Bàn kế hoạch cung cấp tài chính cho các dự án điện ở Việt Nam theo Tuyên bố JETP

Các tiêu chí nâng cao để đánh giá nguồn năng lượng tái tạo biến đổi cho lập kế hoạch, quy hoạch điện ở Việt Nam Nghiên cứu dưới đây của chuyên gia Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam thảo luận về những hạn chế của Chi phí điện năng quy dẫn (LCOE) khi đánh giá các nguồn năng lượng tái tạo biến đổi (VRE), đề xuất nhiều tiêu chí thay thế để cung cấp cái nhìn toàn diện hơn về chi phí và giá trị của chúng. Các tiêu chí được giới thiệu bao gồm: (1) Chi phí điện năng tránh được quy dẫn (LACE) - đánh giá giá trị kinh tế mà một nguồn điện mang lại bằng cách tránh chi phí phát điện từ các nguồn khác; (2) Chi phí điện năng quy dẫn điều chỉnh theo giá trị (VALCOE) - kết hợp giá trị năng lượng, công suất và tính linh hoạt; (3) Chi phí điện năng quy dẫn hệ thống (SLCOE) - bao gồm tất cả các chi phí tích hợp VRE vào lưới điện. Ngoài ra, (4) giới thiệu Chi phí quy dẫn lưu trữ (LCOS) để đánh giá các công nghệ lưu trữ năng lượng, cũng như các tiêu chí bổ sung như Đường cong chi phí giảm phát biên (MACC) và Chi phí giảm phát carbon quy dẫn (LCCA). Mục tiêu là cung cấp các công cụ tốt hơn cho việc lập kế hoạch và phát triển hệ thống điện với tỷ lệ VRE cao, như trường hợp của Việt Nam.

Báo cáo tại cuộc họp bao gồm:

1. Tình hình hoạt động triển khai JETP từ khi Cơ quan thường trực Ban Thư ký chuyển về Bộ Công Thương.

2. Xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách tạo thuận lợi cho quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng tại Việt Nam.

3. Tháo gỡ các vướng mắc khi thực hiện các dự án JETP.

4. Thúc đẩy các bên đề xuất, lựa chọn dự án phù hợp các tiêu chí JETP để huy động nguồn lực thực hiện.

Cuộc họp cũng thảo luận về việc điều chỉnh quy trình rà soát, lựa chọn các dự án JETP đảm bảo công khai, minh bạch, tạo thuận lợi cho các bên. Trong đó có sử dụng công cụ được lồng ghép vào trang thông tin điện tử JETP để đề xuất dự án.

Toàn cảnh cuộc họp của Nhóm các đối tác quốc tế (IPG), Liên minh tài chính Glasgow vì mục tiêu phát thải ròng bằng “0” (GFANZ) và một số đối tác, ngày 8/7/2025 tại Hà Nội.

Tại cuộc họp, Phó Đại sứ Đại biện lâm thời Phái đoàn EU tại Việt Nam và Phó Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam đã thay mặt IPG thông báo: Sau nỗ lực của tất cả các bên, đến nay đã có 3 dự án đầu tiên hoàn thành thoả thuận huy động nguồn vốn hỗ trợ từ IPG để có thể đóng góp vào quá trình triển khai JETP gồm:

1. Thỏa thuận tín dụng trị giá 67 triệu Euro giữa Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) và Cơ quan Phát triển Pháp (AfD) cho dự án đường dây 500 kV đoạn qua Thành phố Hồ Chí Minh (tỉnh Bình Dương trước đây) và tỉnh Đồng Nai.

2. Thỏa thuận tín dụng trị giá 480 triệu Euro giữa Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và 6 tổ chức tài chính phát triển thuộc IPG, gồm: AfD), Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB), Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA), Ngân hàng Tái thiết Đức (KfW), Tổ chức tài chính CDP (Cộng hòa Ý) và Proparco xây dựng dự án Thủy điện Tích năng Bắc Ái (công suất lắp đặt là 1.200 MW) tại tỉnh Khánh Hòa (tỉnh Ninh Thuận trước đây). Dự án cũng nhận được 10 triệu Euro hỗ trợ kỹ thuật từ EU.

2. Thỏa thuận về khoản vay 65 triệu Euro giữa EVN và KfW cho dự án mở rộng Nhà máy Thủy điện Trị An (công suất 200 MW).

Đây là những kết quả ban đầu thúc đẩy huy động nguồn tài chính tư nhân trong nước, quốc tế nhằm hỗ trợ về dài hạn và với quy mô lớn cho các dự án chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam.

Đối với 4 dự án còn lại (trong số danh mục 7 dự án đã được xác định ban đầu là phù hợp JETP với nguồn lực từ IPG) tiếp tục có tiến triển để đạt thoả thuận tài chính.

Đối với 25 dự án đề xuất mới nhận được, có 17 dự án được sơ bộ xác định phù hợp 4 nguyên tắc JETP, với nguồn vốn cần huy động khoảng 5,52 tỷ USD.

Như vậy, tổng số dự án phù hợp JETP đã được xác định đến thời điểm hiện nay là 24, với tổng nguồn vốn cần huy động là 7,04 tỷ USD. Các đối tác sẽ tiếp tục phối hợp với các chủ dự án và các bên liên quan xem xét, thảo luận cụ thể đối với từng dự án mà các bên bày tỏ quan tâm để cung cấp tài chính triển khai thực hiện.

Các thành viên IPG, GFANZ và các ngân hàng phát triển đa phương khẳng định tiếp tục hợp tác, hỗ trợ Việt Nam thực hiện các mục tiêu về chuyển đổi năng lượng công bằng, tăng trưởng bền vững, giảm phát thải khí nhà kính hướng đến mục tiêu phát thải ròng bằng “0’ vào năm 2050, với chuyển đổi là bao trùm và không bỏ ai ở lại phía sau.

Trong thời gian tới, IPG sẽ phối hợp với Cơ quan thường trực Ban Thư ký JETP và Cơ quan hỗ trợ Ban Thư ký JETP (SSA) tiếp tục xây dựng danh mục và sàng lọc dự án để đưa vào thực hiện trong khuôn khổ JETP, đặc biệt là các dự án thuộc Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII (điều chỉnh) đã được Bộ Công Thương ban hành ngày 30 tháng 5 năm 2025.

Các bên nhất trí rằng: Việc bổ sung tính năng đề xuất các dự án thông qua trang thông tin điện tử JETP là một bước tiến nữa trong cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi, tăng cường khả năng kết nối giữa các đối tác quốc tế, tổ chức tài chính với các nhà đầu tư, nhà phát triển dự án.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long ghi nhận nỗ lực và cảm ơn sự hợp tác hỗ trợ của tất cả các bên trong việc tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc để thúc đẩy tiến trình thực hiện JETP và đã đạt được một số kết quả ban đầu đáng khích lệ. Thời gian tới, Bộ Công Thương, các bộ, ngành sẽ tiếp tục thúc đẩy xây dựng, hoàn thiện các quy định của Việt Nam. Trong đó có các quy định về ODA tạo thuận lợi các nhà đầu tư, doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi năng lượng công bằng tại Việt Nam.

Đại diện nhóm IPG khẳng định sẽ tiếp tục cùng các thành viên IPG, GFANZ và các đối tác quốc tế hỗ trợ, đồng hành cùng Việt Nam triển khai thực hiện quan hệ đối tác lâu dài thúc đẩy chuyển dịch năng lượng công bằng tại Việt Nam và góp phần giúp Việt Nam thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM