Các hồ thuỷ điện đang thiếu hụt nguồn nước

EVN kêu gọi rút ngắn thời gian lấy nước vụ Đông Xuân
Bảo vệ hồ thủy điện: "Bén rễ" ở Hòa Bình

Thiếu hụt nước

Hiện tượng El Nino đã diễn ra trên diện rộng trong năm 2015. Báo cáo của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Trung ương cho thấy thiếu hụt về nguồn nước rất mạnh.

Nhà máy Thuỷ điện Yaly, hồ khoảng 1 tỷ m3 nhưng lượng nước chỉ tích được 46%. Ảnh: vietnam.vnanet.vn

Bà Đặng Thanh Mai - Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thuỷ văn Trung ương cho biết, tình trạng thiếu nước về ở hầu hết các hồ chứa thuỷ điện do ảnh hưởng của hiện tượng El nino có cường độ mạnh và kéo dài nhất trong khoảng 60 năm qua.

Từ tháng 10/2015 đến tháng 4/2016 dòng chảy trên các sông suối ở Bắc bộ sẽ giảm dần và có khả năng thiếu hụt. Trên lưu vực sông Đà hụt từ 5-30%, sông Thao từ 10-45%, sông Lô từ 5-20%, hạ lưu sông Hồng từ 40-45%.

Theo ông Vũ Xuân Khu - Phó giám đốc Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (A0), tính đến thời điểm hiện nay, toàn bộ hệ thống quốc gia có 81 nhà máy thuỷ điện đang vận hành, chỉ tính các nhà máy có công suất 30 MW trở lên.

Tổng công suất hiện nay là 15.570 MW, chiếm 40,4% tổng công suất đặt của toàn bộ hệ thống hiện nay khoảng 38.500 MW.

Với 81 nhà máy này, tổng dung tích hữu ích của các hồ chứa hiện nay là 33,88 tỷ m3, nếu tích được đầy hồ, và có thể sản xuất được 14,51 tỷ kWh.

Tuy nhiên, trong số 81 nhà máy này, chỉ có 38 hồ chứa tương đối lớn, có tính chất điều tiết với dung tích khoảng 33,01 tỷ m3, còn lại 43 nhà máy có cơ chế điều tiết dưới hai ngày.

Theo thông tin A0 cập nhật được, ở nhiều địa phương, việc thiếu hụt nguồn nước có thể lên tới 40 - 60%.

Một điểm nữa được ông Vũ Xuân Khu nhắc đến là trong tất cả các hồ thuỷ điện trên hệ thống, ở miền Bắc lượng nước về ở mức trung bình, còn lại tất cả các hồ từ Thanh Hoá tới miền Trung, miền Nam thì trong năm 2015 đều gần như không có lũ, lượng nước thiếu hụt cũng tương đối lớn.

Tổng sản lượng thuỷ điện mà A0 khai thác được trong năm qua cũng thấp hơn con số mà Bộ Công Thương đề ra tương đối nhiều.

“Tổng lượng nước mà hiện nay chúng tôi đang tích được trong toàn bộ các hồ lớn này còn đang thiết xấp xỉ 6,5 tỷ m3 nước”, ông Khu  nói.

Lượng nước thiếu nhiều, song trước tình hình khô hạn, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã chỉ đạo A0 cùng các đơn vị khai thác các hồ hết sức tiết kiệm, chủ yếu là đáp ứng nước cho các địa phương.

Trong các năm qua, việc cung cấp nước cho các địa phương rất nhiều, có thời điểm, A0 thống kê được 25-26 hồ thường xuyên vận hành đáp ứng nước hạ du.

Hiện chưa vào cao điểm của mùa khô, nhưng ông Khu cho biết: “Đến thời điểm hiện nay, hầu như tất cả các nhánh sông đang phải vận hành theo nguyên tắc chủ yếu đáp ứng nước cho mùa khô”.

Theo kế hoạch của A0, trong thời điểm này, thường phải khai thác hết sức tiết kiệm, dành nước cho cả mùa khô.

5 khu vực có yêu cầu cao

Trước tình trạng thiếu nước, A0 đã thống kê được 5 khu vực có yêu cầu nước rất cao.

Khu vực Đồng Nai, một loạt các nhà máy thuỷ điện: Đồng Nai 3, Trị An… vừa phải khai thác các hồ thuỷ điện đáp ứng cho hạ du, vừa phải làm nhiệm vụ đẩy mặn.

Khu vực Bình Thuận, các nhà máy thuỷ điện: Hàm Thuận, Đa Mi, Đại Ninh vừa vận hành, vừa cấp nước cho tỉnh Bình Thuận.

Khu vực Ninh Thuận có Nhà máy Thuỷ điện Đa Nhim.

Khu vực Đắc Lắk, có các nhà máy điện trên sông Sêrêpốk.

Khu vực Phú Yên, có các nhà máy thuỷ điện Ba Hạ, Vĩnh Sơn Sông Hinh.

Hiện nay, các nhà máy này hầu như được vận vận để đáp ứng yêu cầu của địa phương. Thời gian qua, với lượng nước về ít, nhiều dãy sông lớn ở miền Trung không có lũ. Ví dụ, dãy Sesan, dãy Sêrêpốk, dãy Đồng Nai, đặc biệt là Đại Ninh.

Theo ông Khu, đến thời điểm hiện nay, chúng tôi cập nhật được một số hồ này có lượng nước trữ ở trong các hồ rất thấp và thấp hơn giá trị trung bình hàng năm và thấp hơn nhiều năm đã qua.

Dẫn chứng là Nhà máy Thuỷ điện Yaly, hồ khoảng 1 tỷ m3 nhưng lượng nước chỉ tích được 46%. Trong khi đó, Hồ Yaly có vai trò hết sức quan trọng, đó là đáp ứng nước cho địa phương và làm nghĩa vụ quốc tế.

Tại khu vực Đồng Nai, hiện nay, Nhà máy Thuỷ điện Đồng Nai 3 có hồ chứa khoảng 1,7 tỷ m3 nhưng chỉ tích được 55%.

Nhà máy Thuỷ điện Trị An, nhà máy quan trọng trong việc đáp ứng nước cho hạ du, đặc biệt là giải mặn cho Thành phố Hồ Chí Minh thì hiện nay cũng chỉ đạt công suất hữu ích khoảng 65%.

Tình hình ở Hàm Thuận - Bình Thuận khá hơn, với 76% song nhu cầu đáp ứng nước cho khu vực này rất lớn và còn phải kéo dài đến tháng 7, thậm chí tháng 8/2016.

Cạn kiệt nhất là hồ Đại Ninh - Lâm Đồng, đến thời điểm hiện nay chỉ còn 39% nước.

Cùng với thiếu nước ở các hồ thuỷ điện, nhiệt độ trung bình cao lên dẫn đến nhu cầu sử dụng tăng kéo phụ tải tăng theo, đó cũng là yếu tố ảnh hưởng đến tình hình cung cấp điện trong năm 2016.

HẢI VÂN