Thông qua Nghị quyết Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng Việt Nam (giai đoạn 2026-2030)

Báo cáo nhận diện rủi ro, thách thức và gợi ý chính sách phát triển các phân ngành điện Việt Nam Để giúp các đại biểu Quốc hội tham dự Kỳ họp thứ 10 - Quốc hội khóa XV cập nhật một số thông tin tham khảo trong quá trình thảo luận, góp ý xây dựng dự án Luật, Nghị quyết của Quốc hội liên quan đến lĩnh vực điện lực, Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam vừa hoàn thiện Báo cáo về “Nhận diện rủi ro, thách thức và gợi ý giải pháp chính sách phát triển ngành điện của Việt Nam” - tháng 10/2025. Dưới đây là nội dung chính của Báo cáo.

Trước đó, được sự ủy quyền của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã trình bày báo cáo tóm tắt tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết của Quốc hội.

Theo đó, trên cơ sở ý kiến kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đã chỉ đạo Cơ quan chủ trì soạn thảo khẩn trương, tích cực phối hợp với Cơ quan thẩm tra, các Ủy ban của Quốc hội để nghiên cứu, tiếp thu tối đa các ý kiến góp ý xác đáng của các đại biểu Quốc hội và chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết theo hướng:

1. Điều chỉnh tên gọi theo kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

2. Quy định việc điều chỉnh cập nhật quy hoạch nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn, nhưng không làm thay đổi quan điểm, mục tiêu, định hướng lớn của quy hoạch và không làm tăng tổng công suất lắp đặt theo cơ cấu từng loại hình nguồn điện.

3. Quy định giao thẩm quyền cho Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư; đồng thời chấp thuận nhà đầu tư không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đầu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án điện gió ngoài khơi giai (đoạn 2025-2030).

4. Phân cấp cho Chủ tịch Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư dự án điện gió ngoài khơi (giai đoạn 2031-2035).

5. Mở rộng đối tượng tham gia mua bán điện trực tiếp (DPPA) đối với các đơn vị bán lẻ điện.

Đặc biệt, không đưa vào những chính sách trùng lặp; đồng thời có ý kiến bằng văn bản gửi Cơ quan chủ trì soạn thảo và Cơ quan chủ trì thẩm tra các Luật đang được xem xét thông qua tại kỳ họp này như: Luật Dự trữ quốc gia, Luật Quản lý nợ công (sửa đổi) và cơ chế xử lý dự án chậm tiến độ tại Luật Đầu tư, Luật Đất đai để bảo đảm tính thống nhất của pháp luật.

Theo báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết, các nội dung được xác định thuộc thẩm quyền của Chính phủ, hoặc có tính biến động, linh hoạt, cần được Chính phủ quy định chi tiết đã được Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu, chỉnh lý và thảo luận như:

- Điều kiện cụ thể về tài chính của doanh nghiệp đề xuất hồ sơ chấp thuận chủ trương đầu tư dự án điện gió ngoài khơi.

- Phát triển điện hạt nhân mô đun nhỏ.

- Cơ chế xử lý chi phí khảo sát.

- Trình tự, thủ tục lập, tiếp nhận hồ sơ và xử lý tình huống đối với hồ sơ dự án điện gió ngoài khơi.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên: Để không tạo khoảng chống pháp lý sau khi Nghị quyết được thông qua, Chính phủ sẽ ban hành đầy đủ các văn bản hướng dẫn, bảo đảm quy định rõ ràng, đầy đủ, đồng bộ và khả thi để sớm đưa Nghị quyết vào cuộc sống. Chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương khẩn trương triển khai thực hiện các quy định của Nghị quyết, kịp thời tháo gỡ vướng mắc của các dự án về nguồn điện, lưới điện, hoàn thiện cơ chế thị trường và đẩy mạnh thu hút đầu tư, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia trong những năm tới, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội ở mức 2 con số và đạt mục tiêu trung hòa các- bon vào năm 2050. Tăng cường công khai, minh bạch, giám sát thực thi, kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền những vấn đề phát sinh và đề xuất giải pháp bổ sung khi cần thiết.

Với tinh thần nghiêm túc cầu thị Chính phủ nhận thấy dự thảo Nghị nguyết sau tiếp thu chỉnh lý đã được hoàn thiện theo hướng chặt chẽ đồng bộ hơn, phù hợp với tinh thần Nghị quyết 66 và Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị.

Trước đó, chiều ngày 4/12 và chiều 8/12, Quốc hội đã tiến hành thảo luận tại Tổ và tại hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026-2030. Các đại biểu Quốc hội thống nhất cần sớm ban hành Nghị quyết để kịp thời tháo gỡ những vướng mắc đã tồn tại trong thời gian dài. Do vậy, nhất thiết phải có các cơ chế mới mang tính đột phá, nhất là điện gió ngoài khơi, truyền tải điện, đảm bảo an ninh năng lượng trong bối cảnh nhu cầu điện cho phát triển kinh tế, xã hội theo mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn tới.

Chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam sẽ có bài viết phân tích chuyên sâu về nội dung này trong kỳ tới./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM