EVN kiến nghị giao các tập đoàn nhà nước ‘đầu tư thí điểm’ điện gió ngoài khơi

Kinh nghiệm quốc tế khi chuyển từ FIT sang đấu thầu năng lượng tái tạo Để hướng tới mục tiêu trung hòa carbon nhằm giữ nhiệt độ tăng dưới 2 độ C, năng lượng tái tạo trở thành ngành “điểm nhấn”. Nhằm hậu thuẫn cho nguồn năng lượng này phát triển, cơ chế giá FIT (biểu giá điện hỗ trợ) ra đời. Nhưng khi FIT hết hạn, đấu thầu rộng rãi từng vòng sẽ được thế chân. Chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam cập nhật kinh nghiệm đã được một số quốc gia thực hiện thành công sau khi FIT chấm dứt.

Kiến nghị chính sách phát triển nguồn điện khí, điện gió, mặt trời tại Việt Nam Từ kết quả Hội thảo quốc tế “Chính sách cho phát triển các dự án điện gió, điện mặt trời và điện khí tại Việt Nam” do Cục Điện lực và Năng lượng Tái tạo - Bộ Công Thương, Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam tổ chức hồi cuối tháng 8/2022 tại TP. HCM, Ban tổ chức Hội thảo vừa có Văn bản báo cáo tổng hợp kiến nghị tới Thủ tướng Chính phủ, Ban Kinh tế Trung ương về cơ chế, chính sách phát triển các nguồn điện này trong thời gian sắp tới.

Trong báo cáo gửi Ban Chỉ đạo Quốc gia về Phát triển Điện lực, EVN cũng góp ý thêm cho Quy hoạch điện VIII. Theo đó, EVN kiến nghị điều chỉnh quy mô công suất dự án Nhiệt điện Quảng Trạch 1 là 1.403 MW (2x701,5 MW) thay thế công suất 1.200 MW. Điều chỉnh quy mô chính xác của các nhà máy điện (than, LNG) sẽ được xác định cụ thể trong giai đoạn lập dự án, giới hạn trong phạm vi ±20% so với công suất phê duyệt quy hoạch thay vì ±10%.

Cùng với đó, để đảm bảo vận hành an toàn, ổn định hệ thống điện trong bối cảnh tỉ lệ nguồn năng lượng tái tạo tăng cao, EVN kiến nghị điều chỉnh tăng quy mô công suất pin lưu trữ (BESS) đến năm 2025 lên 1.000 MW và đến năm 2030 lên 3.000 MW (hiện tại trong dự thảo Quy hoạch là 0 MW năm 2025 và 50 MW năm 2030).

Để đảm bảo cấp điện các năm tới, trước mắt, kiến nghi ̣Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công Thương cho phép đầu tư thí điểm BESS (công suất khoảng 100 MW) tại khu vực miền Bắc nhằm bổ sung nguồn phủ đỉnh, hạn chế thiếu điện miền Bắc trong thời gian sắp tới.

Còn về các cơ chế, chính sách phát triển năng lượng tái tạo, theo quan điểm của EVN, trước mắt, cho phép các dự án điện gió, điện mặt trời chuyển tiếp đã ký Hợp đồng mua bán điện được tham gia thị trường điện, được thanh toán theo giá thị trường điện giao ngay và không vượt quá khung giá phát điện của loại hình nguồn điện tương ứng do Bộ Công Thương phê duyệt (việc chào giá, công bố công suất từng chu kỳ giao dịch tuân thủ quy định vận hành thị trường điện). Bởi theo EVN, trong Hợp đồng mua bán điện cũng đã có điều khoản các chủ đầu tư được quyền tham gia thị trường điện.

Nhưng về dài hạn, EVN đề nghị áp dụng cơ chế đấu thầu theo 2 bước:

Bước 1: Lựa chọn chủ đầu tư theo đúng Luật Đầu tư mới với quyết định chủ trương đầu tư có thời hạn nhất định. Sau một thời gian quy định, nếu chủ đầu tư không triển khai dự án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền có quyền thu lại dự án để giao chủ đầu tư khác.

Bước 2: Các chủ đầu tư được lựa chọn tham gia thị trường điện, hoặc tham gia đấu thầu để ký PPA và phát triển dự án; đơn vị tổ chức đấu thầu là Bộ Công Thương.

Đặc biệt, EVN đã kiến nghị cần có cơ chế giao các tập đoàn nhà nước đầu tư thí điểm các nhà máy điện gió ngoài khơi (vì đây là các khu vực liên quan an ninh quốc gia, công nghệ mới, thi công phức tạp). Trên cơ sở kinh nghiệm đó Chính phủ chỉ đạo xây dựng cơ chế để lựa chọn chủ đầu tư theo hình thức xã hội hoá.

Mặt khác, Bộ Công Thương cần sớm trình Chính phủ ban hành cơ chế phát triển các nguồn năng lượng tái tạo và bổ sung quy hoạch các nguồn điện này tại khu vực miền Bắc để đảm bảo cung ứng điện trong các năm tiếp theo. Kèm theo đó là cơ chế khuyến khích phát triển các nguồn điện mặt trời mái nhà tại miền Bắc với mục đích tự tiêu thụ cho nhu cầu phụ tải tại chỗ (không bán lên lưới)./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM