Chi phí sạc xe điện trên thế giới, Việt Nam và bài toán kinh tế giữa xe điện với xe xăng

Hệ thống trạm sạc xe điện sử dụng năng lượng tái tạo ở Việt Nam - Sau bước khởi đầu Hiện nay, tốc độ tăng trưởng và phát triển của thị trường xe điện trên thế giới, cũng như Việt Nam ngày càng mạnh mẽ, trở thành xu hướng tất yếu cho cuộc sống xanh, giao thông xanh. Tuy nhiên, việc sử dụng nguồn điện từ nhà máy điện truyền thống như nhiệt điện than, khí để cung cấp cho trạm sạc xe điện thì bản chất vẫn là dùng nhiên liệu hóa thạch, chưa thể đáp ứng triệt để mục tiêu của Chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí cacbon và khí mê-tan của ngành giao thông vận tải (Quyết định số: 876/QĐ-TTg ngày 22/7/2022).

Viễn cảnh nào cho trạm sạc ô tô điện tại Việt Nam? Xe điện là loại phương tiện sử dụng động cơ điện để dẫn động thay vì động cơ đốt trong như xe chạy bằng xăng, dầu. Động cơ điện giúp chuyển hóa điện năng thành cơ năng, không thải ra khí CO2 nên được đánh giá là phương tiện xanh, thân thiện với môi trường và là xu thế của tương lai.

Dịch chuyển của nhu cầu nhiên liệu hóa thạch theo phân khúc xe điện Khi thế giới tiến tới điện khí hóa ngành giao thông, nhu cầu về dầu sẽ được thay thế bằng nhu cầu điện. Nhiều quốc gia đã thành công trong quá trình chuyển đổi này, trong đó có cường quốc xe điện Na Uy - quốc gia Bắc Âu (nơi có trên 80% ô tô mới được bán là xe điện). Tổng hợp của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam.

Hiện nay, mua một chiếc ô tô với nhiều người có thể là một quyết định khó khăn. Bởi có nhiều yếu tố cần cân nhắc để xác định loại xe nào phù hợp với nhu cầu và ngân sách của bản thân. Bạn không chỉ tiêu tốn chi phí trả trước để mua xe mà còn cả chi phí vận hành và bảo dưỡng để sử dụng xe liên tục. Một trong những lựa chọn đáng cân nhắc hiện nay là nên mua một chiếc ô tô chạy bằng động cơ đốt trong truyền thống, hay một chiếc xe điện (EV)?

Một trong những lý do chính để bạn cân nhắc sử dụng xe điện là khả năng tiết kiệm chi phí từ việc sạc xe, thay vì mua xăng - nhiên liệu có thể đắt đỏ và điện có thể là lựa chọn tiết kiệm hơn. Ngoài ra, với nguồn năng lượng tái tạo đang gia tăng ở nhiều nơi (bao gồm cả Úc), việc sử dụng xe điện sẽ xanh hơn bao giờ hết.

Là chuyên gia so sánh giá năng lượng và giúp người Úc giảm hóa đơn, chúng tôi muốn tìm hiểu quốc gia nào là nơi sạc xe điện rẻ nhất và nơi bạn có thể tiết kiệm chi phí điện nhiều nhất bằng cách sử dụng điện, thay vì xăng.

Để đạt được mục tiêu này, chúng tôi đã xem xét dữ liệu của 50 quốc gia khác nhau trên toàn cầu và so sánh chúng để xem quốc gia nào có thỏa thuận điện khí hóa nhiều nhất và quốc gia nào bị tính phí quá cao.

Chiếc xe mà chúng tôi sử dụng để so sánh chi phí là mẫu xe mới nhất của Hyundai Kona, vì nó có cả phiên bản xăng truyền thống và phiên bản thuần điện. Chúng tôi đã so sánh biến thể Elite của cả hai loại để so sánh công bằng nhất có thể và chọn xem xét động cơ tiêu chuẩn của biến thể điện.

Hyundai Kona Electric (dòng tiêu chuẩn) có pin 39,2 kWh và phạm vi hoạt động ước tính là 305 km. Trong khi đó, mẫu xe xăng được so sánh có bình xăng 50 lít với phạm vi hoạt động ước tính là 806 km (được tính từ dữ liệu tiêu thụ nhiên liệu niêm yết).

BẢNG THỐNG KÊ SO SÁNH CHI PHÍ NHIÊN LIỆU DI CHYỂN 100 KM GIỮA XE XĂNG VÀ XE ĐIỆN TRÊN 50 QUỐC GIA (FILE EXCEL):

HÌNH ẢNH BIỂU ĐỒ SO SÁNH SỰ CHÊNH LỆCH CHI PHÍ NHIÊN LIỆU DI CHYỂN 100 KM GIỮA XE XĂNG VÀ XE ĐIỆN TRÊN 50 QUỐC GIA:

Các quốc gia có chi phí sạc xe điện đắt nhất:

1. Đan Mạch và Ý:

Đan Mạch và Ý là những quốc gia có mức phí xe điện đắt nhất. Ở cả hai quốc gia, chủ sở hữu xe điện sẽ phải chi 11,26 đô la Úc (7,49 đô la Mỹ) cho điện cho mỗi 100 km lái xe. Con số này cao hơn gấp đôi mức trung bình của tất cả các quốc gia mà chúng tôi nghiên cứu, là 4,85 đô la Úc (3,23 đô la Mỹ) cho mỗi 100 km.

Ở cả hai quốc gia, sẽ tốn 34,34 đô la Úc (22,85 đô la Mỹ) để sạc đầy pin từ lúc cạn kiệt. Đan Mạch cũng là quốc gia có chi phí đổ xăng đắt thứ tư, 152 đô la Úc (101,15 USD) để đổ đầy bình xăng 50 lít của một chiếc Hyundai Kona chạy xăng. Ý là nơi không tệ đối với người sử dụng xe xăng, đứng ở vị trí đắt thứ 20 với mức giá 125,40 đô la Úc (83,45 đô la Mỹ) cho một bình xăng đầy.

Giá trên 100 km của mẫu xe chạy xăng ở các quốc gia này lần lượt là 18,86 đô la Úc (12,55 đô la Mỹ) và 15,56 đô la Úc (10,35 đô la Mỹ), cả hai đều đắt hơn mức trung bình chung là 13,79 đô la Úc (9,18 đô la Mỹ).

Điều thú vị là, trong số các quốc gia mà chúng tôi đã xem xét, Ý có ít động lực nhất (về chi phí nhiên liệu) để chọn mô hình điện thay vì động cơ đốt trong, với việc người lái xe chỉ tiết kiệm được 27,62% hóa đơn nhiên liệu trên mỗi km bằng cách sử dụng điện.

2. Đức:

Đức là quốc gia đắt đỏ thứ hai trong danh sách của chúng tôi. Quốc gia này có lịch sử ô tô phong phú và là quê hương của một số tên tuổi lớn nhất trong ngành sản xuất ô tô truyền thống, bao gồm: Audi, BMW, Mercedes-Benz, Porsche và Volkswagen.

Tuy nhiên, bất chấp phả hệ này, chủ sở hữu chiếc xe điện mà chúng tôi đã chọn sẽ phải trả 10,83 đô la Úc (7,21 đô la Mỹ) cho mỗi 100 km - cao hơn gấp đôi mức trung bình ở tất cả các quốc gia.

Khi hết pin, chủ sở hữu xe điện ở Đức sẽ phải chi 33,05 đô la Úc (21,99 đô la Mỹ) cho một lần sạc đầy.

Quốc gia châu Âu này có thành tích tốt hơn một chút khi xem xét giá xăng, giảm từ mức đắt thứ ba xuống thứ tám, với mức giá 17,80 đô la Úc (11,84 đô la Mỹ) cho 100 km lái xe chạy bằng xăng.

Chủ sở hữu xe điện ở Đức đang tiết kiệm 39,12% hóa đơn nhiên liệu trên mỗi km so với chủ sở hữu phương tiện truyền thống, mức thấp thứ tư trong số các quốc gia mà chúng tôi đã xem xét.

3. Bỉ:

Bỉ xếp thứ ba trong chỉ số của chúng tôi, trong đó chủ sở hữu xe điện cần chi 10,20 đô la Úc (6,79 đô la Mỹ) cho một lần sạc để đi được 100 km.

Trong khi đó, những người sử dụng xăng phải trả 16,75 đô la Úc (11,15 đô la Mỹ) để đi được quãng đường tương tự. Bỉ là nước có chi phí đổ xăng đắt thứ 13.

Chủ sở hữu xe điện ở Bỉ chỉ tiết kiệm được nhiều tiền hơn 39,13% trên mỗi km so với các chủ sở hữu xăng, dầu (chỉ tiết kiệm hơn 0,01% so với Đức, khiến họ trở thành quốc gia kém thứ năm trong danh sách của chúng tôi về chỉ số này).

4. Litva và Áo:

Vị trí đắt thứ tư trong danh sách của chúng tôi là “một trận hòa” khác. Lần này là giữa Áo và Lithuania - hai quốc gia châu Âu tiêu tốn của chủ sở hữu xe điện số tiền điện trị giá 9,77 đô la Úc (6,50 đô la Mỹ) cho mỗi 100 km.

Quốc gia Baltic lớn nhất, Litva, có giá xăng tốt hơn một chút so với đối tác Trung Âu về mặt giá xăng. Lithuania có giá 15,33 đô la Úc (10,20 đô la Mỹ), so với 15,85 đô la Úc (10,55 đô la Mỹ) của Áo cho mỗi 100 km lái xe bằng động cơ xăng.

Tuy nhiên, điều này có nghĩa là nhìn chung Áo có động cơ tốt hơn một chút để chọn xe điện, với mức tiết kiệm điện là 38,33% (so với mức 36,23%) trên mỗi km của Lithuania so với xe chạy bằng xăng. Điều này khiến Lithuania và Áo lần lượt xếp ở vị trí kém thứ hai và thứ ba trong chỉ số này.

5. Hà Lan:

Đứng ở vị trí thứ năm, giá năng lượng ở Hà Lan sẽ khiến chủ sở hữu xe điện phải trả 9,56 đô la Úc (6,36 đô la Mỹ) cho mỗi 100 km.

Người sử dụng xăng có giá tệ hơn một chút ở mức 18,38 đô la Úc (12,23 đô la Mỹ) trên 100 km (đắt thứ sáu). Nhìn chung, giá mỗi km cho xe điện ở Hà Lan thấp hơn 47,99% so với xe chạy xăng.

Trong số 5 quốc gia đắt đỏ nhất (hoặc trong trường hợp này là 7) trong danh sách của chúng tôi, Hà Lan có ưu đãi về chi phí nhiên liệu cao nhất để mua xe điện. Tuy nhiên, con số này vẫn thấp hơn nhiều so với mức tiết kiệm trung bình là 66%.

Các quốc gia có chi phí sạc xe điện rẻ nhất:

1. Argentina:

Ngược lại, quốc gia có chi phí sạc xe điện rẻ nhất trong danh sách của chúng tôi là Argentina. Quốc gia Nam Mỹ này cho phép chủ sở hữu sạc đầy pin ô tô của họ - từ chỗ trống - với mức giá chỉ 2,12 đô la Úc (1,41 đô la Mỹ). Con số đó chỉ là 0,70 đô la Úc (0,46 đô la Mỹ) cho mỗi 100 km, thấp hơn 6% chi phí cho mỗi km sạc lại ở Đan Mạch, hoặc Ý.

Với tốc độ này, một người lái xe điện có thể đi toàn bộ quốc lộ 1 (đường cao tốc quốc gia dài 14.500 km ở Úc trải dài dọc theo toàn bộ bờ biển của đất nước) chỉ với hơn 100 đô la Úc (66,55 đô la Mỹ)!

Trên thực tế, Argentina là quốc gia có chi phí khuyến khích lái xe điện cao nhất. Thật đáng kinh ngạc, lái xe điện ở Argentina sẽ giúp bạn tiết kiệm 92,59% chi phí nhiên liệu trên mỗi km.

Mặc dù vậy, Argentina vẫn tự hào về giá xăng tương đối rẻ - 100 km lái xe chỉ sử dụng lượng xăng trị giá 9,38 đô la Úc (6,24 đô la Mỹ), đưa Argentina lên vị trí thứ 7 “chung cuộc” về các quốc gia có chi phí đổ xăng rẻ nhất.

Nếu một người lái xe đi trên cùng quốc lộ 1 bằng xe xăng (theo tỷ giá của Argentina), họ sẽ phải trả hơn 1.360 đô la Úc (khoảng 905 đô la Mỹ).

2. Malaysia:

Chỉ tốn 0,97 đô la Úc (0,64 đô la Mỹ) cho 100 km lái xe, quốc gia Đông Nam Á Malaysia đứng thứ hai về những nơi rẻ nhất để sạc xe điện. Điều thú vị là Malaysia cũng là quốc gia có giá xăng rẻ nhất trong danh sách của chúng tôi (4,19 đô la Úc/2,79 đô la Mỹ cho mỗi 100 km), khiến nơi đây trở thành một nơi tương đối hợp lý để đổ xăng bất kể động cơ của bạn là gì!

3. Ấn Độ:

Quốc gia đông dân nhất trên trái đất và cũng là nơi sạc xe điện rẻ thứ ba trong danh sách của chúng tôi. Chủ sở hữu Hyundai Kona Electric ở Ấn Độ có thể sạc lại với mức phí 1,43 đô la Úc (0,95 đô la Mỹ) trên 100 km. Ấn Độ cũng đứng thứ hai về tỷ lệ tiết kiệm, với mức tiết kiệm 88,26% so với giá xăng mỗi km.

4. Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất:

Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) đạt điểm cực kỳ cao trên cả chỉ số xe điện và xăng của chúng tôi. Đứng ở vị trí thứ tư về mức sạc EV rẻ nhất, chi phí cho quãng đường 100 km chỉ là 1,53 đô la Úc (1,02 đô la Mỹ).

Ngược lại, UAE đứng thứ ba về giá xăng, với mức 8,37 đô la Úc (5,57 đô la Mỹ) cho mỗi 100 km. Nhìn chung, người lái xe ở UAE có thể tiết kiệm 81,77% hóa đơn nhiên liệu bằng cách sử dụng điện.

5. Việt Nam:

Đứng thứ năm với giá rẻ nhất ở cả hai hạng mục, Việt Nam chứng tỏ là một quốc gia có giá cả tương đối phải chăng cho những chủ xe muốn đổ xăng, hoặc nạp tiền điện. Trung bình, chủ sở hữu xe điện Việt Nam sẽ phải trả 1,55 đô la Úc (1,03 đô la Mỹ) cho 100 km phí, trong khi chủ sở hữu phương tiện xăng truyền thống phải trả 9,37 đô la Úc (6,23 đô la Mỹ) cho mỗi 100 km.

Trên mỗi km, chủ xe Việt Nam tiết kiệm được 83,51% khi chọn xe điện.

Bạn có thể sạc xe tiết kiệm chi phí nhất ở đâu?

Trong số tất cả các quốc gia mà chúng tôi đã xem xét, Na Uy và Iceland tự hào có mức tiết kiệm ròng lớn nhất khi sạc pin so với đổ xăng. Chọn xe điện sẽ giúp bạn tiết kiệm hơn 150 đô la Úc (khoảng 100 đô la Mỹ) cho mỗi lần nạp tiền ở cả hai quốc gia. Những quốc gia tiết kiệm nhiều nhất tiếp theo theo chỉ số này trong danh sách của chúng tôi là Thụy Sĩ (139,36 đô la Úc/92,74 đô la Mỹ), Israel (133,99 đô la Úc/89,17 đô la Mỹ) và Hy Lạp (130,16 đô la Úc/86,62 đô la Mỹ).

Tuy nhiên, khi chúng tôi xem xét tỷ lệ phần trăm tiết kiệm trên mỗi km, như đã đề cập trước đó, Argentina tiết kiệm cho người lái xe điện hơn 92% chi phí xăng tương đương (đồng thời là quốc gia rẻ nhất trong danh sách của chúng tôi tính bằng đô la trên 100 km tiền điện).

Các quốc gia có xếp hạng cao nhất khác trong hạng mục này là Ấn Độ (88,26%), Na Uy (87,40%), Trung Quốc (86,97%) và Iceland (86,40%). Mức trung bình trong danh mục này chỉ tiết kiệm được 66%!

Điều thú vị cần lưu ý là ngay cả trong trường hợp một quốc gia xếp hạng cao hơn, hoặc ngang bằng trong danh sách giá xăng so với giá điện thì mỗi quãng đường của xe điện vẫn tiết kiệm chi phí hơn rất nhiều so với các loại xe đốt trong.

Giá sạc xe điện tại Úc so với các quốc gia khác như thế nào?

So với các quốc gia khác mà chúng tôi đã xem xét, Úc chỉ đạt mức giá trên mức trung bình một chút khi nói đến giá sạc xe điện. Ở Úc, chủ sở hữu xe điện phải trả 4,50 đô la Úc tiền điện cho mỗi 100 km lái xe, khiến nó trở thành chiếc xe rẻ thứ 28 về tổng thể. Từ lúc cạn kiệt nhiên liệu, sẽ tốn 13,72 đô la Úc để sạc đầy pin 39,2 kWh của Hyundai Kona Electric.

Mặt khác, Úc tự hào có giá nhiên liệu khá thấp, đứng thứ 9 trong danh sách của chúng tôi với mức giá chỉ 79,89 đô la Úc để đổ đầy bình 50 lít - tốt hơn đáng kể so với mức trung bình toàn cầu là 111,15 đô la Úc. Con số này lên tới 9,79 đô la Úc cho mỗi 100 km.

Nhìn chung, giá điện cao và giá xăng thấp tạo ra ít động lực tương đối để sử dụng điện so với các quốc gia khác trong danh sách của chúng tôi - ít nhất là về giá tiếp nhiên liệu/nạp lại.

Tuy nhiên, vẫn còn những khoản tiết kiệm được và có những lý do khác để xem xét xe điện thay vì xe chạy xăng truyền thống. Ví dụ, không thể bỏ qua những lợi ích về môi trường vì bằng cách lái xe điện, bạn đã có thể giảm lượng khí thải carbon, giảm ô nhiễm tiếng ồn và giúp góp phần tạo ra không khí sạch hơn, trong lành hơn - đặc biệt là ở các thành phố có mật độ phương tiện cao hơn nhiều.

Ngoài ra, khi năng lượng tái tạo trở nên phổ biến hơn, cường độ phát thải của xe điện sẽ tiếp tục giảm. Ví dụ, theo Báo cáo minh bạch khí hậu năm 2022: Úc đã tạo ra trung bình 625,6 gam carbon dioxide cho mỗi kWh năng lượng được sản xuất vào năm 2021, cao hơn mức trung bình của G20 là 444,7 gCO2/kWh. Tuy nhiên, cường độ phát thải của Úc cũng đang giảm ở mức 18,1% trong 5 năm so với mức trung bình của G20 chỉ là 8,1%.

Điều này có nghĩa là ở Úc, người lái xe Hyundai Kona Electric có thể tạo ra 80,41 gam CO2 cho mỗi km lái xe một cách hiệu quả, so với 148gCO2/km đối với biến thể xăng.

Giám đốc năng lượng tại Compare the Market, Meredith O'Brien giải thích rằng: Nếu bạn có tấm pin mặt trời, việc sạc xe điện vào ban ngày bất cứ khi nào có thể có thể giúp bù đắp chi phí điện khi chạy xe điện.

Ở Úc, một số nhà cung cấp năng lượng đưa ra mức giá xe điện đặc biệt để sạc qua đêm (trong thời gian thấp điểm), nhằm giúp giảm chi phí chạy xe điện.

O'Brien nói: Những mức giá này có thể thấp hơn đáng kể so với mức giá điện cao điểm thông thường. Và lái xe điện là một cách tuyệt vời để giúp giảm lượng khí thải carbon của bạn, nhưng đó không phải là điều duy nhất bạn có thể làm để có một lối sống xanh hơn.

Nếu bạn đang nghĩ đến việc chuyển đổi các chương trình năng lượng, tại sao không thử dịch vụ so sánh năng lượng miễn phí của Compare the Market để xem những chương trình năng lượng nào có sẵn ở khu vực của bạn? Bằng cách xem xét một loạt các lựa chọn, bạn có thể tìm kiếm một thỏa thuận phù hợp với mình./.

Bài báo gốc: The most expensive countries to charge an electric vehicle | Compare the Market

NGUYỄN HỮU KHOA - CHUYÊN GIA TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM; GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG ĐIỆN LỰC TP. HỒ CHÍ MINH