Tag

Ngành năng lượng vốn có tính hệ thống rất cao, nhưng cả quá trình phát triển vừa qua, chúng ta chưa chú ý đầy đủ đặc điểm này, các phân ngành: điện, than, dầu-khí, điện hạt nhân, năng lượng tái tạo... được xây dựng chiến lược, quy hoạch khá biệt lập, thiếu thống nhất. Do vậy, việc quyết định thành lập Tổng cục Năng lượng được bình luận là một giải pháp quan trọng nhằm khắc phục "lỗi hệ thống" của ngành năng lượng quốc gia.

Năm 2013, nền kinh tế Việt Nam tiếp tục phải đối mặt với những thách thức từ cuộc khủng hoảng, suy thoái kinh tế toàn cầu. Ngành năng lượng cũng không thể đứng ngoài những khó khăn chung của đất nước. Để hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho các hội viên, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, trong năm qua, Thường trực BCH Trung ương Hiệp hội Năng lượng Việt Nam (VEA) đã có nhiều hoạt động thiết thực, đem lại kết quả trên tất cả các lĩnh vực công tác. Đặc biệt, thông qua các văn bản kiến nghị, các bài báo phản biện, hội thảo chuyên ngành…. đã được gửi tới các cơ quan Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành.

Sáng ngày 16/10 tại Hà Nội, Viện Khoa học năng lượng (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam) đã khai mạc Hội thảo khoa học quốc tế lần thứ III về phát triển năng lượng bền vững (SED3). Hội thảo có sự tham gia của các nhà khoa học đến từ Liên bang Nga, Pháp, Belarus, Nhật Bản, Hoa Kỳ, Singapore, Thái Lan, Lào, các viện nghiên cứu, trường đại học và các tổ chức trong nước. SED3 là diễn đàn thúc đẩy sự trao đổi thông tin, hợp tác và chia sẻ kinh nghiệm trong nghiên cứu phát triển năng lượng bền vững.

Tái cơ cấu ngành Than Việt Nam là một chủ trương lớn của Nhà nước, nhằm góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, phát triển Tập đoàn kinh tế vững mạnh, đóng góp to lớn trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới, do vậy, tái cơ cấu cần phải tập trung vào lĩnh vực kinh doanh chính của Tập đoàn và phải được triển khai một cách bài bản, công khai, minh bạch... Theo PGS, TS Bùi Huy Phùng (Chủ tịch Hội đồng Phản biện và Biên tập Tạp chí Năng lượng Việt Nam/ NangluongVietnam.vn), việc tái cơ cấu các phân ngành năng lượng: Than, Dầu-khí, Điện... cần được xem xét một cách hệ thống, tổng thể - bởi sản phẩm đầu ra của phân ngành này là đầu vào của phân ngành kia! Lâu nay chúng ta thiếu gắn kết từ quy hoạch phát triển, xây dựng cơ sở hạ tầng, định giá các loại năng lượng... nên thực tế tồn tại nhiều bất cập. Chúng tôi nghĩ rằng, cần xem xét tái cơ cấu tổng thể ngành năng lượng Việt Nam... Và để "hiến kế" cho Tập đoàn CN Than - Khoáng sản Việt Nam thực hiện tái cơ cấu thành công, Tòa soạn NangluongVietnam đưa vấn đề này ra tranh luận, với mong muốn có thêm những ý kiến đóng góp, phản biện của các nhà khoa học, chuyên gia, nhà quản lý, bạn đọc trong nước và quốc tế. Trong trường hợp thấy cần thiết phải tổ chức một hội thảo khoa học cấp quốc gia để bàn về "Tái cơ cấu ngành Than Việt Nam", các chuyên gia, nhà khoa học của Tạp chí Năng lượng Việt Nam sẵn sàng hỗ trợ Vinacomin để thực hiện.

Nghiên cứu và đánh giá về quá khứ đã là khó, nhưng nghiên cứu và định vị cho tương lai còn khó hơn gấp nhiều lần. Than là một trong những ngành mũi nhọn của nền kinh tế đất nước. Nhiều nhà khoa học tâm huyết đã dành cả cuộc đời mình cho lĩnh vực này. Cho đến nay, mặc dù Quy hoạch phát triển ngành than Việt Nam đến năm 2020, có xét triển vọng đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 60/QĐ-TTg ngày 9 tháng 1 năm 2012, nhưng để biến bản Quy hoạch đó thành hiện thực là cả một đoạn đường dài.

Trong những thập niên gần đây, loài người đang phải đối phó với những nguy cơ to lớn, trong đó có khủng hoảng về năng lượng. Sự cạn kiệt các nguồn năng lượng hóa thạch, trong đó có than dùng cho sản xuất và sinh hoạt của nhân loại đang đe dọa đến an ninh năng lượng thế giới và quốc gia. Sự khai thác và sử dụng than bừa bãi, thiếu quy hoạch đã gây nên lãng phí tài nguyên thiên nhiên và ô nhiêm môi trường, tác động xấu đến cuộc sống của con người. Chính vì vậy, trong những năm gân đây, các chính trị gia, các nhà khoa học trong lĩnh vực năng lượng đã đưa ra các quan điểm và giải pháp phát triển năng lượng bền vững và đảm bảo an ninh năng lượng nói chung và các phân ngành năng lượng: than, dầu khí, điện... Qua nghiên cứu bước đầu, các tác giả muốn giới thiệu một số quan điểm phát triển bền vững ngành than cũng như mô hình và bộ chi tiêu phát triển bền vững ngành than ở Việt Nam.

Tại diễn đàn “Năng lượng: Đầu tư và phát triển bền vững”, diễn ra ngày 9/5/2013, tại Hà Nội, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam (VEA), ông Trần Viết Ngãi cho rằng, bất cập lớn nhất hiện nay của Việt Nam là chưa thực hiện quy hoạch tổng thể năng lượng, bao gồm các phân ngành: điện, than, dầu khí. Mặt khác, chính sách giá năng lượng của Việt Nam còn thiếu sự cân đối và tương quan hợp lý...

An ninh năng lượng luôn là mục tiêu tối trọng của mỗi quốc gia. Tại Việt Nam, trách nhiệm này đè nặng lên vai 3 tập đoàn: Dầu khí Việt Nam (PVN), Điện lực Việt Nam (EVN), Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV). Vừa qua, tại Hà Nội, Lễ ký thỏa thuận hợp tác chiến lược giữa ba tập đoàn đã được tổ chức. Sau sự kiện này, một số người lo ngại rằng, liệu đó có phải là tăng thêm “hàm lượng độc quyền” trong lĩnh vực này không? Ông Trần Viết Ngãi, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam khẳng định: Đáng lẽ từ lâu EVN, PVN, TKV đã được liên kết với nhau chặt chẽ, trước tiên là tổ chức xây dựng chiến lược, quy hoạch dài hạn giữa ba phân ngành (điện, than, dầu - khí), tiếp đến là cung cấp nhiên liệu, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng dùng chung (các trung tâm nhiệt điện, cảng than), trao đổi kinh nghiệm quản lý dự án, vận hành các nhà máy... Còn PGS, TS. Bùi Huy Phùng, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Năng lượng - VEA, Chủ tịch Hội đồng Phản biện và Biên tập Tạp chí Năng lượng Việt Nam/ NangluongVietnam.vn cho rằng, có nhiều yếu tố khách quan dẫn đến cuộc hợp tác chiến lược này!

An ninh năng lượng luôn là mục tiêu tối trọng của mỗi quốc gia. Tại Việt Nam, trách nhiệm này đè nặng lên vai 3 tập đoàn: Dầu khí Việt Nam (PVN), Điện lực Việt Nam (EVN), Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV). Vừa qua, tại Hà Nội, Lễ ký thỏa thuận hợp tác chiến lược giữa ba tập đoàn đã được tổ chức. Sau sự kiện này, một số người lo ngại rằng, liệu đó có phải là tăng thêm “hàm lượng độc quyền” trong lĩnh vực này không? Tôi cho rằng, có nhiều yếu tố khách quan dẫn đến cuộc hợp tác chiến lược này.

Trong ngành năng lượng Việt Nam có ba tập đoàn lớn là: Dầu khí Việt Nam (PVN), Điện lực Việt Nam (EVN), Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) giữ vai trò chủ chốt, vừa là động lực cung cấp đủ năng lượng cho phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, đáng lẽ từ lâu đã được liên kết với nhau chặt chẽ, trước tiên là tổ chức xây dựng chiến lược, quy hoạch dài hạn giữa ba phân ngành (điện, than, dầu - khí), tiếp đến là cung cấp nhiên liệu, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng dùng chung (các trung tâm nhiệt điện, cảng than), trao đổi kinh nghiệm quản lý dự án, vận hành các nhà máy...

Năm 2012 đi qua với bao thăng trầm của nền kinh tế: Việt Nam tiếp tục phải đối mặt với những thách thức từ cuộc khủng hoảng, suy thoái kinh tế toàn cầu. Nền kinh tế Việt Nam nói chung và ngành năng lượng nói riêng đã gặp rất nhiều khó khăn, thách thức lớn. Trong bối cảnh chống chất khó khăn nhưng các phân ngành năng lượng của chúng ta đã đạt được những thành tựu ấn tượng: gia tăng trữ lượng dầu khí đạt 48 triệu tấn quy đổi, tổng sản lượng khai thác quy dầu đạt 26 triệu tấn; sản xuất trên 44 triệu tấn than nguyên khai, lượng than tiêu thụ đạt trên 39 triệu tấn; công suất lắp đặt của hệ thống điện quốc gia đạt 26.300 MW, sản lượng điện đạt gần 118 tỷ kWh... Trong niềm vui chung của các tập đoàn năng lượng, Hiệp hội Năng lượng Việt Nam (VEA) tự hào vì đã góp phần sức lực, trí tuệ của mình để cùng hun đúc, tô thắm thêm sắc xuân Năng lượng Việt Nam.

