Tìm kiếm

Các quốc gia lớn trên thế giới đi đầu trong việc loại bỏ dần điện hạt nhân hiện đang đấu tranh để mở rộng sản xuất nguồn điện này. Điều này là do dựa trên hiệp định hợp tác về khí hậu, áp lực để đạt được “trung hòa carbon” ngày càng tăng lên và cuộc tranh luận ngày càng tăng về vai trò của “Điện hạt nhân - Nguồn điện không thải ra carbon và có hiệu quả cao về chi phí”. Hơn nữa, cuộc chiến tranh Nga - Ukraine đã gây mất ổn định cho cung, cầu năng lượng, các quốc gia đã tuyên bố loại bỏ năng lượng hạt nhân hiện đang quay trở lại sử dụng.

Như chúng ta đều biết, nhân chuyến thăm cấp nhà nước đến Việt Nam của Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol mới đây, Công ty Thủy điện và Điện hạt nhân Hàn Quốc (KHNP), thuộc Tập đoàn Điện lực Hàn Quốc (KEPCO) đã ký Biên bản ghi nhớ hợp tác (MOU) với Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam (VINATOM) nhằm thúc đẩy hợp tác nghiên cứu trong lĩnh vực hệ thống năng lượng hạt nhân tiên tiến, bao gồm lò phản ứng mô-đun nhỏ (Small Module Reactor - SMR).

Ngày 22/6/2023, tại Hà Nội, đã diễn ra lễ ký kết biên bản ghi nhớ giữa Công ty CP Tư vấn Xây dựng Điện 1 (PECC1) và Hyundai E&C Company Ltd., Holtec International về hợp tác trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân, ESS (hệ thống tích trữ năng lượng), hydro.

Hội thảo quốc tế về vật lý hạt nhân không bền (The International Symposium on Physics of Unstable Nuclei - ISPUN) - là sự kiện quan trọng trong hoạt động nghiên cứu, triển khai vật lý hạt nhân cơ bản. Hội thảo là nơi gặp gỡ và trao đổi những kết quả nghiên cứu, ứng dụng mới trong lĩnh vực khoa học và công nghê hạt nhân của các nhà khoa học, chuyên gia đầu ngành cả ở trong và ngoài nước.

Tại COP27 được tổ chức ở Ai Cập, những người ủng hộ điện hạt nhân (bao gồm các tổ chức quốc tế, chính trị gia... từ nhiều quốc gia khác nhau và các nhóm ngành) đã tích cực kêu gọi phát triển năng lượng hạt nhân - giải pháp chống biến đổi khí hậu trên thế giới.

Trong chuyên đề này, chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam sẽ đề cập đến điện năng toàn cầu năm 2011 và 2020 - 2021 trên các mặt: (1) Tổng sản lượng điện năng phát ra; (2) Cơ cấu sản lượng điện năng phát ra theo loại nhiên liệu sản xuất ra điện năng, gồm dầu, khí đốt thiên nhiên, than, năng lượng hạt nhân (nguyên tử), thủy điện (thủy năng), năng lượng tái tạo và nhiên liệu khác; (3) Điện năng phát ra bình quân đầu người của toàn cầu, châu lục, nhóm nước, từng nước, qua đó rút ra một số nhận xét cho từng mặt nêu trên và vấn đề mà Việt Nam cần quan tâm.

Trong "Chiến lược năng lượng sạch" mới được chính quyền ông Kishida xây dựng đã chỉ rõ sẽ "sử dụng tối đa" năng lượng hạt nhân. Tình hình Ukraine cho thấy sự bất ổn của cung cấp năng lượng, và phong trào "quay lại với điện hạt nhân" đang tăng lên mạnh mẽ trong chính phủ và đảng cầm quyền. Điều này có thể dẫn đến việc xem xét lại chính sách điện hạt nhân.

Thủ tướng Fumio Kishida đã bắt đầu đề cập đến việc sử dụng năng lượng hạt nhân khi giá năng lượng tăng cao do cuộc khủng hoảng ở Ukraine. Trong bối cảnh lo ngại nguồn cung cấp điện sẽ bị thắt chặt do lệnh cấm nhập khẩu than tăng dần theo lệnh trừng phạt chống lại Nga. Với những e ngại của dư luận về điện hạt nhân vẫn còn đó, nhưng dường như người ta mong muốn xác định xem liệu nó có thể được sử dụng như một nguồn năng lượng ổn định hay không.

Ngày 28/1, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Nhật Bản (JAEA) phối hợp với Cơ quan Năng lượng Hạt nhân (OECD/NEA) thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế đã tiến hành thử nghiệm kiểm chứng tính an toàn của Lò phản ứng thử nghiệm kỹ thuật nhiệt độ cao "HTTR" (Thị trấn Oarai, tỉnh Ibaraki, Công suất nhiệt 30.000 kW). HTTR là Lò phản ứng khí nhiệt độ cao có hiệu suất cao nhất thế giới. Qua thử nghiệm với máy thực tế đã chứng minh rằng ngay cả khi mất hết nguồn điện trong quá trình hoạt động, nó vẫn tự nhiên dừng lại mà không cần thao tác của người vận hành và không dẫn đến tai nạn như tan chảy lõi lò.

Đổi mới trong các lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR), lò phản ứng tiên tiến và tua bin hơi nước được thiết kế để giảm chi phí, cũng như độ phức tạp là rất quan trọng khi các nhà máy mới bước vào giai đoạn lập kế hoạch để đảm bảo một tương lai không carbon với năng lượng hạt nhân.

Trong khi thế giới tiếp tục tìm các giải pháp khử carbon trong lĩnh vực năng lượng và cố gắng đạt được mục tiêu không phát thải khí nhà kính để đối phó với mối đe dọa Trái đất đang nóng lên, thì sản xuất điện sạch hơn đáng tin cậy là một ưu tiên toàn cầu. Là nguồn sản xuất điện không phát thải carbon đáng tin cậy nhất, cung cấp điện liên tục không bị gián đoạn, năng lượng hạt nhân là một phần quan trọng trong sản xuất điện và là trụ cột quan trọng trong quá trình chuyển đổi sang một tương lai không phát thải carbon.

Tình trạng khẩn cấp về khí hậu là một trong những thách thức lớn nhất mà thế giới phải đối mặt. Sản xuất, sử dụng năng lượng chiếm khoảng 2/3 tổng lượng phát thải khí nhà kính và do đó phải là một trọng tâm quan trọng của hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu. Năng lượng hạt nhân có thể giúp tạo ra một hành tinh trái đất sạch hơn với nguồn cung cấp năng lượng dồi dào. Các nhà máy điện hạt nhân hầu như không tạo ra khí thải nhà kính, hoặc chất gây ô nhiễm không khí trong quá trình hoạt động và nếu tính gián tiếp thì chỉ phát thải CO2 rất thấp trong toàn bộ vòng đời của chúng.

Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc năm 2021 (COP26) - Hội nghị về biến đổi khí hậu lần thứ 26 của Liên hợp quốc, dự kiến sẽ diễn ra tại thành phố Glasgow (từ ngày 1 - 12/11/2021). Dù hội nghị chưa diễn ra, nhưng không khí đã nóng lên khi trước thềm hội nghị - với trên 100 tổ chức hiệp hội hạt nhân trên toàn cầu kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới “nghe theo khoa học” và nhấn mạnh rằng: Để đáp ứng mục tiêu không phát thải nhà kính toàn cầu vào năm 2050 thì sản lượng năng lượng hạt nhân ít nhất phải tăng gấp đôi.

Theo một Báo cáo về sản xuất hydrogen do Văn phòng Đánh giá Khoa học và Công nghệ của Quốc hội Pháp (OPECST) công bố, năng lượng hạt nhân và thủy điện đều có lợi thế kép khi có thể kiểm soát được lượng chất thải các-bon. Cũng theo Báo cáo, sản xuất hydro các-bon thấp trên quy mô toàn cầu sẽ cần huy động tới 400 GW điện hạt nhân.

Thủ tướng Boris Johnson đã trình bày cam kết của Chính phủ Anh đối với năng lượng hạt nhân, trong đó 6 địa điểm được xác định thay thế cho các lò phản ứng hạt nhân cũ (bao gồm 3 địa điểm hiện đã bị bỏ hoang, 2 địa điểm đang chờ phê duyệt và chỉ 1 nơi đang được xây dựng). Đã đến lúc chúng ta cần đánh giá lại thái độ của mình đối với điện hạt nhân?