Hội đồng thẩm định nhất trí thông qua Đề án Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII

Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII - Tổng hợp từ hội thảo tham vấn của Bộ Công Thương Bộ Công Thương vừa tổ chức hội thảo tham vấn về ‘‘Điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050” (Quy hoạch điện VIII) và Báo cáo đánh giá môi trường chiến lược. Hội thảo do Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long chủ trì, với sự tham gia của các đại diện các bộ, ngành, các đơn vị chức năng thuộc Bộ Công Thương, chuyên gia phản biện, đại diện các tập đoàn, đơn vị ngành điện, hiệp hội, trường đại học, tổ chức quốc tế. (Tổng hợp của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam).

Thực hiện nhiệm vụ lập Đề án Điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII) đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1710/QĐ-TTg ngày 31/12/2024, Bộ Công Thương đã khẩn trương, tích cực phối hợp với các bộ, ngành và cơ quan liên quan để hoàn thiện các thủ tục, hoàn thiện Đề án.

Đề án Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII đã được Bộ Công Thương hoàn thiện theo đúng quy định tại Luật Quy hoạch và Nghị định số 37/2019/NĐ-CP ngày 7/5/2019 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Quy hoạch.

Bộ Công Thương cũng đã tổ chức hội thảo rộng rãi, đăng tải trên Cổng Thông tin điện tử Chính phủ, Bộ Công Thương, tham vấn ý kiến của các bộ, ngành, địa phương, các cơ quan liên quan và của thành viên Hội đồng thẩm định trước khi báo cáo Chủ tịch Hội đồng thẩm định tổ chức họp Hội đồng thẩm định theo quy định.

Nội dung Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII đã được Bộ Công Thương tính toán trên cơ sở đáp ứng theo đúng các nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ; đúng định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 tại Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/2/2020 của Bộ Chính trị; bám sát các định hướng phát triển trong Quy hoạch tổng thể quốc gia được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 81/2023/QH15 ngày 9/1/2023 và các cam kết, thỏa thuận quốc tế.

Họp của Hội đồng thẩm định Quy hoạch điện VIII (điều chỉnh). Ảnh: VGP/Tuấn Dũng.

Báo cáo tại cuộc họp, đại diện Bộ Công Thương đã tổng hợp một số kết quả tính toán Đề án Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII như sau: Tổng công suất nguồn điện phục vụ nhu cầu trong nước (không bao gồm xuất khẩu, nguồn đồng phát và nhiệt điện rủi ro) là 183.291-236.363 MW, tăng thêm khoảng 27.747-80.819 MW so với Quy hoạch điện VIII đã được phê duyệt. Cụ thể:

1. Nhiệt điện than: 31.055 MW (chiếm 16,9-13,1%), giữ nguyên so với Quy hoạch điện VIII (công suất tăng thêm do cập nhật gam máy thực tế của các nhà máy điện).

2. Nhiệt điện sử dụng khí trong nước: 10.861 MW (chiếm 5,9-4,6%), giữ nguyên so với Quy hoạch điện VIII.

3. Nhiệt điện sử dụng LNG nhập khẩu: 8.824 MW (chiếm 4,8-3,7 %), giảm so với Quy hoạch điện VIII 13.576 MW (do đánh giá các nguồn điện chậm tiến độ).

4. Thủy điện: 33.294-34.667 MW (chiếm 18,2-14,7%), tăng lên so với Quy hoạch điện VIII 4.560-5.275 MW.

Về nguồn năng lượng tái tạo, sinh khối, điện sản xuất từ rác, điện địa nhiệt, lưu trữ và nguồn điện linh hoạt:

1. Tổng công suất điện gió trên bờ: 27.791-28.058 MW (chiếm 13,2-14,4%), tăng lên so với Quy hoạch điện VIII từ 3.949-5.321 MW.

2. Tổng công suất điện mặt trời (gồm điện mặt trời tập trung và điện mặt trời áp mái): 46.459-73.416 MW (chiếm 25,3-31,1%), tăng lên so với Quy hoạch điện VIII từ 25.867-52.825 MW.

3. Điện sinh khối, điện sản xuất từ rác và điện địa nhiệt: 2.979-4.881 MW (chiếm 1,6-2,1%), tăng lên so với từ 709-2.611 MW.

4. Lưu trữ năng lượng: 12.394 - 22.271 MW (chiếm 6,8-9,4 %), tăng lên so với Quy hoạch điện VIII từ 9.694-19.571 MW.

5. Nguồn điện linh hoạt: 2.000-3.000 MW (chiếm 1,1-1,3%), tăng lên so với Quy hoạch điện VIII từ 1.700-2.700 MW.

Về xuất, nhập khẩu điện và phát triển điện hạt nhân:

1. Nguồn điện nhập khẩu là khoảng 9.360 MW (chiếm 5,1-4,0% tổng công suất các nhà máy điện), tăng lên so với Quy hoạch điện VIII từ 4.360 MW.

2. Xuất khẩu điện dự kiến đạt khoảng 5.000-10.000 MW trên cơ sở có hiệu quả kinh tế cao, đảm bảo an ninh năng lượng trong nước và an ninh quốc phòng.

3. Nguồn điện hạt nhân đạt khoảng từ 6.000-6.400 MW, vận hành giai đoạn 2030-2035.

Tại cuộc họp, trên cơ sở ý kiến tham gia góp ý của 3 ủy viên phản biện và các thành viên Hội đồng thẩm định đối với hồ sơ Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã tiếp thu và giải trình một số nội dung như sau:

Thứ nhất: Dự báo nhu cầu phụ tải được thực hiện với 3 phương án tương ứng với 3 kịch bản tăng trưởng GDP. Tốc độ tăng trưởng điện thương phẩm ở phương án phụ tải cơ sở giai đoạn 2026-2030 là 10,3%/năm (tương ứng với mức tăng trưởng GDP bình quân của Việt Nam khoảng 8,0%/năm trong giai đoạn này) và phương án phụ tải cao 12,5%/năm (tương ứng với tăng trưởng GDP bình quân 10,0%/năm) là hợp lý, đảm bảo đủ điện cho phát triển kinh tế, xã hội.

Thứ hai: Chương trình phát triển nguồn điện được xây dựng trên cơ sở tuân thủ các chủ trương, định hướng, chiến lược về phát triển kinh tế, xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh, bảo vệ môi trường sinh thái, đáp ứng mục tiêu đề ra; kế thừa tối đa các nguồn điện đã được phê duyệt trong Quy hoạch điện VIII; tăng cường nhập khẩu điện và hạn chế phát triển thêm lưới điện truyền tải liên miền.

Theo đó, tổng công suất nguồn điện phục vụ nhu cầu trong nước (không bao gồm xuất khẩu, nguồn đồng phát và nhiệt điện rủi ro) là 183.291-236.363 MW, tăng thêm khoảng 27.747-80.819 MW so với Quy hoạch điện VIII đã được phê duyệt. Phần tăng thêm chủ yếu là thuỷ điện, nguồn năng lượng tái tạo, pin lưu trữ.

Giải trình làm rõ một số nội dung điều chỉnh về nguồn điện và lưới điện, Bộ trưởng Công Thương cho biết cụ thể như sau:

1. Nhiệt điện than: Đến năm 2030, tổng công suất nguồn điện này không thay đổi so với Quy hoạch điện VIII được duyệt (đạt 31.055 MW). Nhưng tăng lên 928 MW so với Quy hoạch điện VIII (do cập nhật gam công suất thực tế của các tổ máy nhiệt điện).

2. Nhiệt điện sử dụng khí trong nước: Tổng công suất đến năm 2030 đạt 10.861 MW, không thay đổi so với Quy hoạch điện VIII.

3. Nhiệt điện sử dụng khí LNG nhập khẩu: Điều chỉnh kế thừa tối đa các dự án đã được phê duyệt trong Quy hoạch điện VIII và đánh giá thêm tình hình triển khai các dự án để đề xuất giải pháp thay thế một số dự án chậm tiến độ sang sau 2030. (Tổng công suất đến năm 2030 đạt 8.824 MW).

4. Thuỷ điện: Đến năm 2030, dự kiến phát triển hết tiềm năng của đất nước, trong đó tổng công suất thuỷ điện vừa và lớn đạt khoảng 21.100 MW (gồm cả thuỷ điện mở rộng), tăng 1.600 MW; thuỷ điện nhỏ có tổng công suất đạt 13.500 MW, tăng 5.400 MW so với Quy hoạch điện VIII được duyệt.

5. Điện gió trên bờ và gần bờ: Đến năm 2030, tổng công suất nguồn điện gió trên bờ và gần bờ đạt khoảng 27.791-34.667 MW, tăng khoảng 3.949-5.321 MW so với Quy hoạch điện VIII được duyệt.

6. Điện gió ngoài khơi: Trong giai đoạn đến 2030 vẫn là nguồn điện có chi phí đầu tư xây dựng cao. Quy hoạch điện VIII dự kiến phát triển khoảng 6.000 MW nguồn điện này đến năm 2030. Tuy nhiên, Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII dự kiến phát triển nguồn điện này sau năm 2030, đạt khoảng 17.000 MW vào năm 2035.

7. Điện mặt trời: Đến năm 2030, tổng công suất nguồn điện mặt trời tập trung (bao gồm điện mặt trời mặt đất, mặt nước và điện mặt trời mái nhà) đạt khoảng 46.459-73.416 MW, tăng khoảng 25.867-52.825 MW so với Quy hoạch điện VIII được duyệt. Nguồn điện mặt trời có ưu điểm triển khai nhanh, đáp ứng kịp thời khả năng cung ứng điện trong những năm 2026-2027.

8. Điện hạt nhân: Nguồn điện hạt nhân trong tương lai vẫn có chi phí xây dựng cao (do các yêu cầu đảm bảo an toàn hạt nhân khắt khe). Thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Đảng và Nhà nước, dự kiến Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2, với tổng công suất đạt 6.000-6.400 MW sẽ đưa vào vận hành giai đoạn 2030-2035. Giai đoạn đến năm 2050, hệ thống cần bổ sung khoảng 4.500-5.000 MW điện hạt nhân tại miền Bắc và khoảng 3.000 MW tại miền Trung (chủ yếu là điện hạt nhân dạng mô đun nhỏ SMR) để cung cấp nguồn điện chạy nền cho hệ thống.

Nguồn điện hạt nhân sẽ tiếp tục được nghiên cứu các địa điểm tiềm năng để phát triển trong các quy hoạch (sau Quy hoạch điện VIII).

Thứ ba: Chương trình phát triển lưới điện được xây dựng trên cơ sở phương án nguồn điện tối ưu được lựa chọn. Hệ thống lưới điện truyền tải được xây dựng đảm bảo đáp ứng yêu cầu hệ thống điện vận hành an toàn, ổn định; có khả năng tích hợp tỷ lệ các nguồn năng lượng tái tạo cao; khắc phục các tình trạng quá tải, nghẽn mạch, chất lượng điện áp thấp và một số vấn đề kỹ thuật vận hành lưới điện khác.

Thứ tư: Tổng vốn đầu tư phát triển điện lực vẫn rất lớn (giai đoạn 2026-2030 khoảng 136-172 tỷ USD, trong đó, nguồn điện khoảng 118-148 tỷ USD, lưới điện truyền tải khoảng 18-24 tỷ USD). Do đó, Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII đã đề xuất các giải pháp tạo nguồn vốn và huy động vốn đầu tư phát triển ngành điện, đặc biệt là đa dạng hóa các nguồn vốn, các hình thức huy động vốn (vốn tín dụng ngân hàng, vốn viện trợ, thị trường chứng khoán...), thu hút có hiệu quả các nguồn vốn trong và ngoài nước; khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư vào ngành điện.

Cuối cùng, để cơ chế điều hành thực hiện Quy hoạch phải đảm bảo không bị phá vỡ trên thực tế, bảo đảm cung cấp đủ điện cho phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, Bộ Công Thương đề xuất một số vấn đề như sau:

1. Thường xuyên rà soát tiến độ các dự án nguồn điện (định kỳ 6 tháng 1 lần) để đề xuất điều chỉnh dự án, thay thế dự án bị chậm bằng dự án khác, hoặc xem xét thu hồi dự án để giao cho nhà đầu tư mới có năng lực triển khai.

2. Áp dụng thiết chế về tính kỷ luật và tuân thủ việc thực hiện Quy hoạch đối với các chủ đầu tư, các bộ, ngành và các địa phương.

3. Xây dựng các cơ chế đầu tư vào nguồn năng lượng tái tạo và lưu trữ điện năng, cơ chế khuyến khích đầu tư các nguồn điện mái nhà, cơ chế giá 2 thành phần (giá công suất, giá điện năng).

Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn nhận định: Trong thời gian qua đã xuất hiện nhiều yếu tố mới trong nước và quốc tế ảnh hưởng đến nhu cầu tiêu thụ điện, cũng như định hướng phát triển nguồn điện đã nêu tại Quy hoạch điện VIII. Cụ thể là Quốc hội ban hành Nghị quyết về tiếp tục thực hiện chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận; lãnh đạo Đảng, Nhà nước đặt mục tiêu phát triển kinh tế, xã hội tới năm 2030 cao hơn rất nhiều so với trước (năm 2025 phấn đấu đạt mức tăng trưởng trên 8% và giai đoạn 2026-2030 phấn đấu đạt mức hai con số). Bên cạnh đó, tình hình địa chính trị quốc tế còn tiếp tục diễn biến phức tạp, dẫn tới những biến động trong giá nhiên liệu nhập khẩu cho phát điện.

Để bảo đảm cung ứng điện trong những năm tới phục vụ mục tiêu tăng trưởng kinh tế ở mức hai con số, việc rà soát, đánh giá khả năng phát triển các loại hình nguồn điện, điều chỉnh cơ cấu nguồn điện, nhất là giai đoạn đến năm 2030. Trong đó, ưu tiên phát triển nguồn điện có thời gian thực hiện nhanh để kịp thời đáp ứng nhu cầu phụ tải, đặc biệt tại khu vực phía Bắc là cần thiết.

Phó Thủ tướng đánh giá cao nỗ lực của Bộ Công Thương đã hoàn thiện Đề án Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII trong thời gian rất ngắn, bảo đảm tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 9600/VPCP-CN. Trong đó, có nhiều điểm mới, ưu việt hơn so với các nội dung của Quy hoạch điện VIII trước đây.

Đánh giá cao ý kiến đóng góp và phản biện của các thành viên Hội đồng thẩm định, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn đề nghị các thành viên Hội đồng thẩm định tiếp tục bổ sung, hoàn thiện hồ sơ theo đúng quy trình; tiếp tục cập nhật bổ sung, nhất là các giải pháp bảo đảm tính khả thi, hiệu quả của Đề án.

Về công tác tổ chức triển khai, Phó Thủ tướng đề nghị: Sau khi trình Thủ tướng Chính phủ ban hành, Bộ Công Thương cần bắt tay triển khai ngay những kiến nghị đã nêu trong Đề án. Trước hết là hoàn thiện văn bản pháp luật và cơ chế, chính sách tháo gỡ vướng mắc trong triển khai các dự án phát triển điện tái tạo, điện gió, điện mặt trời mái nhà…

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn cũng đề nghị cần xem xét các đề xuất và tạo cơ chế cho các doanh nghiệp tư nhân trong và ngoài nước tham gia vào quá trình xây dựng, phát triển nguồn điện cho đất nước.

Tại cuộc họp, các thành viên Hội đồng bỏ phiếu nhất trí thông qua (có điều kiện phải chỉnh sửa, bổ sung). Trên cơ sở này, Bộ Công Thương sẽ cập nhật, thực hiện hoàn thiện hồ sơ và quy trình theo quy định, kịp thời trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM