Tag

Dưới tác động của biến đổi khí hậu và khan hiếm nhiên liệu, từ nhiều năm trước, trên thế giới đã bắt đầu diễn ra xu hướng chuyển dịch năng lượng, trong đó đẩy mạnh việc sử dụng năng lượng tái tạo, năng lượng sạch và chú trọng sử dụng năng lượng một cách hiệu quả. Đặc biệt, trong sự kiện COP26 cuối năm 2021, các cam kết của chính phủ các nước, trong đó có Việt Nam, đã tạo ra nhiều động lực thúc đẩy quá trình chuyển dịch năng lượng diễn ra mạnh mẽ và bền vững.

Hiện tại hệ thống tài chính quốc tế đang cung cấp một số hỗ trợ cho sự phát triển bền vững trên toàn thế giới. Tuy nhiên, các chiến lược, khả năng, cũng như mức độ tài trợ vẫn chưa đáp ứng lời kêu gọi chuyển đổi cơ bản ngành năng lượng tại các nền kinh tế đang phát triển và mới nổi. Hệ thống tài chính quốc tế thiếu sự tập trung rõ ràng và thống nhất vào việc tài trợ cho giảm phát thải và phát triển năng lượng sạch, đặc biệt là tại các nước đang phát triển. Điều này cần được thực hiện trên nhiều khía cạnh của chuyển đổi năng lượng với sự phối hợp tài chính từ các nhà tài trợ và cung cấp hỗ trợ kỹ thuật. Tăng cường hiệu quả của các kênh phân phối cho các khoản đầu tư là rất quan trọng. Đặc biệt, cần có sự hợp tác quốc tế mạnh mẽ để thúc đẩy đầu tư vào năng lượng sạch tại các nền kinh tế đang phát triển và mới nổi.

Hội nghị cấp cao lần thứ 4 Nhóm Đối tác Năng lượng Việt Nam (VEPG) vừa diễn ra tại Hà Nội. “Cùng nhau, chuyển dịch năng lượng bền vững tại Việt Nam” - khẩu hiệu mới của Nhóm Đối tác Năng lượng Việt Nam khẳng định rõ mục tiêu của Nhóm là tiếp tục đảm bảo sự hợp tác chặt chẽ, hỗ trợ hiệu quả và góp phần định hình quá trình chuyển dịch năng lượng của quốc gia.

Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030 tầm nhìn đến năm 2045 (Quy hoạch điện VIII) do Viện Năng lượng, Bộ Công Thương soạn thảo đã được chỉnh sửa sau các lần hội thảo, góp ý của các tổ chức chuyên môn, các chuyên gia năng lượng trong và ngoài nước, nhận xét và đánh giá của Hội đồng thẩm định quốc gia. Từ thực tế giai đoạn 2016 - 2020 cho thấy phát triển nguồn điện chưa phù hợp với sự phân bổ và phát triển phụ tải, hy vọng Quy hoạch điện lần này sẽ đáp ứng được nhu cầu phụ tải, trong đó, đặc biệt là cơ cấu nguồn điện phù hợp với cam kết đưa phát thải ròng về không vào năm 2050.

Bài báo này được rút gọn từ Báo cáo nghiên cứu “Một số nghiên cứu về chuyển dịch cơ cấu năng lượng gắn với phát triển hạ tầng năng lượng hiệu quả và bền vững phục vụ phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam, giai đoạn 2030 và tầm nhìn 2045” do TS. David Jacobs (IET - International Energy Transition GmbH), Toby D. Couture (E3 Analytics), Thorsten Schlößer, Leonard Hülsmann, (Energynautics GmbH), TS. Nguyễn Anh Tuấn (Viện Năng lượng) thực hiện, với sự đóng góp ý kiến của Ban Kinh tế Trung Ương, GIZ Việt Nam - Dự án EVEF, Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tập đoàn CN Than - Khoáng sản Việt Nam, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, được thực hiện trong khuôn khổ Dự án “Hỗ trợ kỹ thuật ngành Năng lượng Việt Nam - EU” do Liên minh châu Âu và Cộng hòa Liên bang Đức đồng tài trợ.

Giá năng lượng tăng vọt ở châu Âu vừa qua đã phần nào cho chúng ta thấy chuyển dịch năng lượng nhằm chống biến đổi khí hậu tuy là xu thế tất yếu, nhưng nếu “giục tốc”, vội vã dựa chủ yếu vào các nguồn năng lượng tái tạo biến đổi như gió và mặt trời, khi chưa tạo đủ mức độ an ninh cung cấp năng lượng bằng các nguồn truyền thống ổn định, sẽ gây rủi ro cho chính nền kinh tế và người dân của mình. “Tác dụng phụ” của các biện pháp chống biến đổi khí hậu sẽ không hề nhẹ.

Để tạm kết chuyên đề này, chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam gợi mở một số đặc điểm mà Việt Nam cần lưu ý khi tham khảo kinh nghiệm chuyển dịch sang năng lượng tái tạo của nước Đức. Và để phát triển bền vững, chuyển dịch thành công, một lần nữa, chúng tôi đề xuất Chính phủ sớm xây dựng, ban hành Luật Năng lượng Tái tạo như các văn bản kiến nghị của giới khoa học và quản lý năng lượng gần đây.

Bằng cách thiết lập khung khổ ngay từ ban đầu xây dựng thể chế và tiếp tục điều chỉnh cho phù hợp với những thách thức mới phát sinh, nước Đức đã phát triển một cách ngoạn mục điện năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, việc tham khảo kinh nghiệm từ quốc gia này, chúng ta cũng cần phải chú ý các đặc điểm để “liệu cơm, gắp mắm”.

Để có góc nhìn rộng, cụ thể hơn về thể chế thị trường tích hợp năng lượng tái tạo ở Đức, trong kỳ này, Tạp chí Năng lượng Việt Nam sẽ giới thiệu về hệ thống trợ giá thị trường (bao gồm chính sách chuyển dịch năng lượng, tích hợp điện năng lượng tái tạo vào thị trường) và chính sách chuyển dịch từ bảo trợ sang cạnh tranh, cũng như hệ thống bán đấu giá các dự án điện năng lượng tái tạo... Hy vọng, đây sẽ là những thông tin tham khảo hữu ích cho các chuyên gia, nhà quản lý và bạn đọc quan tâm đến chuyên ngành năng lượng.

Mở rộng Luật hỗ trợ điện liên bang, Luật năng lượng tái tạo - EEG của Đức được thực hiện một cách trôi chảy toàn diện từ năm 2001. Cùng với xu hướng phát triển năng lượng tái tạo và sự phù hợp của các mức giá FIT cũng được thay đổi theo sự cần thiết của quốc gia này. Luật năng lượng tái tạo của Đức được sửa đổi một số lần (gần đây nhất là tháng 1/2004) nhằm bãi bỏ mức trần nghĩa vụ mua điện mặt trời.

Đức là quốc gia vốn có lịch sử phụ thuộc rất nặng nề vào nhiên liệu hóa thạch, tỷ phần nhiệt điện than của Đức trên tổng sản lượng điện đạt 58,7% năm 1990 và duy trì trên 50% cho đến tận năm 2004. Năm 2005 giảm xuống mức 48,2% và năm 2019 xuống mức 30,3%. Ngược lại, tỷ trọng nguồn điện năng lượng tái tạo (NLTT) đã liên tục tăng từ 3,5% năm 1990 lên 39,9% năm 2019. Vậy, nước Đức đã giải quyết vấn đề trên như thế nào từ phương diện thể chế phát triển ngành năng lượng theo hướng chuyển dịch sang “xã hội NLTT”? Trong chuyên đề “Kinh nghiệm chuyển dịch sang NLTT ở Đức - Nhìn từ thể chế” chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam sẽ làm rõ quá trình theo thời gian xây dựng và thực hiện thể chế chuyển dịch từ hệ thống dựa trên năng lượng hóa thạch sang hệ thống dựa trên NLTT và những thành quả đạt được, những điều cần lưu ý khi tham khảo kinh nghiệm từ quốc gia này.

Việt Nam dự định sẽ tiếp tục phát triển các nguồn năng lượng tái tạo trong những năm tới, tuy nhiên, hệ thống điện Việt Nam sẽ phải đối mặt với những thách thức mới trong việc đảm bảo độ tin cậy của hệ thống và cân bằng nguồn cung cầu điện. Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) mới đây đã chia sẻ những khó khăn trong việc vận hành hệ thống điện thời gian tới, cũng như huy động các nguồn phát điện linh hoạt. Chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam xin giới thiệu với bạn đọc một số giải pháp linh hoạt cho việc chuyển dịch năng lượng ở Việt Nam.

Theo kế hoạch, Hội nghị Bộ trưởng Năng lượng ASEAN lần thứ 38 (AMEM 38) và các hội nghị liên quan với chủ đề “Chuyển dịch năng lượng hướng đến phát triển bền vững trong khu vực ASEAN” diễn ra từ ngày 17 - 20/11/2020 tại Hà Nội. Tại diễn đàn này, các nước thành viên ASEAN dự kiến đưa mục tiêu đến năm 2025 đạt tỉ lệ năng lượng tái tạo trong khu vực là 23% và giảm cường độ năng lượng xuống 32%.