Thủy điện Hố Hô chủ động phòng chống thiên tai và cứu hộ cứu nạn

Thủy điện Hố Hô trong lũ Hương Khê (Bài cuối) "Sống chung với lũ" đó là phương châm đối với những vùng có lũ xảy ra thường niên như Hương Khê - Hà Tĩnh. Giải pháp tốt nhất cho chống lũ biện pháp công trình: đó là xây dựng các hồ chứa đủ lớn để điều tiết nước lũ, cắt đỉnh lũ mỗi khi xảy ra mưa lớn đột ngột dồn về.

Thủy điện Hố Hô trong lũ Hương Khê (Bài 3) Đập thủy điện không sinh ra nước lũ, nó chỉ là một đập bê tông ngăn dòng chảy tạo nên hồ chứa để tích tụ thủy năng phát điện, điều tiết nước phục vụ cho sinh hoạt, tưới tiêu trên địa bàn. Nếu không có đập Thủy điện Hố Hô, nước của dòng chảy tự nhiên sông Ngàn Sâu, ngoài một lượng nhỏ phục vụ cho việc tưới tiêu hai bên bờ thì hầu như là chảy ra sông La, đổ ra biển vô ích.

Thủy điện Hố Hô trong lũ Hương Khê (Bài 2) Sự kết hợp giữa hai yếu tố địa hình và khí tượng thủy văn gây mưa lớn là nguyên nhân chính dẫn đến lũ ở Hương Khê. Để hiểu rõ hơn bản chất của lũ Hương Khê và đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng khu vực, từng diện tích trên địa bàn này đến độ cao mực nước lũ hàng năm, có thể phân tích hai yếu tố "thu nước" và "thoát nước" của các lưu vực phụ đổ sông Ngàn Sâu trên địa bàn Hương Khê mỗi khi mưa xuống.

Thủy điện Hố Hô trong lũ Hương Khê (Bài 1) Từ giữa tháng 10 đến đầu tháng 11 năm ngoái, hai cơn lũ lớn liên tiếp gây ngập lụt nhiều nơi, nhấn chìm nhiều nhà cửa, làm thiệt hại lớn về hoa màu và tài sản của nhân dân miền Trung nói chung và huyện Hương Khê (Hà Tĩnh) nói riêng. Nhiều cơ quan thông tin truyền thông và cá nhân không đủ thông tin, thiếu hiểu biết về địa thế, địa hình, đặc điểm địa chất, khí tượng thủy văn về các điều kiện khí hậu đặc thù trong khu vực nên có cái nhìn phiến diện, đánh giá không thực tế, tác động đến tâm lý gây hoang mang, lo lắng của người dân, tạo áp lực tiêu cực lên các doanh nghiệp đang sản xuất trên địa bàn. Vì vậy, cần phân tích để có cái nhìn toàn cảnh về bản chất và thực trạng lũ Hương Khê, từ đó đề xuất một số biện pháp, thiết thực, căn cơ đối phó với lũ, mang tính bền vững, lâu dài để giảm bớt những thiệt hại của nhân dân sống hai bên bờ sông Ngàn Sâu chảy dọc huyện Hương Khê.

Chủ động ngay từ những tháng đầu, quý đầu năm:

Ngay từ đầu năm 2022, Nhà máy Thuỷ điện Hố Hô đã xây dựng kế hoạch và triển khai công tác PCTT - TKCN trong đó có phân công nhiệm vụ cụ thể đến từng bộ phận; kiện toàn ban chỉ huy, các đội xung kích PCTT - TKCN; lập báo cáo đánh giá toàn đập và hiện trạng an toàn đập trước mùa mưa lũ. Nhà máy đã kiểm tra, vận hành, bảo dưỡng các thiết bị theo đúng qui định như máy phát diezen, cầu trục, cửa van cung, cửa nhận nước. Chỉ đạo các bộ phận liên quan thực hiện thí nghiệm, hiệu chỉnh các thiết bị toàn Nhà máy. Thường xuyên kiểm tra hai vai đập, hạ lưu nhà máy, đường giao thông để phát hiện và xử lý kịp thời các hư hỏng (nếu có); chuẩn bị đầy đủ các phương tiện, vật tư phòng chống lụt bão (đèn pin, phao bơi, bộ đàm…).

Kiểm tra diễn tập phòng chống thiên tai và cứu hộ cứu nạn tại Thủy điện Hố Hô.

Cùng với đó là xây dựng và ban hành phương án ứng phó thiên tai, tổ chức kiểm tra tổng thể hệ thống thiết bị, công trình thủy điện, kiểm tra hệ thống tiếp địa, chống sét, kiểm tra các kho vật tư, chuẩn bị đủ các vật tư, dụng cụ, thiết bị, phương tiện theo phương án ứng phó thiên tai đã được UBND 2 tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình phê duyệt.

Trên cơ sở ý kiến của Ban chỉ huy PCTT và CHCN 2 tỉnh Hà Tĩnh - Quảng Bình và các đơn vị liên quan, Nhà máy Thủy điện Hố Hô đã hoàn thiện phương án trình Sở Công thương tỉnh Hà Tĩnh thẩm định và đã được UBND tỉnh Hà Tĩnh phê duyệt theo Quyết định số: 1483/QĐ-UBND ngày 21/07/2022 của UBND tỉnh Hà Tĩnh và Quyết định số: 1211/QĐ-BCT ngày 21/06/2022 của Bộ Công Thương về việc phê duyệt Phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp đập, hồ chứa Thủy điện Hố Hô năm 2022.

Lực lượng tại chỗ của Thủy điện Hố Hô sẵn sàng có mặt mọi lúc mọi nơi.

Theo đó, Nhà máy Thủy điện Hố Hô đã ký kết các hợp đồng với các đơn vị: Công ty TNHH Xấy dựng và Thương mại Đại Thạch về cung cấp vật tư, máy móc phục vụ PCTT; Hợp đồng với Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Hà Tĩnh về việc cung cấp các bản tin cảnh báo, dự báo với các hình thái thiên tai nguy hiểm như mưa, lũ; Hợp đồng bảo vệ còi hú với Trường THCS xã Hương Trạch, UBND xã Hương Đô, UBND xã Lộc Yên, Nhà máy nước Gia Phố; Hợp đồng bảo vệ Trạm đo mưa ở Bản Giàng, đồn 575, cung cấp thông tin cảnh báo lũ ở Hương Liên; Hợp đồng với Đài Phát thanh - Truyền hình huyện Hương Khê về việc thông tin các nội dung vận hành điều tiết hồ chứa Thủy điện Hố Hô; Hợp đồng với Vietel để thực hiện nhắn tin đến điện thoại các thành viên Ban chỉ huy PCTT các cấp về nội dung vận hành điều tiết hồ chứa thủy điện Hố Hô.

Mặt khác, chuẩn bị tốt phương án “4 tại chỗ”, gắn với trách nhiệm cụ thể của từng cá nhân, tập thể, nhằm nâng cao năng lực chỉ huy tại chỗ, khắc phục kịp thời các sự cố xảy ra.

Cùng với đó, là sự phối kết hợp nhịp nhàng với Ban Chỉ huy PCTT & TKCN các cấp tại địa phương 2 tỉnh Quảng Bình và Hà Tĩnh để xây dựng quy chế phối hợp trong công tác vận hành hồ chứa, triển khai phương án phòng chống lụt bão được cấp có thẩm quyền phê duyệt, sửa đổi tới các xã thuộc hạ lưu công trình.

Nhà máy cũng đã chủ động phối hợp với các xã vùng hạ du cập nhật lại danh bạ điện thoại của Ban chỉ huy PCTT & TKCN các xã, đặc biệt là các thôn trưởng và bí thư Chi bộ từng thôn xóm, tiến hành kiểm tra lại hệ thống cảnh báo như loa phóng thanh, còi hú, mốc cảnh báo lũ ngập lụt.

Đập tràn Thuỷ điện Hố Hô.

Từ thực tế và kinh nghiệm rút ra các năm trước, năm 2022, lãnh đạo nhà máy đã sớm cùng với huyện Hương Khê (Hà Tĩnh), huyện Tuyên Hóa (Quảng Bình) và các xã vùng hạ du sửa đổi bổ sung một số nội dung về Quy chế phối hợp trong vận hành hồ chứa Thủy điện Hố Hô (trước tháng 8/2022).

Bên cạnh đó, Nhà máy cũng luôn chú trọng công tác sửa chữa, bảo dưỡng để đảm bảo hệ thống công trình, thiết bị; hệ thống thông tin liên lạc; camera giám sát hồ chứa; hệ thống cảnh báo lũ ở hạ du đập; các nguồn điện chính và dự phòng cấp cho đập tràn vận hành ổn định, tin cậy sẵn sàng ứng phó khi có sự cố thiên tai xảy ra.

Hàng năm, người lao động được trang bị những kỹ năng xử lý các tình huống bất trắc khi có lũ xảy ra thông qua việc thực hiện diễn tập phương án ứng phó thiên tai. Nhân lực thực hiện công tác PCTT - TKCN tại chỗ được trang bị đầy đủ phương tiện, dụng cụ để xử lý kịp thời hư hỏng hoặc sự cố có thể gây nguy hại cho công trình.

Tổ chức diễn tập PCTT - CHCN thiết thực hiệu quả:

Trong những ngày trung tuần tháng 9/2022, Ban Chỉ đạo diễn tập phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn (PCTT & TKCN) huyện Hương Khê phối hợp với Nhà máy Thủy điện Hố Hô và Công ty cổ phần Thủy điện Hồ Bốn tổ chức diễn tập PCTT & TKCN.

Diễn tập trên sông Ngàn Sâu thuộc địa phận xã Lộc Yên.

Tham dự buổi diễn tập có đại diện Sở NN & PTNT 2 tỉnh Hà Tĩnh và Quảng Bình, lãnh đạo huyện Tuyên Hoá (Quảng Bình), Hương Khê (Hà Tĩnh) cùng lãnh đạo, cán bộ nhân viên Nhà máy Thủy điện Hố Hô, lực lượng công an, quân đội, y tế và đông đảo nhân dân các xã thuộc khu vực vùng hạ du Nhà máy.

Chương trình diễn tập PCTT & TKCN năm 2022 gồm 3 nội dung, gồm: Thao tác nâng, hạ van điều tiết nước tại Nhà máy Thủy điện Hố Hô; sơ tán nhân dân vùng ngập lụt tại xã Lộc Yên; thực hành tìm kiếm cứu hộ - cứu nạn tại các xã Hương Trạch, Lộc Yên, thuộc huyện Hương Khê.

Tại Nhà máy Thủy điện Hố Hô, tình huống giả định được đưa ra: Do ảnh hưởng của mưa bão, trên địa bàn huyện Hương Khê có mưa to đến rất to, kết hợp lũ từ thượng nguồn sông Ngàn Sâu đổ về, nên Nhà máy thực hiện xả lũ ở cả ba cửa xả.

Vùng hạ du đang ngập nhẹ; thượng nguồn tiếp tục mưa to, đến rất to. Vì vậy, Nhà máy Thủy điện Hố Hô phải tăng lưu lượng điều tiết nước qua tràn.

Dù thao tác chạy lại máy phát H2 để cấp điện tự dùng cho toàn bộ nhà máy và thực hiện thao tác cửa van cung, nhưng khi đang thực hiện thì tổ máy H2 bị lỗi điều tốc, không phát được điện. Tiếp đó, khi phát máy phát tự dùng diezen để cấp điện tiếp tục nâng, hạ cửa van cung thì máy phát diezen bị sự cố không hoạt động được. Trước tình hình đó, toàn bộ đội xung kích lên mặt đập 72 để thực hiện nâng cửa van cung lên bằng tay, đồng thời gọi điện thoại khẩn báo cáo tình hình hiện tại ở nhà máy với các đơn vị liên quan.

Công tác diễn tập tại xã Lộc Yên, tình huống giả định là: Do ảnh hưởng của bão số 5, trên địa bàn tỉnh có mưa to đến rất to, lượng mưa đo được ở khu vực sông Ngàn Sâu tại Hương Khê là 850 mm. Dự báo có lũ quét trên các sông, suối, sạt lở đất (đặc biệt là các vùng sạt lở bờ sông tại các xã: Lộc Yên, Hương Xuân, Hương Trạch, Gia Phố...); các vùng trồng keo, độ dốc lớn có nguy cơ cao về sạt lở đất, lũ ống, lũ quét tại các xã: Hương Đô, Phúc Trạch, Hương Lâm, Hòa Hải...

Trước tình hình đó, Chủ tịch UBND huyện đã ra lệnh di dời nhân dân thôn Bình Phúc, xã Lộc Yên đến vị trí an toàn theo kế hoạch đã xác định.

Nội dung diễn tập tại xã Hương Trạch: Giả định do ảnh hưởng của cơn bão số 5, tình hình mưa lũ đang diễn ra hết sức phức tạp. Có 5 thôn (Tân Dừa, Kim Sơn, Phúc Trung, Tân Thành, Bắc Lĩnh) bị ngập sâu từ 1,5 - 2 m; đường sá hầu hết bị chia cắt, khoảng 20 hộ dân nằm ở vị trí thấp thuộc thôn Tân Dừa bị nước tràn vào sâu, một số người dân phải leo lên nóc nhà, có khoảng 3 người bị trôi đang bám vào cành cây, 2 người ôm can nhựa kêu cứu.

Nhận thấy tình hình đang vô cùng nguy hiểm, một trưởng thôn đã nhanh chóng huy động 6 dân quân, 2 thuyền chèo tiến hành cứu vớt người dân bị lũ cuốn trôi. Tình hình trên địa bàn xóm Tân Dừa ngày càng phức tạp và nguy hiểm, gió mạnh, nước dâng cao và chảy xiết cuốn trôi 2 nhà dân và một thuyền bị đắm, người dân đang chới với giữa dòng nước đang cần được ứng cứu kịp thời.

Sau khi nhận được báo cáo của thôn Tân Dừa, Chủ tịch UBND xã tiến hành triển khai cho Ban CHQS xã, Công an xã, Trạm Y tế xã điều động lực lượng dân quân cơ động, lực lượng công an, lực lượng y tế và 2 thuyền máy, 6 thuyền chèo tay đến thôn Tân Dừa để ứng cứu.

Tiếp đó, tình hình mưa lũ đang diễn biến ngày càng hết sức phức tạp và khó lường, khu vực cầu Tân Dừa nước dâng cao, đang chảy rất xiết. Sau khi xã tiến hành điều động lực lượng quân sự, công an, các ngành tiến hành cứu hộ cứu nạn nhưng không thể đảm nhiệm được. Có khoảng 4 ngôi nhà, 2 bè mảng của người dân đang bị lũ cuốn trôi, người dân trên các ngôi nhà đang vô cùng hoảng sợ và kêu khóc thảm thiết.

Nhận được báo cáo của xã Trưởng ban PCTT & CHCN của huyện đã lệnh cho các lực lượng triển khai các phương án theo kế hoạch đã xây dựng. Ban CHQS huyện, công an huyện, lực lượng Biên phòng Bản Giàng cùng với lực lượng y tế huyện và các ban, ngành, đoàn thể nhanh chóng điều động lực lượng, phương tiện cơ động đến khu vực xẩy ra ngập lụt để thực hiện nhiệm vụ cứu người và tài sản của nhân dân, đồng thời phối hợp chặt chẽ với lực lượng tại chỗ để tìm kiếm cứu nạn.

Kiểm tra an toàn tại Nhà máy.

Với phương châm 4 tại chỗ, khẩn cấp và kịp thời ứng cứu, buổi diễn tập được đánh giá thành công, sát thực tế; các thao tác được thực hiện nhanh, chuẩn xác, đúng quy trình. Đặc biệt, sự phối hợp giữa Nhà máy và chính quyền địa phương có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, bởi khi điều tiết lũ, chính quyền chính là cầu nối đưa thông tin sớm nhất với nhân dân. Việc diễn tập PCTT & CHCN 2022 giữa Nhà máy Thuỷ điện Hố Hô và huyện Hương Khê không chỉ để các đơn vị thực hiện tốt hơn các phương án ứng khó khi có thiên tai, mà còn góp phần nâng cao nhận thức của người dân trong việc chủ động ứng phó với mưa, lũ.

Đánh giá về diễn tập, đồng chí ông Ngô Xuân Ninh, Chủ tịch UBND huyện, Trưởng Ban Chỉ đạo diễn tập PCTT & TKCN 2022 cho rằng: Năm nay, Nhà máy Thủy điện Hố Hô đã phối hợp rất tốt với Ban chỉ huy PCTT & TKCN huyện và các xã vùng hạ du tổ chức thành công, chương trình diễn tập phương án phòng chống lụt bão, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn thiết thực, hiệu quả và sát với tình hình thiên tai thực tế của địa phương. Các đơn vị đã chuẩn bị đầy đủ vật tư, thiết bị, phương tiện nhận lực, vật lực để buổi diễn tập diễn ra chu đáo, an toàn về người và phương tiện, đảm bảo các yêu cầu mục tiêu đề ra.

Chương trình nhằm kiểm tra hoàn chỉnh lại các phương án, kế hoạch phòng chống bão lụt, tìm kiếm cứu nạn; nâng cao năng lực chỉ đạo, điều hành và khả năng vận hành cơ chế của cấp ủy, chính quyền, đoàn thể các cấp; khả năng huy động lực lượng phương tiện, trình độ hiệp đồng giữa các lực lượng trong xử lý tình huống bão lụt xảy ra. Đồng thời, thông qua diễn tập, cấp ủy, chính quyền các đị phương cúng như Ban chỉ đạo PCTT & CHCN Nhà máy Thuỷ điện Hố Hô, một lần nữa kiểm tra lại hiệu quả việc triển khai thực hiện phương châm “4 tại chỗ”, “3 sẵn sàng”, từ đó bổ sung hoàn chỉnh các kế hoạch, phương án PCBL - TKCN đảm bảo sát với tình hình thực tế trên địa bàn.

Thời gian qua, được sự quan tâm, hỗ trợ kịp thời của Công ty CP Thuỷ điện Hố Bốn và các cấp, ngành, chính quyền địa phương hai huyện Hương Khê (Hà Tĩnh), Tuyên Hoá (Quảng Bình) Nhà máy Thủy điện Hố Hô đã và đang triển khai thực hiện tốt công tác PCTT - TKCN. Kết quả đó, góp phần quan trọng để Nhà máy hoạt động an toàn, hiệu quả đáp ứng kịp thời cho sản xuất.

Trong 8 tháng đầu năm 2022, sản lượng điện sản xuất của Nhà máy Thủy điện Hố Hô đạt 18.461.491 kWh (đạt 52% kế hoạch năm 2022 là 35,682,000 kWh), doanh thu đạt 36.1 tỷ đồng (đạt 68% kế hoạch năm 2022 là 53.41 tỷ đồng). Vận hành ổn định hai tổ máy an toàn, không xảy ra sự cố lớn.

Trong đợt nắng nóng vừa qua, Nhà máy đã phối hợp với Điều độ Điện lực Hà Tĩnh thực hiện điều chỉnh chạy máy vào những giờ cao điểm để ổn định lưới điện khu vực Hương Khê. Toàn thể CBCNV được tập huấn về an toàn lao động, phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ. Đâylà động lực để tập thể cán bộ, công nhân viên Nhà máy nỗ lực vươn lên hoàn thành nhiệm vụ sản xuất của năm 2021./.

BÀI VÀ ẢNH: TRẦN VŨ THÌN