Đề nghị giám sát dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A

>> Dự án Thủy điện Đồng Nai 6 và 6A: Chủ đầu tư công bố Báo cáo đánh giá tác động môi trường
>> UBND tỉnh Đồng Nai: Nói "không" với thủy điện Đồng Nai 6 và 6A
>> Thủy điện Đồng Nai 6 và 6A: 'Đánh giá phải khách quan'
>> Thủy điện: Phải bảo đảm hiệu quả về kinh tế, môi trường
>> Thống nhất đề cương nghiên cứu những tác động trên dòng chính Mê kông
>> Thiết lập 25 điểm quan trắc thủy điện ở Tây Nguyên

VRN đề nghị các bộ, ngành Trung ương và chính quyền địa phương khẩn trương tiến hành rà soát lại quy hoạch thủy điện trên sông Đồng Nai và loại bỏ dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A ra khỏi quy hoạch, vì lý do hai dự án này không đảm bảo các nguyên tắc pháp luật, chủ trương và gây tác động sâu rộng đối với môi trường và xã hội.

Vi phạm Luật đa dạng sinh học

Trong quá trình xem xét, phân tích đối với bản đánh giá tác động môi trường cả lần 1 và lần 2 đối với hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A, các nhà khoa học của tổ chức Mạng lưới sông ngòi Việt Nam cho rằng, hai dự án trên đã vi phạm Luật Đa dạng sinh học. Theo Luật Đa dạng sinh học số 20/2008/QH12, trong Điều 7 đã ghi rõ, những hành vi bị nghiêm cấm về đa dạng sinh học, trong đó có việc “xây dựng công trình, nhà ở trong phân khu bảo vệ nghiêm ngặt của khu bảo tồn, trừ công trình phục vụ mục đích quốc phòng, an ninh.”

Theo đó, hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A không phải là công trình phục vụ mục đích quốc phòng an ninh, nên việc xây dựng hai dự án trên đã vi phạm Điều 7 Luật Đa dạng sinh học.

Ngoài ra, VRN cũng cho rằng, việc quy hoạch xây dựng thủy điện là thuộc quy hoạch ngành, do đó phải ưu tiên quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học. Ở đây, Vườn Quốc gia Cát Tiên là quy hoạch bảo tồn đa dạng sinh học đã được quy hoạch chung cho cả nước. Do đó, việc điều chỉnh đất của Vườn Quốc gia Cát Tiên để làm thủy điện là vi phạm Điều 11 Luật Đa dạng sinh học.

Theo quy hoạch, hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A được xây dựng trên dòng chính của sông Đồng Nai do Công ty Cổ phần Tập đoàn Đức Long Gia Lai làm chủ đầu tư, với tổng công suất 240MW. Khi xây dựng, hai nhà máy thủy điện này sẽ làm ngập một diện tích rừng rất lớn, trong đó đặc biệt chiếm dụng 170ha rừng thuộc Vườn Quốc gia Cát Tiên.

Các chuyên gia và những nhà làm công tác bảo tồn lo ngại, nếu hai công trình trên triển khai xây dựng sẽ không những làm tác động xấu đến môi trường sinh thái mà còn ảnh hưởng đến hàng loạt vấn đề về kinh tế-xã hội, văn hóa của các địa phương và nhiều tộc người xung quanh khu vực trên.

Nhiều vấn đề mà báo cáo đánh giá tác động môi trường không đề cập tới

Tổ chức VRN cho rằng, các nhà khoa học của tổ chức này đã nghiên cứu kỹ và thận trọng đối với bản đánh giá tác động môi trường lần hai đối với hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A, tuy nhiên có hàng loạt vấn đề chính, gây ảnh hưởng lớn nhưng đánh giá tác động môi trường lại không đề cập tới.

Các nhà khoa học cho rằng, trong đánh giá tác động môi trường lần 2 của hai dự án thủy điện trên đã không có bản đồ thể hiện tọa độ các điểm lấy mẫu. Nhóm thực hiện đánh giá tác động môi trường đã không thể hiện tuyến khảo sát, số lượng thu mẫu, thời gian điều tra và phương pháp phân tích. Ngoài ra, trong báo cáo cũng không xác định được khi một hay nhiều loài cá thể bị tác động sẽ dẫn đến sự tác động hay suy giảm những loài khác.

