Xí nghiệp Địa chất Đông Triều - 60 năm thành lập và phát triển

Công tác đầu tư của TKV 9 tháng 2025 và nhiệm vụ các tháng cuối năm Ngày 25/9/2025, tại Hà Nội, Phó tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) Phan Xuân Thủy chủ trì họp kiểm điểm công tác đầu tư 9 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ trọng tâm tháng 10, quý 4/2025. Cuộc họp được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến, kết nối các điểm cầu tại Hà Nội, các vùng Hạ Long, Cẩm Phả, Uông Bí (Quảng Ninh) và các điểm cầu ngoài Quảng Ninh.

Năm 1960, Tổng cục Địa chất đã tổ chức khảo sát, lập sơ bộ bản đồ địa chất 1/25.000 tìm kiếm thăm dò than vùng bể than Đông Bắc, tập trung chủ yếu tại tỉnh Quảng Ninh. Ngày 1/10/1965, Tổng cục Địa chất đã quyết định thành lập Đội tìm kiếm 9H Kế Bào (tiền thân của Xí nghiệp Địa chất Đông Triều) trực thuộc Đoàn địa chất 9, với nhiệm vụ thành lập, chỉnh lý bản đồ địa chất 1/25.000 trên toàn bộ đảo Cái Bầu có diện tích hơn 270 km2 và tìm kiếm sơ bộ vùng than có triển vọng trên 100 km2.

Đội tìm kiếm 9H Kế Bào ngày đầu thành lập mới chỉ có hơn 30 CBCNV, trong đó số có trình độ chuyên môn kỹ thuật rất hạn chế, cơ sở vật chất hầu như không có gì, song với tinh thần vừa học vừa làm và đào tạo từ thực tế, toàn Đội đã khẩn trương ổn định tổ chức và tự xây dựng cơ sở vật chất, sớm bắt tay triển khai nhiệm vụ được giao.

Ngày 20/12/1968, Đội tìm kiếm 9H Kế Bào được Tổng cục Địa chất quyết định nâng cấp lên thành Đoàn thăm dò, trực thuộc Liên đoàn địa chất 9 và lấy phiên hiệu Đoàn địa chất 9H Kế Bào với nhiệm vụ tìm kiếm, thăm dò, nhằm đánh giá trữ lượng than đưa vào thiết kế khai thác mỏ than Kế Bào.

Cùng với việc thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm thăm dò địa chất, thời kỳ (1966-1972), thực hiện khẩu hiệu “Vững tay búa, chắc tay súng”, các cán bộ, chiến sỹ tự vệ là những công nhân địa chất vừa hăng hái gương mẫu trong lao động sản xuất, vừa tích cực tham gia luyện tập các môn quân sự và sẵn sàng chiến đấu. Thời kỳ (1975-1978), Đoàn địa chất 9H Kế Bào được bổ sung thêm lực lượng lao động và máy móc thiết bị, củng cố cơ sở vật chất kỹ thuật để thực hiện các nhiệm vụ thăm dò, tìm kiếm tài nguyên than. Đầu năm 1978, để phù hợp với cơ cấu tổ chức của Liên đoàn, Đoàn địa chất 9H Kế Bào được chuyển sang mang tên mới là Đoàn địa chất 906.

Năm 1980, trước yêu cầu của nhiệm vụ đẩy mạnh thăm dò khảo sát, tìm kiếm tài nguyên than phục vụ cho các ngành kinh tế phát triển, đặc biệt là cần có tài liệu địa chất phục vụ khai thác than cung cấp cho Nhà máy Nhiệt điện Phả Lại, Liên đoàn địa chất 9 đã điều động Đoàn địa chất 906 di chuyển toàn bộ cơ sở vật chất và lực lượng hiện có từ đảo Cái Bầu về khu vực Mạo Khê, huyện Đông Triều và đã nhanh chóng ổn định đi vào sản xuất, tiếp nhận toàn bộ cơ sở vật chất và hơn 200 CBCNV của Đoàn 910 từ Tràng An - Đông Triều chuyển về.

Giai đoạn này, Đoàn địa chất 906 gặp phải không ít khó khăn, trở ngại trong thi công phương án thăm dò bổ sung mỏ than Mạo Khê, nhất là thiếu nguồn nước phục vụ khoan thăm dò, Đoàn đã tổ chức nhiều chiến dịch phục vụ thúc đẩy sản xuất tiến triển, hoàn thành công tác thi công để kịp thời có tài liệu; CBCNV Đoàn địa chất 906 đã đoàn kết, tự chủ, dám nghĩ dám làm, năng động sáng tạo, tích cực phát huy áp dụng nhiều sáng kiến, tiến bộ kỹ thuật mới vào sản xuất. Kết quả nghiệm thu báo cáo địa chất của từng phương án, chất lượng tài liệu địa chất được Hội đồng Khoa học Nhà nước đánh giá rất cao.

Bằng những nỗ lực cố gắng và với những thành tích xuất sắc đã đạt được trong sản xuất và bảo vệ Tổ quốc, năm 1983, Đoàn địa chất 906 đã được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhất. Đặc biệt, tháng 10/1985, Đoàn địa chất 906 là đơn vị đầu tiên của Liên đoàn địa chất 9, cũng như của ngành Địa chất Việt Nam vinh dự được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý “Đơn vị Anh hùng lao động”.

Tự hào và tích cực phát huy truyền thống của đơn vị Anh hùng, CBCNV Đoàn địa chất 906 tiếp tục có những bước phát triển vượt bậc, liên tục hoàn thành kế hoạch của Nhà nước giao cho. Đoàn đã tập trung thực hiện hoàn thành báo cáo địa chất của khu mỏ Tràng Khê (giai đoạn 1, 2, 3), phục vụ trực tiếp công tác mở rộng khai thác than mỏ Mạo Khê và phát triển thi công bổ sung các vùng mỏ lân cận như: Hồng Thái, Tân Yên, Đông Tràng Bạch, Hồ Thiên, Khe Chuối... Năm 2000, “Làng công nhân địa chất 906” vinh dự là một trong 5 đơn vị đầu tiên được công nhận đạt chuẩn làng văn hóa của huyện Đông Triều, cũng là Làng Văn hóa công nhân đầu tiên của ngành Than Việt Nam.

Bước vào thời kỳ đổi mới do Đảng khởi xướng và lãnh đạo, chuyển từ cơ chế quản lý tập trung, bao cấp sang cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhiệm vụ sản xuất và cơ cấu của Liên đoàn địa chất 9 cũng có sự thay đổi, ngoài nhiệm vụ sản xuất địa chất, Liên đoàn Địa chất 9 được giao thêm nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh khác và tháng 12/1991 đã đổi tên thành Công ty Địa chất và Khai thác khoáng sản. Cũng từ thời điểm này, Đoàn địa chất 906 được mang tên mới là Xí nghiệp Địa chất 906.

Tháng 10/1994, Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập Tổng Công ty Than Việt Nam, theo đó từ tháng 1/1995 Công ty Địa chất và Khai thác khoáng sản chính thức là thành viên trực thuộc của Tổng Công ty Than Việt Nam.

Tháng 5/2003, thực hiện quyết định của Tổng Công ty Than Việt nam, Công ty Địa chất Mỏ được thành lập. Cũng từ đây, Xí nghiệp Địa chất 906 tiếp nhận sự sáp nhập của Xí nghiệp 909 và đổi tên thành Xí nghiệp Địa chất - Trắc địa Đông Triều. Tháng 7/2010, Xí nghiệp tiếp tục được đổi tên thành Xí nghiệp Địa chất Đông Triều, là 1 trong 4 chi nhánh của Công ty Địa chất mỏ.

Từ 1/5/2013, Công ty Địa chất mỏ thực hiện tái cơ cấu theo chủ trương của Chính phủ và sự chỉ đạo của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), không còn các xí nghiệp thuộc Công ty ở vùng Cẩm Phả, riêng Xí nghiệp Địa chất Đông Triều được giữ lại là chi nhánh duy nhất của Công ty. Điều này đã thể hiện sự quan tâm sâu sát của TKV và Công ty Địa chất mỏ đối với Xí nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho Xí nghiệp chủ động được sản xuất, đặc biệt là trong việc thi công các phương án ở các vùng lân cận như Mạo Khê, Tràng Bạch, Uông Bí, góp phần quan trọng vào việc hoàn thành kế hoạch sản xuất, kinh doanh chung của Công ty, đáp ứng kịp thời nhiệm vụ thăm dò khảo sát của TKV.

Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Công ty CP Địa chất mỏ - TKV Hà Minh Thọ cho biết: “Trong quá trình xây dựng và phát triển, Xí nghiệp Địa chất Đông Triều luôn thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ được cấp trên giao trong công tác thăm dò khảo sát, đánh thức tài nguyên từ bể than Đông Bắc đến bể than đồng bằng Sông Hồng. 60 năm làm công tác địa chất, Xí nghiệp đã thi công hàng trăm phương án tìm kiếm thăm dò địa chất, khoan vào trong lòng đất hơn 800.000 mét khoan, hàng loạt các công trình địa chất, hoàn thành hàng chục báo cáo địa chất các loại. Kết quả này góp phần quan trọng để thực hiện hoàn thành kế hoạch, nhiệm vụ của Công ty CP Địa chất mỏ - TKV, xứng đáng với danh hiệu “Anh hùng lao động” của Đảng, Nhà nước trao tặng cho Xí nghiệp Địa chất Đông Triều”.

Những năm gần đây, Xí nghiệp được giao thực hiện khoan thăm dò, khoan tháo nước trong lò, từng bước làm chủ được công nghệ, nâng cao chất lượng, hiệu quả được các đơn vị và TKV đánh giá cao. Xí nghiệp Địa chất Đông Triều cũng là đơn vị vinh dự được gắn liền với quá trình xây dựng cũng như mọi hoạt động của Khu di tích “Địa điểm khai thác than đầu tiên của Việt Nam” tại xã Yên Thọ, Đông Triều - niềm tự hào của lớp lớp các thế hệ thợ mỏ ngành than - khoáng sản, là “địa chỉ đỏ” để giáo dục lịch sử truyền thống “Kỷ luật và Đồng tâm” của thợ mỏ TKV, nơi tưởng nhớ cội nguồn, tri ân tổ nghiệp và các thế hệ thợ mỏ đã hy sinh vì sự nghiệp sản xuất than cho cán bộ, đảng viên, đoàn viên thanh niên trong toàn Tập đoàn.

Dù trong từng thời kỳ, từng giai đoạn lịch sử phải đối mặt với những khó khăn, thử thách và có những thời điểm thăng trầm khác nhau. Song, 60 năm qua, CBCNV Xí nghiệp Địa chất Đông Triều đã luôn phát huy truyền thống “Kỷ luật và Đồng tâm”, nỗ lực vươn lên, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

Vinh dự và tự hào 60 năm Địa chất Đông Triều, ông Hà Minh Thọ cho biết: Thời gian tới, Công ty tiếp tục thực hiện tái cơ cấu sắp xếp lại Xí nghiệp với mô hình quản lý mới nhằm tạo sự chủ động cho đơn vị, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn phát triển mới của Công ty CP Địa chất mỏ - TKV, tiếp tục đóng góp trong sự nghiệp thăm dò, phát triển tài nguyên than, vì sự phát triển của TKV, phục vụ cho công cuộc xây dựng, phát triển đất nước hùng cường trong kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM