Ý kiến của Bộ Nội vụ về phương án chuyển A0 về Bộ Công Thương quản lý

Khủng hoảng thiếu điện ở Trung Quốc và những cải cách - Việt Nam có thể học được gì? Như Tạp chí Năng lượng Việt Nam đưa tin vào năm 2021, Trung Quốc đã trải qua thời kỳ thiếu điện đến mức khủng hoảng [*]. Quốc gia này đã ngay lập tức đưa ra những cải cách thị trường điện. Những cải cách đó có thể là một lựa chọn cho hệ thống điện Việt Nam không? Tổng hợp, phân tích của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam.

Độc quyền và thực hư lỗ, lãi của ngành Điện lực Việt Nam Những người làm điện vẫn nặng trĩu trong lòng về những ý kiến gay gắt của dư luận trong thời gian gần đây, khi mà có những khu vực buộc phải cắt điện do nhiều nguyên nhân. Nhưng quy tụ lại vẫn là đổ cho ngành điện độc quyền. Vậy điều đó có đúng không? Với tư cách là người rất nhiều năm làm trong ngành điện, nên tôi xin cung cấp cho bạn đọc những thông tin cần thiết để mọi người có thể tự lý giải về vấn đề này một cách khách quan nhất.

Theo đề xuất của Bộ Công Thương, việc chuyển đổi quản lý, chỉ đạo A0 từ EVN về Bộ Công Thương có thể thực hiện theo 1 trong 2 phương án như sau:

Phương án 1: A0 trở thành đơn vị sự nghiệp công lập cung cấp dịch vụ vận hành hệ thống điện và điều hành thị trường điện (trực thuộc Bộ Công Thương).

Phương án 2: A0 trở thành Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và điều hành thị trường điện 100% vốn Nhà nước (trực thuộc Bộ Công Thương).

Với 2 phương án này, Bộ Nội vụ cho rằng: Trường hợp chuyển A0 thành đơn vị sự nghiệp công lập (như đề xuất của Bộ Công Thương) sẽ vướng rất nhiều các văn bản pháp lý có liên quan. Cụ thể là vướng về tổ chức bộ máy, cơ chế, chính sách, đấu thầu đặt hàng, quản lý giá phí... và sẽ không tách bạch được chức năng kinh doanh với chức năng quản lý nhà nước theo yêu cầu tại Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị, cũng như chưa đáp ứng được lộ trình phát triển của A0 tại Quyết định số 168/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Ngược lại, việc tách A0 từ EVN sang Bộ Công Thương và hoạt động theo mô hình doanh nghiệp có đầy đủ cơ sở pháp lý để tổ chức triển khai thực hiện được ngay (thành lập mới doanh nghiệp nhà nước theo quy định của Luật Doanh nghiệp, Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp và Nghị định số 23/2022/NĐ-CP ngày 5/4/2022 của Chính phủ về thành lập, sắp xếp lại, chuyển đổi sở hữu, chuyển giao quyền đại diện chủ sở hữu tại doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ).

Việc chuyển A0 thành Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện thuộc Bộ Công Thương, hoạt động độc lập với bên bán điện và bên mua điện chỉ thay đổi về đại diện chủ sở hữu tại doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, bảo đảm phù hợp với lộ trình, yêu cầu tại Quyết định số 168/QĐ-TTg, tạo điều kiện vận hành cơ chế thị trường trong mối quan hệ giữa đơn vị điều độ hệ thống điện quốc gia với đơn vị phát điện, đơn vị truyền tải điện, đơn vị phân phối điện theo quy định của Luật Điện lực.

A0 hoạt động theo mô hình Công ty TNHH MTV sẽ có điều kiện thu hút nguồn nhân sự chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ điều độ hệ thống điện lực quốc gia (điều này rất khó thực hiện nếu lựa chọn chuyển A0 thành đơn vị sự nghiệp công lập), bảo đảm phù hợp với cơ chế điều hành giá, phí (phí điều độ hệ thống điện và phí điều hành giao dịch thị trường điện lực được quy định là một thành phần chi phí cấu thành giá điện, tương tự như giá truyền tải điện) theo quy định của Luật Điện lực.

Từ những lập luận trên, Bộ Nội vụ đề xuất việc hoàn thiện phương án chuyển nguyên trạng A0 từ EVN về Bộ Công Thương và xây dựng đề án chuyển A0 thành Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện (thuộc Bộ Công Thương)./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM