cho đến nay, Malysia vẫn xuất khẩu thuần dầu mỏ, tuy không nhiều, nên họ có thể tự cho phép dùng một phần lợi nhuận dầu mỏ vào việc ổn định giá.

Indonesia có hơn một nửa sản lượng điện là nhiệt điện than nhưng Indonesia cũng là nước xuất khẩu than lớn trên thế giới nên có thể chủ động điều tiết giá than cho sản xuất điện. Giá điện sinh hoạt trung bình ở Indonesia vẫn giữ được ở mức 1.444 Ruppee/kWh, tương đương 2.310 VND/kWh.

Giá điện ở Anh rất phức tạp vì người Anh dùng điện và khí đốt đồng thời trong nhà với các "gói" chi phí khác nhau do các công ty bán lẻ mời chào. Hóa đơn điện thường rất nhiều mục mà trong đó tiền phát điện chỉ chiếm 35%, tiền truyền tải 25%, cộng với tiền vận hành, tiền chính sách, thuế... Chính phủ Anh điều tiết giá điện bằng giá trần. Ngày 1/4/2022, chính phủ Anh nâng giá trần lên thêm 50% tạo điều kiện cho giá bán lẻ điện tăng lên mức tương ứng. Giá điện trung bình hiện ở mức 0,28 bảng Anh/kWh, tương đương 8.190 VND/kWh, so với 0,163 bảng Anh vào năm 2019.

Người dân ở Đức được mời chào các gói điện từ tháng 3/2022 với giá cao hơn 23% so với tháng 12/2021, ở đất nước vốn có giá điện cao nhất châu Âu. Với hộ dùng ở mức 5.000 kWh/năm, giá điện đã lên tới 42 Euro cent/kWh, tương đương 10.227 VND/kWh. Giá điện ở Đức cũng như Anh, bao gồm giá phát điện, truyền tải, quản lý, trợ giá NLTT, thuế... Người Đức dù quen với giá cao và có tỷ lệ điện NLTT cao nhất châu Âu cũng phải lo lắng tới lạm phát, khiến chính phủ Đức không thể tẩy chay khí tự nhiên của Nga.

Nước Mỹ có giá điện tùy theo bang, có đủ mức giá, tùy theo nguồn phát điện chính của bang đó. Trong một bang giá cũng khác nhau do các mạng khác nhau. Rẻ nhất là Nebraska, North Dakota, Utah, Wyoming với giá trung bình hơn 8 cent/kWh và đắt nhất là bang Hawaii với giá 35,15 cent/kWh. Giá điện bán lẻ trung bình nước Mỹ đã tăng đều đặn trong năm 2021 từ 10,36 cent/kWh lên 11,34 cent, tăng 9,45%. Trong đồ thị là giá bán buôn điện ở New York so sánh trong giai đoạn từ đầu năm đến 13/3. Màu đỏ là giá năm 2022, màu xanh là giá năm 2021.

Giá điện bán lẻ trung bình tháng 1/2022 ở New York là 17,17 cent/kWh (tương đương 3.949 VND/kWh), tăng 16% so với 14,73 cent/kWh của tháng 1/2021. Trong đó, giá điện sinh hoạt trung bình là 21,01 cent/kWh, giá kinh doanh 16,58 cent/kWh, giá điện công nghiệp 7,55 cent/kWh và giá điện giao thông là 13,34 cent/kWh.

Trung Quốc đã bị khủng hoảng điện từ tháng 9/2021 khi giá than tăng rất mạnh còn giá bán không đổi làm cho các công ty phát điện trì hoãn mua than để phát. Sau đợt đó, Trung Quốc đã có những cải cách về giá bán lẻ điện mà báo chí gọi là "tự do hóa". Giá bán lẻ trung bình cho điện sinh hoạt được giữ nguyên 0,542 nhân dân tệ/kWh (khoảng 1.950 VNĐ/kWh) nhưng giá bán cho các doanh nghiệp tiêu thụ điện lớn được chuyển sang ký trực tiếp. Giá bán điện sản xuất và kinh doanh được đẩy lên gần hết khung 20%. Đồng thời cũng bãi bỏ trần 20% đối với nhiệt điện than có ký hợp đồng trực tiếp với doanh nghiệp tiêu thụ lớn. Giá bán điện "xanh" ở Giang Tô vẫn cao hơn điện than, đến 72 CNY/MWh (tương đương 2.560 VND/kWh). Giá giờ cao điểm cũng được điều chỉnh cao hơn để doanh nghiệp tự điều chỉnh lịch sản xuất.

Không quốc gia nào muốn rơi vào cảnh thiếu điện kéo dài. Giá điện bán buôn và bán lẻ là yếu tố quan trọng trong việc huy động vốn cho ngành điện. Đặc biệt là đối với các nước đang phát triển cần liên tục đầu tư thêm nguồn điện. Thế nhưng có vẻ các nước đã phát triển, nơi không cần tăng nguồn điện, lại có những điều chỉnh giá điện mạnh hơn các nước đang phát triển./.

ĐÀO NHẬT ĐÌNH - CHUYÊN GIA TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM