Tình hình đầu tư phát triển nguồn điện hạt nhân trên toàn cầu (cập nhật tháng 11/2025)

Khuyến nghị những việc cần làm để có thể khởi công dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận Trước các ý kiến khác nhau liên quan đến việc làm sao có thể khởi công dự án điện hạt nhân Ninh Thuận ngay từ đầu năm 2026? Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam có bài viết phân tích và trả lời cho câu hỏi: Nên hiểu thế nào về chủ trương khởi công dự án nhà máy điện hạt nhân và những công việc cần làm để có thể thực hiện được nhiệm vụ đó? Rất mong nhận được sự chia sẻ của bạn đọc.

Năng lượng hạt nhân cung cấp nguồn điện đáng tin cậy, ít phát thải carbon. Khi ngày càng nhiều quốc gia hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0, năng lượng hạt nhân ngày càng được coi là đối tác quan trọng của các nguồn năng lượng tái tạo như gió và mặt trời. Dưới đây là 6 xu hướng toàn cầu về năng lượng hạt nhân:

1. Công suất điện hạt nhân toàn cầu có thể tăng hơn gấp đôi vào năm 2050:

Theo dự báo của IAEA: Công suất điện hạt nhân toàn cầu có thể tăng gấp đôi vào năm 2050 - đạt từ 561 GW(e) (ước tính thấp) đến 992 GW(e) (ước tính cao). Sự tăng trưởng này sẽ đưa điện hạt nhân trở thành một nhân tố chủ chốt trong quá trình chuyển đổi năng lượng sạch.

2. Có 416 lò phản ứng hạt nhân đang hoạt động trên toàn thế giới:

Hệ thống thông tin lò phản ứng điện (PRIS) đang theo dõi dữ liệu cấp độ lò phản ứng, và do tình trạng của các lò phản ứng được cập nhật liên tục, dữ liệu này có thể thay đổi theo từng ngày. Tính đến ngày 19 tháng 11 năm 2025, có 376,3 GW(e) công suất điện hạt nhân được cung cấp bởi 416 lò phản ứng đang hoạt động trên toàn thế giới.

Năm 2024, có 421 lò phản ứng đang hoạt động với tổng công suất 377,0 GW(e) đã tạo ra khoảng 2617,3 TWh điện - đủ để cung cấp năng lượng carbon thấp cho hàng trăm triệu hộ gia đình.

Mỹ vẫn là quốc gia sản xuất điện hạt nhân lớn nhất thế giới, với 94 lò phản ứng (96.952 lò (MW(e)), tạo ra khoảng 781,9 TWh điện vào năm 2024.

Trung Quốc đang nhanh chóng mở rộng số lượng nhà máy điện hạt nhân của mình, vận hành 57 lò phản ứng (55,3 GW(e) và đang xây dựng thêm 29 lò nữa (29,6 GW(e)). Năm 2024, nước này đã sản xuất hơn 417,5 TWh điện hạt nhân.

Năng lượng hạt nhân cũng đóng một vai trò quan trọng trong cơ cấu điện của châu Âu. Pháp dẫn đầu với 57 lò phản ứng hạt nhân (63,0 GW(e)), tạo ra khoảng 67,3% điện năng của cả nước vào năm 2024 - tỷ lệ cao nhất thế giới.

Các quốc gia khác có tỷ lệ sản xuất điện hạt nhân cao bao gồm Slovakia với 60,6% điện năng từ hạt nhân, Hungary phụ thuộc vào điện hạt nhân với 47,1% và Phần Lan sử dụng điện hạt nhân đáp ứng 39,1% nhu cầu điện.

3. Có 63 lò phản ứng đang được xây dựng:

Trên toàn cầu, hiện có 63 lò phản ứng đang được xây dựng, sẽ bổ sung thêm 66,2 (GW(e)) công suất sau khi hoàn thành. Điều này cho thấy nhiều quốc gia đang đầu tư vào năng lượng hạt nhân để đáp ứng nhu cầu điện ngày càng tăng, giảm phát thải và các mục tiêu khí hậu.

4. Các tổ máy hạt nhân mới được kết nối với lưới điện:

Một số tổ máy hạt nhân mới đã được kết nối với lưới điện trong giai đoạn 2024-2025, bao gồm:

- Barakah-4 (PWR, 1310 MW(e)) tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.

- Flamanville-3 (EPR, 1000 MW(e)) tại Pháp.

- Vogtle-4 (PWR, 1117 MW(e)) tại Mỹ.

- Kakrapar-4 (PHWR, 630 MW(e)) và Rajasthan-7 (PHWR, 630 MW(e)) tại Ấn Độ.

- Fangchenggang-4 (PWR, 1000 MW(e)) và Zhangzhou-1 (PWR, 1126 MW(e)) tại Trung Quốc.

Những bổ sung này phản ánh động lực toàn cầu trong việc triển khai các công nghệ hạt nhân tiên tiến.

5. Nhiều quốc gia đang tham gia vào lĩnh vực hạt nhân:

Nam Phi là nhà sản xuất điện hạt nhân duy nhất hiện tại của châu Phi, với hai lò phản ứng (1,9 GW(e)) cung cấp khoảng 3,9% điện năng quốc gia. Tuy nhiên, lần đầu tiên, Ai Cập đang xây dựng bốn lò phản ứng điện hạt nhân với tổng công suất 4,4 GW(e) - đánh dấu bước tiến quan trọng hướng tới việc đa dạng hóa nguồn năng lượng và phát triển chuyên môn địa phương.

Nam Á cũng đang mở rộng công suất điện hạt nhân, Bangladesh đang xây dựng 2 lò phản ứng đầu tiên (2,2 GW(e)), trong khi Ấn Độ đang xây dựng thêm 6 lò phản ứng nữa (4,8 GW(e)).

Trên khắp châu Âu, Thổ Nhĩ Kỳ đang xây dựng 4 lò phản ứng (4,5 GW(e)), Ukraine 2 lò (2,1 GW(e)), và Nga 5 lò (5,0 GW(e) - tăng cường an ninh năng lượng và sản xuất điện carbon thấp.

6. Các ứng dụng phi điện của năng lượng hạt nhân đang gia tăng:

Năm 2024, các lò phản ứng hạt nhân đã cung cấp lượng nhiệt tương đương 2.644 gigawatt giờ điện, trong đó cho sưởi ấm khu vực (94,1%), sưởi ấm công nghiệp (4,1%) và khử muối nước biển (1,9%).

Trung Quốc và Nga dẫn đầu trong các ứng dụng phi điện này, cho thấy năng lượng hạt nhân có thể đáp ứng nhu cầu năng lượng rộng lớn hơn./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM

Nguồn: https://www.iaea.org/newscenter/news/six-global-trends-in-nuclear-power-you-should-know