Thông tin về lý do nhập khẩu điện và các dự án năng lượng tái tạo chuyển tiếp

Xuất, nhập khẩu điện - Xu hướng quốc tế và lý do của Việt Nam Xuất, nhập khẩu điện là xu thế tất yếu của chuyển dịch năng lượng. Chỉ khi hệ thống kết nối rộng mới có thể bù trừ được những thay đổi trong tiêu thụ điện ở từng nước. Chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam bình luận về xu thế quốc tế và lý do, sự cần thiết phải xuất, nhập khẩu điện của Việt Nam.

Các dự án năng lượng tái tạo chuyển tiếp hoàn thành thủ tục sẽ phát điện sớm:

Theo báo cáo của Bộ Công Thương: Hiện có 85 dự án năng lượng tái tạo (NLTT) với tổng công suất 4.736,16 MW (gồm 8 dự án điện mặt trời và 77 dự án điện gió) không đáp ứng điều kiện áp dụng giá bán điện FIT tại Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg ngày 6/4/2020 của Thủ tướng Chính phủ. Vì vậy, Bộ Công Thương đã ban hành Thông tư số 15/2022/TT-BCT và Quyết định số 21/QĐ-BCT làm cơ sở cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và các dự án chuyển tiếp thỏa thuận giá điện đảm bảo không vượt qua khung giá phát điện do Bộ Công Thương ban hành.

Tính đến ngày 26/5/2023, có 52/85 nhà máy điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp với tổng công suất 3.155 MW (chiếm tỷ lệ 67%) đã nộp hồ sơ cho EVN để đàm phán giá điện và hợp đồng mua bán điện (PPA).

Hiện có 39 nhà máy với tổng công suất 2.063,7 MW đã đề xuất giá điện tạm bằng 50% giá trần của khung giá, trong đó 19 dự án, hoặc một phần dự án đã được Bộ Công Thương phê duyệt giá tạm và ký PPA.

Ngoài ra, có 17 nhà máy điện chuyển tiếp đang được EVN hoàn thiện thủ tục để trình Bộ Công Thương phê duyệt giá tạm trong tháng 5/2023.

Đặc biệt, đã có 16 dự án hòa lưới để thí nghiệm. Có 5 dự án với tổng công suất 391 MW đã hoàn thiện đủ hồ sơ và đủ điều kiện phát điện thương mại, có thể hòa lưới ngay sau khi hoàn thành thử nghiệm.

Đây là tín hiệu tích cực, cho thấy nỗ lực đàm phán của các chủ đầu tư và EVN trên tinh thần hài hòa lợi ích giữa các bên.

Tuy nhiên, hiện vẫn còn 33 nhà máy điện với tổng công suất 1.581 MW chưa gửi hồ sơ đàm phán (chiếm tỷ lệ khoảng 33%). Bên cạnh đó, có nhiều chủ đầu tư vi phạm các các quy định pháp luật về quy hoạch, đất đai, đầu tư xây dựng… nên còn chưa đáp ứng các thủ tục pháp lý, chưa thể đàm phán giá với EVN. Một số chủ đầu tư đã được yêu cầu bổ sung hồ sơ từ cuối tháng 3/2023, nhưng sau 2 tháng vẫn không bổ sung được.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An chủ trì hội nghị - Ảnh: Ngọc Tuấn.

Theo Thứ trưởng Đặng Hoàng An: Bộ Công Thương đã chỉ đạo EVN, Sở Công Thương các tỉnh, các cơ quan của Bộ cùng đẩy nhanh công tác đàm phán, cũng như phối hợp với các chủ đầu tư hoàn thiện thủ tục. Tuy nhiên, về phía các chủ đầu tư, cũng cần nỗ lực để hoàn thiện những thủ tục còn thiếu, nhất là về chủ trương đầu tư, đất đai thuộc thầm quyền cấp phép của cơ quan Nhà nước tại địa phương. Đây là những thủ tục liên quan đến pháp lý của dự án mà chủ đầu tư phải hoàn thiện theo quy định của pháp luật khi đưa dự án vào vận hành thương mại.

Thứ trưởng Đặng Hoàng An cho biết: Tinh thần chung là tháo gỡ tối đa vướng mắc cho các dự án. Tuy nhiên, đối với những dự án vi phạm pháp luật, quan điểm là không thể hợp thức hóa.

Về phía EVN, ông Trần Đình Nhân - Tổng giám đốc cho biết: Trước khi có chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà (ngày 17/5/2023), EVN đã chủ động làm việc với chủ đầu tư đề xuất giá tạm. Hiện nay, các đơn vị thành viên của EVN đã và đang phối hợp rất tích cực với các chủ đầu tư để thực hiện những thủ tục theo quy định thuộc thẩm quyền của EVN, với mục tiêu đưa các dự án sớm vào vận hành thương mại.

Về nhập khẩu điện của Việt Nam:

Hiện nay, thời tiết nắng nóng gay gắt, khiến nhu cầu sử dụng điện tăng cao, đặc biệt là miền Bắc đang bước vào cao điểm nắng nóng. Điển hình, ngày 19/5 vừa qua, hệ thống điện đã ghi nhận những con số cao kỷ lục từ đầu năm đến nay.

Cụ thể, sản lượng điện tiêu thụ toàn quốc đạt 924 triệu kWh, tăng 10% so với cùng kỳ tháng 5/2022 và công suất cực đại đạt 44.600 MW, tăng 8,5% so với cùng kỳ năm 2022.

Trong khi đó, lưu lượng nước về của các nhà máy thủy điện tiếp tục kém, tình hình cung cấp nhiên liệu cho các nhà máy nhiệt điện than có nhiều khó khăn… khiến công tác vận hành hệ thống điện đứng trước nhiều thách thức. Dù vậy, EVN đã và đang nỗ lực tối đa vận hành hệ thống điện an toàn, tin cậy.

Trước tình hình nắng nóng, phụ tải tiêu thụ điện tăng cao, Bộ Công Thương đã chỉ đạo EVN đẩy nhanh tiến độ xây dựng và đưa vào vận hành các công trình lưới điện truyền tải, đặc biệt là các công trình truyền tải điện trọng điểm, công trình lưới điện giải tỏa công suất các nguồn điện năng lượng tái tạo, công trình lưới điện phục vụ đấu nối nhập khẩu điện để đảm bảo hiệu quả tối đa sản lượng điện nhập khẩu theo các hợp đồng/thỏa thuận đã ký.

Lý giải việc nhập khẩu điện, Thứ trưởng Đặng Hoàng An cho biết: Sản lượng điện nhập khẩu tương đối nhỏ, trong đó nhập từ Lào khoảng 7 triệu kWh/ngày, Trung Quốc 4 triệu kWh/ngày. Sản lượng điện miền Bắc là 450 triệu kWh/ngày trong khi tổng sản lượng điện nhập khẩu khoảng hơn 10 triệu kWh/ngày nên tỷ trọng điện nhập khẩu rất thấp.

Theo Thứ trưởng: Những nguồn này không hẳn là thiếu mới nhập. Chúng ta đã mua điện của Trung Quốc từ năm 2005. Còn nhập khẩu điện từ Lào theo hiệp định liên Chính phủ. Chúng ta cũng bán điện sang Campuchia từ rất lâu, dựa trên các hiệp định giữa các nước láng giềng với nhau./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM