Kết luận của Chính phủ về hoàn thiện Quy hoạch điện VIII (ngày 23/4/2023)

Cập nhật tình hình hoạt động dự án khí Lô B - Ô Môn (tháng 4/2023) Theo nguồn tin Tạp chí Năng lượng Việt Nam: Ban chỉ đạo dự án phát triển khai thác dầu khí Lô B - Ô Môn (của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam - PVN) vừa ra thông báo kết luận yêu cầu các đơn vị, các ban chuyên môn tập trung mọi nguồn lực, với quyết tâm đạt được quyết định đầu tư (FID) vào tháng 6/2023, nhằm bảo đảm tiến độ thi công (dự án thượng, trung nguồn) để đón dòng khí về bờ vào năm 2026.

Giải pháp nào cho điện gió, mặt trời chuyển tiếp ở Việt Nam? Tính đến hết ngày 5/4/2023, mới có 17 nhà đầu tư dự án năng lượng tái tạo chuyển tiếp gửi hồ sơ dự án để chuẩn bị cho việc đàm phán hợp đồng mua bán điện và giá điện theo các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Công Thương. Trong khi đó, đây là vấn đề các nhà đầu tư rất sốt sắng, bởi vì dự án càng chậm đưa vào vận hành thương mại sẽ khiến chủ đầu tư càng lâm vào tình trạng khó khăn về tài chính. Tại sao lại có hiện tượng lệch pha như vậy? Điều gì đã làm cho các nhà đầu tư chậm trễ trong việc cung cấp hồ sơ dự án cho EVN? Dưới đây là phân tích của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam.

Trước đó, ngày 21 tháng 4 năm 2023, tại trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp nghe Bộ Công Thương báo cáo về việc hoàn thiện Quy hoạch điện VIII.

Sau khi nghe đại diện cơ quan tư vấn trình bày các nội dung hoàn thiện Quy hoạch điện VIII theo các kết luận của Thường trực Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và của Phó Thủ tướng Chính phủ phụ trách lĩnh vực, ý kiến phát biểu của các chuyên gia, nhà khoa học, các cơ quan tham dự họp và của Bộ trưởng Bộ Công Thương, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã kết luận cuộc họp như sau:

Thứ nhất: Thường trực Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ phụ trách lĩnh vực đã có những kết luận, chỉ đạo hoàn thiện Quy hoạch điện VIII dựa trên các tính toán khoa học, tối ưu tổng thể, hiệu quả kinh tế, xã hội và môi trường, bám sát các chủ trương đường lối của Đảng về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam trong thời gian tới, đúng quy định của pháp luật về quy hoạch, góp phần quan trọng thực hiện cam kết quốc tế của Việt Nam về chống biến đổi khí hậu và chuyển đổi năng lượng v.v...

Mặc dù, các cơ quan lập và trình duyệt Quy hoạch đã có nhiều cố gắng trong quá trình lập, nghiên cứu tiếp thu ý kiến kết luận chỉ đạo của Thường trực Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tưởng Chính phủ phụ trách lĩnh vực để hoàn thiện, nhưng quá trình thực hiện nhìn chung còn chậm, đặc biệt là xử lý những vấn đề mới, khó trong quá trình chuyển đổi năng lượng hiện nay, cũng như xử lý một số hạn chế, tồn tại phát sinh trong thực tiễn thời gian qua.

Thứ hai: Bộ Công Thương, cơ quan tư vấn lập quy hoạch khẩn trương nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ các ý kiến tham gia tại cuộc họp để tiếp tục hoàn thiện Quy hoạch điện VIII trên cơ sở các nguyên tắc và nội dung cụ thể như sau:

1/ Quy hoạch điện VIII là quy hoạch ngành rất quan trọng, phải đáp ứng nhịp điệu phát triển kinh tế, xã hội theo các nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ; đúng định hướng của Bộ Chính trị; bám sát các định hướng phát triển trong Quy hoạch tổng thể quốc gia được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 81/2023/QH15 ngày 9 tháng 1 năm 2023 và các cam kết, thỏa thuận quốc tế.

2/ Quy hoạch phải đảm bảo đồng bộ, kế thừa các mặt tích cực và hiệu quả của quy hoạch trước đây; tối ưu phát triển nguồn điện và lưới điện truyền tải để cung cấp điện cho phụ tải, giảm tối đa truyền tải liên vùng; tối ưu hóa các nguồn điện chạy nền cùng với các nguồn điện năng lượng tái tạo; khai thác hợp lý, hiệu quả tiềm năng năng lượng sơ cấp của đất nước, góp phần thúc đẩy phát triển các vùng kinh tế. Các kịch bản, lộ trình chuyển đổi năng lượng công bằng cần tính toán dựa trên tiến bộ của khoa học, công nghệ, tiềm năng và nhu cầu, điều kiện phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, đặc biệt cần tối ưu hóa về kinh tế để làm cơ sở quyết định.

3/ Trong bối cảnh ngành năng lượng trên thế giới phát triển rất nhanh do tiến bộ của khoa học, công nghệ và quá trình chuyển đổi năng lượng, yêu cầu đặt ra đối với Quy hoạch điện VIII là cần có cách tiếp cận mới, trong đó có các yếu tố động và mở. Quy hoạch phải đảm bảo yêu cầu tổng thể, đồng bộ, an ninh năng lượng cho nền kinh tế, cân bằng giữa các nguồn điện, phụ tải điện, lưới điện với giá thành hợp lý, phù hợp với điều kiện phát triển của đất nước (yếu tố tĩnh).

Bên cạnh đó, yếu tố động và mở là phương án lộ trình, chuyển dịch năng lượng công bằng phù hợp với điều kiện của khoa học và công nghệ, quản trị tiên tiến, để chủ động điều hành linh hoạt, hiệu quả với mục đích đem lại lợi ích kinh tế cao nhất cho nền kinh tế, lợi ích tốt nhất cho nhân dân.

4/ Cơ quan tư vấn lập quy hoạch và các cơ quan quản lý chịu trách nhiệm rà soát lại số liệu đánh giá hiện trạng nguồn và lưới điện truyền tải, tiến độ các dự án đang triển khai, dự báo chính xác nhu cầu điện cho phát triển kinh tế, xã hội và nhu cầu điện sinh hoạt cho nhân dân, yêu cầu đảm bảo an ninh năng lượng để đảm bảo tính khả thi của quy hoạch.

5/ Bổ sung nghiên cứu theo hướng quy hoạch động, mở đối với nguồn điện mặt trời, điện gió, điện sinh khối, điện rác theo tiềm năng và khả năng tự sản, tự tiêu cùng với giải pháp cân bằng, ổn định hệ thống điện như thủy điện tích năng, pin tích điện, sản xuất hydrogen, amoniac xanh v.v... Đặc biệt, cần có cơ chế để phát triển điện mặt trời mái nhà cho sinh hoạt ở khu vực có khả năng thiếu điện sinh hoạt trong những năm tới.

6/ Cần làm rõ số liệu quy hoạch điện mặt trời các dạng mặt trời mái nhà, tự sản tự tiêu, hoặc thực hiện theo hình thức mua bán điện trực tiếp. Không được hợp thức hóa các dự án vi phạm pháp luật, các dự án phát triển thiếu đồng bộ giữa nguồn, phụ tải, hạ tầng truyền tải và không hiệu quả về kinh tế.

7/ Rà soát các số liệu tiềm năng điện gió ngoài khơi, tính toán quy hoạch điện gió cho sản xuất hydrogen, amoniac xanh v.v... Đối với nguồn điện sinh khối cần báo cáo kỹ thêm về tiềm năng, hiệu quả, đồng thời xem xét khả năng tăng quy mô nguồn điện sinh khối trong quy hoạch cho phù hợp.

8/ Bổ sung, đánh giá thêm khả năng phát triển các nguồn điện tích năng, pin lưu trữ để bảo đảm vận hành an toàn, tin cậy, hiệu quả hệ thống điện quốc gia tích hợp quy mô lớn các nguồn điện gió và mặt trời.

9/ Quy hoạch điện VIII đưa ra danh mục các dự án quan trọng quốc gia, các dự án ưu tiên đầu tư của ngành điện theo đúng quy định của pháp luật về quy hoạch. Ngoài ra, các dự án cụ thể sẽ được xác định trong kế hoạch 5 năm và hàng năm phù hợp với nhu cầu điện năng của nền kinh tế, phát triển của khoa học, công nghệ, nguồn lực đầu tư, đồng bộ với các kế hoạch sử sử dụng đất, kế hoạch phát triển các ngành.

10/ Nghiên cứu đề xuất các cơ chế, chính sách, giải pháp (bao gồm cả thu hút, huy động nguồn lực, trách nhiệm cụ thể của từng bộ, ngành, địa phương trong tổ chức thực hiện Quy hoạch sau này).

Thứ ba: Bộ Công Thương khẩn trương chỉ đạo hoàn thiện Quy hoạch điện VIII theo các yêu cầu nêu trên, báo cáo xin ý kiến Thường trực Chính phủ trước ngày 25 tháng 4 năm 2023./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM