Thị trường khí LNG: Từ thế giới nhìn về Việt Nam

Cơ chế nào để Việt Nam phát triển bền vững nguồn điện khí, điện gió, mặt trời? Mới đây, tại TP. Hồ Chí Minh, Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo - Bộ Công Thương phối hợp với Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam và Trung tâm Thông tin Năng lượng tổ chức Hội thảo quốc tế về “Chính sách cho phát triển các dự án điện gió, điện mặt trời và điện khí tại Việt Nam”. Hội thảo được chia thành ba phiên (hai phiên buổi sáng và một phiên buổi chiều).

Thách thức nguồn cung LNG cho nhà máy điện ‘hiện hữu’ và ‘đầu tư mới’ ở Việt Nam Để hỗ trợ cho phát triển năng lượng tái tạo, dự thảo Quy hoạch điện VIII đặt mục tiêu đến năm 2030, công suất đặt nguồn điện khí hóa lỏng (LNG) phải đạt 23.900 MW. Theo nhìn nhận của giới chuyên môn, đề xuất đầu tư điện khí LNG ở Việt Nam hiện tại là rất nhiều, nhưng phía trước còn nhiều thách thức, trong đó có nguồn cung cấp nhiên liệu.

Cơ hội và thách thức cho phát triển thị trường LNG tại Việt Nam Để đáp ứng cho nhu cầu của thị trường ngày một tăng đến từ các khách hàng nhà máy điện, công nghiệp và dân dụng, trong khi các nguồn khí nội địa đang trên đà giảm sút, việc nhập khẩu LNG để bù đắp cho sự thiếu hụt là một giải pháp cần thiết nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, phục vụ cho sự phát triển của đất nước.

Giá LNG tăng cao và vấn đề phát triển nguồn điện khí ở Việt Nam Quy hoạch điện VIII (giai đoạn 2021 - 2045) đề xuất phát triển điện khí LNG nhằm giảm dần sự phụ thuộc vào nhiệt điện than là định hướng hợp lý, ngoài việc điện khí có ưu điểm linh hoạt, có thể thay đổi công suất khi cần theo nhu cầu phụ tải, lượng phát thải khí CO2 ra môi trường thấp hơn 50% so với nhiệt điện than. Tuy nhiên, giá LNG liên tục tăng trong năm 2021 đến đầu năm 2022 và tăng chóng mặt sau khi xảy ra xung đột Nga - Ucraina. Khi giá khí tăng cao, liệu việc phát triển nguồn điện này của nước ta có còn phù hợp? Phân tích của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam.

Tham khảo nhanh về LNG:

LNG là chữ viết tắt cụm từ tiếng Anh - Liquefied Natural Gas là khí thiên nhiên hóa lỏng. Loại khí này có thành phần chủ yếu là khí Methane CH4 (94,3%), không màu, không mùi, không độc hại và được làm lạnh tại nhiệt độ rất thấp (khoảng -120 đến -170ºC để chuyển sang thể lỏng). Nhiệt độ thích hợp nhất để hóa lỏng và loại bỏ tạp chất trong LNG là -163ºC. Các khí được tách ra khỏi khí tự nhiên thô trước khi hóa lỏng bao gồm propan, butan (n-butan) và isobutane (i-butane). Sau khi được hóa lỏng, sức chứa của LNG cao gấp 2,4 lần so với CNG (Compressed Natural Gas, hay khí thiên nhiên nén).

Do chỉ chiếm 1/600 thể tích so với khí thiên nhiên ở điều kiện tiêu chuẩn (15 độ C, 1 atm), LNG là sản phẩm khí thuận tiện cho việc tồn chứa, vận chuyển từ nơi sản xuất đến các thị trường tiêu thụ trên thế giới. Phương tiện vận chuyển chủ yếu hiện nay là các tàu LNG với tải trọng từ 170.000 m³ đến 260.000 m³, trong đó, tải trọng phổ biến nhất là từ 155.000 m³ đến 170.000 m³. Sau khi được vận chuyển đến nơi tiêu thụ, LNG được chuyển trở lại trạng thái khí khi đi qua thiết bị tái hóa khí sau đó được bơm vào đường ống vận chuyển đến các hộ tiêu thụ.

LNG được sử dụng tương tự như khí khô phục vụ cho nhu cầu khí của các nhà máy điện, hộ công nghiệp, khu đô thị. Hiện nay, ở nhiều nước trên thế giới LNG còn được sử dụng làm nhiên liệu cho các phương tiện giao thông vận tải như tàu biển, tàu hỏa và xe vận tải nặng để giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Trữ lượng LNG của các quốc gia tiềm năng:

Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ (EIA): Trữ lượng đã được chứng minh về khí tự nhiên trên thế giới giai đoạn 1960 - 2012 được dựa trên số liệu của của CIA The World Factbook (nguồn tài liệu tham khảo do Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ CIA cung cấp) và EIA… Tuy nhiên, con số này cũng chỉ là tương đối, với 3 ba quốc gia được coi là thống trị, gồm: Iran, Nga và Qatar.

Có một số bất đồng về quốc gia có trữ lượng khí lớn nhất. Ví dụ theo CIA, Nga có trữ lượng lớn nhất đã được chứng minh là 47.600 km³, còn theo EIA con số này lại là 49.000 km³, và theo OPEC lại là 48.810 km³. Tuy nhiên, BP cho rằng: Nga chỉ có 32.900 km³ chỉ xếp vị trí thứ hai, sau Iran một chút 33.100 đến 33.800 km³.

Do các thông báo liên tục về trữ lượng có thể thu hồi khí đá phiến, cũng như việc khoan thăm dò ở Trung Á, Nam Mỹ và châu Phi, khoan nước sâu, các ước tính đang được cập nhật thường xuyên, hầu hết đang tăng lên. Kể từ năm 2000, một số quốc gia, đặc biệt là Mỹ và Canada, đã chứng kiến ​​sự gia tăng lớn về trữ lượng khí đã được chứng minh do sự phát triển của khí đá phiến, nhưng các mỏ khí đá phiến ở hầu hết các quốc gia vẫn chưa được thêm vào tính toán trữ lượng.

Bảng trữ lượng khí đã được chứng minh (km³) của 10 quốc gia đứng đầu thế giới:

10 nhà sản xuất khí tự nhiên hàng đầu thế giới:

Theo trang tin năng lượng trực tuyến Canada Visualcapitalist: 10 quốc gia sản xuất khí đốt tự nhiên hàng đầu thế giới này chiếm khoảng 73% tổng sản lượng khí tự nhiên của thế giới hiện nay. Cụ thể:

Khí tự nhiên chiếm 32% mức tiêu thụ năng lượng sơ cấp của Mỹ, nhà sản xuất lớn nhất thế giới. Nga là nhà sản xuất lớn thứ hai và cũng có trữ lượng khí đốt tự nhiên nhiều nhất trên thế giới. Sản lượng khí đốt tự nhiên của Trung Quốc đã tăng 7,8% vào năm 2021 và gần gấp đôi kể từ năm 2011. Mức tăng trưởng sản lượng bền vững này một phần là do các chính sách của chính phủ khuyến khích chuyển đổi từ than sang khí. Bất chấp những nỗ lực này, châu Âu vẫn phụ thuộc vào Nga về nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên, ít nhất là trong ngắn hạn và trung hạn.

Các đối tác kinh doanh khí LNG thế giới Việt Nam có thể hợp tác:

Theo trang tin trực tuyến Nhật Bản Jiapex.co.jp (JCJ): Thị trường khí tự nhiên hóa lỏng ở Việt Nam đang thu hút các nhà đầu từ nước ngoài. Thị trường LNG của Việt Nam đang rất sôi động, tăng trưởng cao, nhất là các dự án nhà máy điện khí LNG và kho LNG. Trong bối cảnh thế giới đang hướng tới mục tiêu trung hòa carbon, LNG được đánh giá có tầm quan trọng trong việc cải thiện an ninh nguồn cung cấp năng lượng, giảm ô nhiễm không khí và hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng cho Việt Nam trong tương lai.

Cũng theo JCJ, và nguồn tin từ Vietnamplus: Đầu năm 2022, Công ty trách nhiệm hữu hạn Thăm dò Dầu khí Nhật Bản (JAPEX- Japan Petroleum Exploration Co., Ltd.) đã ký hợp đồng mua bán cổ phần và thỏa thuận toàn diện với Công ty TECO JSC của Việt Nam trong khuôn khổ dự án Khu công nghiệp Nam Đình Vũ, thành phố Hải Phòng. Về nội dung thỏa thuận hợp tác tập trung vào các hạng mục như thiết kế và thi công dự án, vận hành và bảo trì, mua sắm LNG, tài chính, bán hàng và tiếp thị nguồn hạ nguồn, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực…

Dự án sẽ bắt đầu hoạt động vào quý 4/2024, bao gồm các bể chứa LNG 50.000 m3, 10 xe bồn LNG, hệ thống hóa khí tái thiết bị hệ thống có tải trọng 70 m3 LNG/h, cầu cảng (tiếp nhận LNG tàu có kích thước lên đến 45.000 m3)... JAPEX cũng nhận thấy thị trường LNG tại Việt Nam có tốc độ tăng trưởng nhanh, đa dạng, thỏa mãn nhu cầu về năng lượng, đặc biệt là năng lượng sạch. “JAPEX mong muốn thúc đẩy giải pháp đa dạng cung cấp năng lượng sạch, nhất là LNG tại thị trường Việt Nam. Qua hợp tác này, JAPEX muốn giới thiệu sự đa dạng giải pháp làm sạch tự nhiên và tìm kiếm cơ hội trong các dự án mới tại thị trường Việt Nam rộng hơn” - Ông Matthew Tan, Phó Chủ tịch JAPEX tiết lộ.

Hãng tin Anh Reuters cuối tháng 7-2022 cho biết: Việt Nam và Mỹ đang tìm cơ hội hợp tác đầu tư phát triển năng lượng sạch. Tại hội nghị Thượng đỉnh Năng lượng Việt Nam (VES) được tổ chức gần đây, Việt Nam nhấn mạnh mục tiêu sẽ đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào 2050. Reuters trích dẫn lời ông Ken Haig - Giám đốc Chính sách Năng lượng châu Á - Thái Bình Dương và Nhật Bản của Amazon Web Service (AWS) - một công ty của Amazon.com cho biết: Việt Nam và Mỹ có nhiều dự án hợp tác tiềm năng trong lĩnh vực điện khí, năng lượng sạch, năng lượng tái tạo góp phần phát triển thương mại hai chiều hài hòa và thực hiện mục tiêu an ninh năng lượng. Cũng phải nói thêm rằng, nguồn cung năng lượng sơ cấp của Việt Nam có phần hạn chế, Việt Nam đã phải nhập khẩu than và tới đây là phải nhập khẩu LNG để thỏa mãn cho nhu cầu năng lượng.

Theo Reuters: Chan May LNG - một liên doanh Hoa Kỳ - Việt Nam (các nhà đầu tư Hoa Kỳ sở hữu 60% còn phía Việt Nam 40%) có kế hoạch đầu tư lên đến 6 tỷ USD cho một dự án điện ở Việt Nam khi họ phát hiện thấy nhu cầu điện khí tại Đông Nam Á nói chung và Việt Nam rất tiềm năng. Dự án ở tỉnh Thừa Thiên Huế (bao gồm một nhà máy điện 4 GW, một cảng kho LNG và các cơ sở lưu trữ), John Rockhold - đồng sáng lập của liên danh nói với Reuters bên lề hội nghị Thượng đỉnh Năng lượng Việt Nam (VES). Việc xây dựng nhà máy điện tại tỉnh Thừa Thiên Huế dự kiến ​​bắt đầu vào năm tới. Giai đoạn đầu tiên 2,4 GW sẽ đi vào hoạt động từ năm 2024 và chạy toàn bộ nhà máy từ năm 2027. “Chúng tôi nhận được sự hỗ trợ lớn từ Chính phủ Hoa Kỳ cho dự án, vì họ có LNG để bán. Chúng tôi có một số nhà cung cấp LNG tại Hoa Kỳ nên rất thuận lợi, có thể mua sắm bất cứ lúc nào” - Rockhold cho biết.

Khi đi vào hoạt động đầy đủ, dự án sẽ nhập khẩu LNG của Hoa Kỳ trị giá khoảng 1,2 tỷ USD mỗi năm. Điều này sẽ giúp thu hẹp thâm hụt thương mại mà Hoa Kỳ phải gánh chịu với Việt Nam. Việt Nam đang tìm cách nhập khẩu nhiều hàng hóa của Hoa Kỳ, như than và LNG, để thu hẹp khoảng cách thương mại sau khi Tổng thống Donald Trump dọa đánh thuế đối với các sản phẩm của Việt Nam trong bối cảnh chiến tranh thương mại Hoa Kỳ - Trung Quốc đang lên đỉnh.

Theo sputniknews - một trong những hãng sản xuất khí gas lớn nhất thế giới mà Việt Nam có thể hợp tác đó là tập đoàn hàng đầu của Nga: OJSC Gazprom (Gazprom). Tập đoàn này dự định đầu tư gần 300 triệu USD vào dự án điện khí tại Quảng Trị. Đây là dự án trọng điểm nhằm đưa tỉnh Quảng Trị trở thành trung tâm năng lượng khu vực miền Trung vào năm 2030, trong đó Gazprom International (GI) là công ty trực tiếp thực hiện dự án. Dự án, hay nhà máy có công suất 340 MW, sử dụng công nghệ tua bin khí chu trình hỗn hợp. Đây là dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT). Được xây dựng tại Khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị trên diện tích sử dụng đất khoảng 42,23 ha. Gazprom International cho hay, chủ đầu tư chú trọng vào việc nghiên cứu thị trường tiêu thụ; hợp tác với các nhà điều hành khai thác trong khu vực để kết nối các mỏ khí hiện hữu, khi vận hành sẽ bổ sung thêm điện năng cho nhu cầu phụ tải điện của khu vực miền Trung.

Dự án LNG đang xây dựng và có thể sẽ là dự án đầu tiên đi vào vận hành là kho cảng LNG Thị Vải của PV GAS. Giai đoạn một của dự án là cảng, xưởng khí hóa và kho công suất 1 triệu tấn LNG/năm, cung cấp cho Nhà máy điện khí Nhơn Trạch 3 và 4. PV GAS sẽ tiến tới cung cấp khí đốt từ LNG cho các khách hàng điện và công nghiệp tiềm năng khu vực phía Nam./.

KHẮC NAM - CHUYÊN GIA TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM

(THEO: VCC/JCJ/B/Reuters/Sputniknews/VPV- 9/2022)

Link tham khảo:

1/ https://www.visualcapitalist.com/which-countries-produce-the-most-natural-gas/

2/ https://www.japex.co.jp/en/news/detail/20220111_01/

3/ https://bnews.vn/chuan-bi-cho-nhap-khau-va-kinh-doanh-lng-tai-viet-nam/235910.html

4/ https://www.reuters.com/article/us-vietnam-usa-energy-idUSKCN24N0MF

5/ https://www.vietnamplus.vn/thi-truong-khi-thien-nhien-hoa-long-hap-dan-nha-dau-tu-nhat-ban/769326.vnp

6/ https://sputniknews.vn/20220314/tap-doan-hang-dau-cua-nga-dau-tu-gan-300-trieu-usd-vao-du-an-dien-khi-tai-quang-tri-14202366.html