Quá trình phát triển hàng nghìn năm của nhân loại, đặc biệt trong hai thế kỷ vừa qua, con người đã sử dụng quá mức tài nguyên của trái đất. Trong lĩnh vực năng lượng, tiêu thụ năng lượng thương mại toàn thế giới trong hai thế kỷ qua tăng hơn một ngàn lần: Năm 1800 chỉ tiêu thụ 11 triệu TOE than đá, năm 2005 tổng tiêu thụ lên tới 11.500 triệu TOE. Con người đã nhận thức thấm thía rằng, hành tinh của chúng ta là hữu hạn, có thể mất mùa xuân, cần được bảo vệ và chung sống. Nhiều nguyên tắc phát triển được đề xuất như: nguyên tắc 3E (Economy-Energy-Environmet); Phát triển bền vững( Sustanabile development); Tăng trưởng xanh(Green growth)... Các nguyên tắc, quan điểm phát triển đều có chung mục tiêu là điều chỉnh hành vi của con người chung sống với hành tinh, với thiên nhiên, sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên, phục vụ lâu dài cho con người.

Tái cơ cấu ngành Than Việt Nam là một chủ trương lớn của Nhà nước, nhằm góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, phát triển Tập đoàn kinh tế vững mạnh, đóng góp to lớn trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới, do vậy, tái cơ cấu cần phải tập trung vào lĩnh vực kinh doanh chính của Tập đoàn và phải được triển khai một cách bài bản, công khai, minh bạch... Theo PGS, TS Bùi Huy Phùng (Chủ tịch Hội đồng Phản biện và Biên tập Tạp chí Năng lượng Việt Nam/ NangluongVietnam.vn), việc tái cơ cấu các phân ngành năng lượng: Than, Dầu-khí, Điện... cần được xem xét một cách hệ thống, tổng thể - bởi sản phẩm đầu ra của phân ngành này là đầu vào của phân ngành kia! Lâu nay chúng ta thiếu gắn kết từ quy hoạch phát triển, xây dựng cơ sở hạ tầng, định giá các loại năng lượng... nên thực tế tồn tại nhiều bất cập. Chúng tôi nghĩ rằng, cần xem xét tái cơ cấu tổng thể ngành năng lượng Việt Nam... Và để "hiến kế" cho Tập đoàn CN Than - Khoáng sản Việt Nam thực hiện tái cơ cấu thành công, Tòa soạn NangluongVietnam đưa vấn đề này ra tranh luận, với mong muốn có thêm những ý kiến đóng góp, phản biện của các nhà khoa học, chuyên gia, nhà quản lý, bạn đọc trong nước và quốc tế. Trong trường hợp thấy cần thiết phải tổ chức một hội thảo khoa học cấp quốc gia để bàn về "Tái cơ cấu ngành Than Việt Nam", các chuyên gia, nhà khoa học của Tạp chí Năng lượng Việt Nam sẵn sàng hỗ trợ Vinacomin thực hiện.

Trong những năm gần đây, do các biến động về kinh tế, chính trị, xã hội và đặc biệt là các cuộc khủng hoảng về năng lượng và môi trường, An ninh năng lượng (ANNL) đã trở thành một vấn đề dành được rất nhiều sự quan tâm của các tổ chức và quốc gia trên thế giới. Đánh giá ANNL dựa trên các chỉ tiêu được lượng hóa đã trở nên ngày một phổ biến, nhất là tại các nước phát triển. Ở Việt Nam, ANNL cũng đã nhận được nhiều sự quan tâm từ các các nhà khoa học và các cơ quan quản lý, vận hành, phát triển hệ thống năng lượng. Tuy vậy, việc xây dựng một mô hình đánh giá ANNL quốc gia theo các tiêu chí được thừa nhận rộng rãi trên thế giới, hiện chưa được thực hiện đầy đủ tại Việt Nam. Trong bài báo này, tác giả xin đề xuất một mô hình đánh giá ANNL ngắn hạn cho Việt Nam trên cơ sở rút ra từ kinh nghiệm của một số tổ chức quốc tế và các nước đi trước, cũng như từ điều kiện thực tiễn của Việt Nam. Mô hình bao gồm các bộ chỉ tiêu cho những lĩnh vực năng lượng khác nhau, được chia nhóm và phân loại, dùng để đánh giá tình trạng ANNL trong ngắn hạn của quốc gia, qua đó giúp các nhà quản lý, vận hành hệ thống năng lượng xây dựng các giải pháp ứng phó và định hướng phát triển hợp lý, kịp thời.

Sự hình thành và phát triển của hệ thống năng lượng Việt Nam (HTNL) trong thời gian qua, bên cạnh những thành tựu đã bộc lộ một số điểm yếu có thể ảnh hưởng, thậm chí đe dọa đến an ninh năng lượng quốc gia (ANNL).