Việc xây dựng hồ chứa lớn và đập thủy điện sẽ trực tiếp chia cắt con đường di cư của những cá thể nguy cấp và tác động nghiêm trọng này sẽ không thể nào phục hồi và đảo ngược được. Đây là một trong những nguy cơ mất mát lớn liên quan đến tính đa dạng sinh học của Vườn Quốc gia Cát Tiên, địa danh đang được UNESCO xem xét công nhận là “di sản thiên nhiên thế giới.”

Ngoài ra, trong báo cáo đánh giá tác động môi trường của hai dự án thủy điện trên cũng nêu: việc bảo tồn thực vật rừng sẽ được chủ dự án thực hiện bằng cách trồng cây tại khu vực cấp đất tạm thời và làm giàu thêm các loài sống trong rừng. Tuy nhiên, trong những phần còn lại của báo cáo lại không có luận cứ nào cho thấy đã có vị trí diện tích đất dự trữ cho việc trồng lại rừng và cũng không có bản cam kết nào của Ban quản lý Vườn Quốc gia Cát Tiên và Ủy ban Nhân dân ba tỉnh quanh dự án là đã có hơn 372ha đất trống dành riêng cho Tập đoàn Đức Long Gia Lai thực hiện chương trình trồng lại rừng.

Bên cạnh đó, hàng loạt các vấn đề mà giới khoa học còn nghi ngại như: tính đa dạng sinh học sẽ bị ảnh hưởng và mất vĩnh viễn mà không phục hồi được; vấn đề tính toán về thủy văn, đặc biệt là ảnh hưởng về dòng chảy của dòng chính sông Đồng Nai phía hạ lưu; vấn đề ảnh hưởng đến văn hoá, xã hội của dự án; vấn đề về tính khả thi của các giải pháp ứng phó với hàng loạt các sự cố…

Đặc biệt, các nhà khoa học của tổ chức VRN hết sức quan ngại về khả năng rò rỉ chất độc hoá học trong lòng đất vào nguồn nước. Trong thời kỳ chiến tranh, vùng đất trên lưu vực sông Đồng Nai là một trong những nơi bị rải chất khai quang và các chất độc hoá học khác. Các độc chất này lưu lại rất lâu trong đất. Khi hình thành các hồ chứa, mực nước ngầm trong khu vực sẽ dâng cao và có nhiều khả năng làm hòa tan các độc chất hoá học, hay sự phá rừng làm lòng hồ sẽ phóng thích các hoá chất được lưu giữ gây ô nhiễm nguồn nước và có thể gây ra những ảnh hưởng về sức khoẻ cho người dân vùng hạ lưu.

VRN khẳng định, hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A nếu được triển khai xây dựng sẽ gây ra những tác động và tổn thất lớn cho môi trường và sẽ để lại hậu quả cho xã hội mà khó có thể khắc phục. Trong khi đó, trong báo cáo đánh giá tác động môi trường còn rất nhiều lỗ hổng, vi phạm các quy định pháp luật hiện hành liên quan tới bảo vệ vườn quốc gia, đa dạng sinh học và chưa đưa ra các giải pháp giảm thiểu, khắc phục phù hợp.

Do đó, VRN cho rằng, với đánh giá tác động môi trường trên, chưa thể đủ điều kiện xem xét thông qua để làm cơ sở tiến hành xây dựng hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A.

VRN cũng đề nghị Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội giám sát đối với hai dự án trên, đồng thời báo cáo trước Quốc hội để các đại biểu thảo luận về tính pháp lý của hai dự án thủy điện trên trong kỳ họp sắp tới.

CÁC BÀI VIẾT BẠN ĐỌC QUAN TÂM

Người Việt giỏi thủy chiến và thạo nghề biển
Nga muốn trở lại Cam Ranh để chặn Trung Quốc?
Đòn ‘tập kích chiến thuật’ của Trung Quốc vào Mỹ
Ai đẩy châu Á vào hỗn loạn?
Vũ khí hạt nhân Triều Tiên là để ‘răn đe’ Trung Quốc?
Báo Trung Quốc: Khả năng xảy ra chiến tranh ở Triều Tiên là rất lớn

Sỹ Tuyên (TTXVN)