Nhận định, Phản biện

Tập đoàn Deloitte của Anh đã bình chọn, công bố các dự báo liên quan đến năng lượng. Dưới đây là 5 dự báo đáng chú ý cho ngành điện Hoa Kỳ vào năm 2026.

Sau hơn 10 ngày làm việc tại Hà Nội, nhiệm vụ Đánh giá cơ sở hạ tầng hạt nhân tích hợp (INIR) của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đã kết thúc. Để hỗ trợ Việt Nam tiếp tục phát triển cơ sở hạ tầng, đoàn khảo sát INIR đã đưa ra 38 khuyến nghị và 13 đề xuất. Dưới đây là tóm tắt một số kết quả làm việc của INIR (IAEA) với đại diện các bộ liên quan, EVN, PVN, UBND tỉnh Khánh Hòa và khuyến nghị, đề xuất các lĩnh vực trọng điểm cần hành động tiếp theo...

Trong bối cảnh chúng ta ngày càng phụ thuộc vào nhập khẩu than, khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) và dầu thô để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng năng lượng, việc phân tích các rủi ro chính của việc nhập khẩu năng lượng đối với an ninh năng lượng của Việt Nam dưới các khía cạnh: Kinh tế, kỹ thuật - hạ tầng, địa chính trị và môi trường - xã hội là vấn đề quan trọng.

Trong bối cảnh nhu cầu điện tăng nhanh, tỷ lệ năng lượng tái tạo ngày càng lớn và cam kết giảm phát thải ròng (Net Zero) vào năm 2050, Việt Nam đang ở một ngã rẽ chiến lược trong tổ chức hệ thống điện: Tiếp tục duy trì mô hình tập trung, hay chuyển sang thị trường điện cạnh tranh có khả năng thích ứng, thu hút vốn tư nhân và phản ánh đúng chi phí kinh tế (bao gồm cả chi phí truyền tải, phụ trợ, lưu trữ). Hội thảo “Phát triển thị trường điện cạnh tranh hướng tới bền vững” tổ chức ngày 7/11/2025 (Cục Điện lực - Bộ Công Thương phối hợp với Đại sứ quán Australia/chương trình P4I) đã là một điểm mốc để đánh giá tiến trình, chỉ ra điểm nghẽn và đề xuất giải pháp. Bài viết sau đây của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam tổng hợp và phân tích để trả lời câu hỏi: Thị trường điện cạnh tranh hướng tới bền vững: Khi nào trở thành hiện thực ở Việt Nam?

Tiết kiệm điện không chỉ là biện pháp kinh tế nhằm giảm chi phí sản xuất, sinh hoạt mà còn là hành động thiết thực để đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, giảm áp lực cho hệ thống điện trong các giai đoạn cao điểm, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường. Ở tầm vĩ mô, việc sử dụng điện hiệu quả giúp giảm nhu cầu đầu tư xây dựng các nhà máy điện mới, hạn chế phát thải khí nhà kính và hỗ trợ mục tiêu phát triển bền vững, trung hòa carbon mà Việt Nam cam kết đạt được vào năm 2050.

Năm 2025 là một cột mốc đặc biệt trong lịch sử thiên tai Việt Nam, khi dải hội tụ nhiệt đới hoạt động kéo dài, không khí lạnh xuất hiện sớm và liên tục tăng cường, cùng chuỗi 15 cơn bão và áp thấp nhiệt đới (tính đến cuối tháng 11/2025) - tương đương mức cao nhất từng ghi nhận năm 2017, đã tạo nên một mùa mưa bão đầy bất định. Những trận mưa cực đoan, đặc biệt là trận mưa đạt 1.739 mm trong 24 giờ tại đỉnh Bạch Mã, vượt mọi giá trị thiết kế, trở thành kỷ lục tuyệt đối trong lịch sử khí tượng của Việt Nam. Biến động thời tiết khốc liệt này đã đặt ra bài toán sống còn cho hệ thống thủy điện bậc thang trên các lưu vực sông - công trình năng lượng quan trọng vừa đóng vai trò cung cấp điện, vừa là tuyến phòng thủ chủ yếu trong việc giảm lũ cho hạ du. Dưới đây là phân tích, gợi ý một số giải pháp nhằm vận hành hợp lý hệ thống thủy điện bậc thang trên các lưu vực sông của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam.

Chuẩn bị tâm thế, tiềm lực và chiến lược từ sớm, từ xa, nên khi bước vào lĩnh vực năng lượng tái tạo, T&T Group nhanh chóng nổi lên như một “ông lớn” với các dự án tầm quốc gia, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, góp sức cùng Chính phủ thực hiện thành công cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Với riêng Nhà Sáng lập, Chủ tịch Điều hành Đỗ Quang Hiển, làm năng lượng sạch không phải xin dự án chỉ để kiếm lợi nhuận, mà lớn hơn, đó còn là khát vọng làm ra những giá trị bền vững cho xã hội, cộng đồng, đất nước.

Năm 2025 được đánh giá là “một trong những đợt thiên tai nghiêm trọng, lũ nối tiếp lũ trên diện rộng”, xảy ra gần như đồng thời các loại hình thiên tai đặc biệt nguy hiểm như: Lũ lớn, đặc biệt lớn, vượt lịch sử, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất, gây thiệt hại nghiêm trọng về tính mạng, tài sản của nhân dân và cơ sở hạ tầng thiết yếu ở nước ta. Vậy, nguyên nhân nào mà tình trạng lũ, lụt lại xảy ra nghiêm trọng như vậy? Dưới đây là tổng hợp các nguyên nhân chủ yếu của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam. Rất mong nhận được sự chia sẻ của bạn đọc.

Nhiều mỏ dầu cũ ở Biển Bắc hiện đang trở thành “ngân hàng” lưu giữ CO2 ngầm dưới đáy đại dương. Giải pháp “mũi tên trúng nhiều đích” nhằm trung hòa khí carbonic trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan.

Trong bối cảnh hệ thống điện Việt Nam đang phải thích ứng nhanh với tốc độ phát triển mạnh mẽ của năng lượng tái tạo và nhu cầu ngày càng cao về tính linh hoạt, hiệu quả, an toàn vận hành, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), cũng như các giải pháp chuyển đổi số được coi là đòn bẩy quan trọng để thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng quốc gia. Thuộc khuôn khổ Dự án “Thúc đẩy chuyển dịch ngành năng lượng tại Việt Nam” (TEV), Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) đã tổ chức thực hiện Báo cáo “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo và giải pháp số trong chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam - Đánh giá tiềm năng (giai đoạn 1)” do nhóm chuyên gia quốc tế và Viện Khoa học Công nghệ Năng lượng, Môi trường (ISTEE) thực hiện dưới sự chỉ đạo, phối hợp chặt chẽ của Cục Điện lực - Bộ Công Thương. Báo cáo đã được tham vấn và đang hoàn thiện bản chính thức trên cơ sở tiếp thu các kết quả từ hội thảo công bố Dự thảo Báo cáo do Cục Điện lực chủ trì tháng 10 vừa qua. Trong bài viết dưới đây, các chuyên gia năng lượng độc lập phối hợp chuyên gia Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam nhận định một số kết quả đạt được từ nghiên cứu.

Dựa trên thỏa thuận thuế quan, Nhật Bản và Hoa Kỳ đã thiết lập khung đầu tư với tổng quy mô 550 tỷ USD (khoảng 84 nghìn tỷ yên), trong đó tối đa 200 tỷ USD dự kiến sẽ đầu tư vào lĩnh vực hạt nhân.

Cơn bão số 14 vừa qua đã gây ra trận lũ lịch sử tại Trung bộ - Tây Nguyên - Nam bộ, đặc biệt vùng Phú Yên (cũ). Ngay sau lũ, trên nhiều diễn đàn xuất hiện các ý kiến trái chiều (phần lớn quy trách nhiệm cho hệ thống thủy điện trên sông Ba) - cho rằng: Thủy điện “góp phần gây lũ”, “xả lũ bất thường”, hoặc “hồ chứa dung tích nhỏ, không đủ sức giữ lũ”. Tuy nhiên, câu hỏi quan trọng - cũng là yêu cầu khách quan khi nghiên cứu thiên tai là: Hệ thống bậc thang thủy điện trên sông Ba được bố trí có hợp lý về kinh tế - kỹ thuật không? Vì sao không xây đập thật cao, hồ chứa thật lớn để chống lũ? Và liệu có cần xây hệ thống “thoát lũ nhanh ra biển” phía sau hồ Sông Ba Hạ hay không?... Dưới đây là phân tích, gợi ý một số giải pháp của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam. Rất mong nhận được sự chia sẻ của bạn đọc.

Bài viết này phân tích toàn diện về cơ sở hạ tầng, chính sách phát triển thị trường hydrogen, với trọng tâm đặc biệt vào mô hình trung tâm hydrogen và cơ chế thương mại quốc tế. Thông qua phương pháp tiếp cận hệ thống, nghiên cứu đánh giá hiện trạng, xác định các thách thức then chốt và đề xuất khung giải pháp tổng thể để thúc đẩy phát triển bền vững ngành công nghiệp hydrogen.

Như chúng ta đều biết, ngày 24/11/2025, Ủy ban Thượng vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự thảo nghị quyết tháo gỡ khó khăn phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026-2030. Trong dự thảo, Chính phủ bổ sung quy định về phát triển điện gió ngoài khơi. Theo đó, doanh nghiệp được đề xuất khảo sát dự án nguồn điện này cần đáp ứng 3 điều kiện (có ngành nghề kinh doanh điện, vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng và vốn chủ sở hữu không thấp hơn 15% tổng mức đầu tư cho dự án). Theo nhìn nhận của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam: Đây là bước sàng lọc mạnh, nhằm đảm bảo chỉ những nhà đầu tư có năng lực tài chính thực sự mới tham gia thị trường. Tuy nhiên, chính yêu cầu này cũng đặt ra câu hỏi: Kỳ vọng triển khai một dự án điện gió ngoài khơi ngay trong năm nay liệu có khả thi?

Đầu tư lưới điện thông minh là hướng đi khả thi và cần thiết để Việt Nam vừa tăng xuất khẩu điện, vừa đảm bảo an ninh năng lượng trong giai đoạn chuyển dịch xanh. Với vị trí kết nối trung tâm Đông Nam Á, Việt Nam có tiềm năng xuất khẩu điện sang, Campuchia, Thái Lan, Singapore và Trung Quốc, song hiện lưới truyền tải còn hạn chế, chưa đủ linh hoạt để tích hợp năng lượng tái tạo quy mô lớn.