Tag

Như đã phân tích trong kỳ trước, công tác xây dựng và thực hiện quy hoạch các phân ngành năng lượng Việt Nam còn nhiều bất cập. Cơ chế chính sách đối với sản xuất kinh doanh năng lượng thì "nửa vời" giữa "theo cơ chế thị trường" và "kế hoạch hóa", chưa gắn với đảm bảo an ninh năng lượng, cũng như mục tiêu "hình thành và phát triển thị trường năng lượng cạnh tranh lành mạnh" đã đề ra trong Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia. Do đó, tình hình cung cầu năng lượng của Việt Nam luôn tiềm ẩn rủi ro... Vậy, đâu là giải pháp cho thực trạng nêu trên?

Tại Điều 2, Quyết định số 1855/2007/QĐ-TTg quy định Nhiệm vụ các bộ, ngành và các đơn vị liên quan, trong đó giao Bộ Công Thương thực hiện một số nhiệm vụ: Chịu trách nhiệm quản lý và chỉ đạo triển khai thực hiện Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2050, cũng như chỉ đạo xây dựng quy hoạch phát triển ngành năng lượng và các phân ngành năng lượng: điện, than, dầu khí theo từng chu kỳ phát triển kinh tế, xã hội. Tuy nhiên, trên thực tế đến nay không một chiến lược, quy hoạch nào của các phân ngành năng lượng: điện, than, dầu khí, năng lượng tái tạo được xây dựng căn cứ vào "Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2050".

Căn cứ vào Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2007 của Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo xây dựng và phê duyệt "Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2050" theo Quyết định số 1855/2007/QĐ-TTg ngày 27/12/2007. Nhằm tổng kết những kết quả đạt được sau 10 năm thực hiện Chiến lược này, cũng như phân tích, đánh giá việc tổ chức triển khai thực hiện trong các phân ngành điện, than, dầu - khí, điện hạt nhân, năng lượng tái tạo, từ đó, đề xuất kiến nghị các giải pháp tổ chức thực hiện trong giai đoạn tiếp theo, Tạp chí Năng lượng Việt Nam xin giới thiệu các bài báo phản biện khoa học của PGS, TS. Nguyễn Cảnh Nam dưới đây.

Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình yêu cầu UBND tỉnh Bình Định yêu cầu làm rõ phản ánh "lợi dụng dự án điện gió để khai thác titan".

Theo các chuyên gia của Tạp chí Năng lượng Việt Nam, đã đến lúc chúng ta cần phải thực hiện quy hoạch năng lượng tổng thể quốc gia để làm cơ sở khoa học, pháp lý cho các quy hoạch phân ngành, đảm bảo tính đồng bộ, hài hòa và theo tinh thần đổi mới, đột phá, tuân thủ Luật Điện lực, Luật Quy hoạch... Bởi các quy hoạch phát triển điện lực quốc gia và những quy hoạch phân ngành năng lượng khác như: Quy hoạch than, Quy hoạch dầu khí, Quy hoạch năng lượng tái tạo đã thể hiện nhiều bất cập, từ phương pháp, nội dung, đến các thủ tục xây dựng, thẩm định và triển khai thực hiện.

Các quy hoạch phát triển điện lực quốc gia và những quy hoạch phân ngành năng lượng khác (Than, Dầu - khí, Năng lượng tái tạo), thời gian qua là những cơ sở pháp lý cho xây dựng kế hoạch phát triển các công trình năng lượng, tạo nên những cơ sở vật chất phục vụ phát triển đất nước; đồng thời xây dựng, hoàn thiện dần các bộ tư liệu, số liệu phục vụ tính toán quy hoạch và quản lý nhà nước về năng lượng. Tuy nhiên, cả một thời gian dài đã thể hiện nhiều bất cập, từ phương pháp, nội dung, đến các thủ tục xây dựng, thẩm định và triển khai thực hiện... Theo các chuyên gia của Tạp chí Năng lượng Việt Nam, đã đến lúc cần phải thực hiện quy hoạch năng lượng tổng thể quốc gia để làm cơ sở khoa học, pháp lý cho các quy hoạch phân ngành, đảm bảo tính đồng bộ, hài hòa và theo tinh thần đổi mới, đột phá, tuân thủ Luật Điện lực, Luật Quy hoạch.

Trong hai thập kỷ qua, chính phủ Úc đã thất bại trong việc thiết kế các chính sách về năng lượng, ứng phó với biến đổi khí hậu nhằm cung cấp năng lượng với giá cả phải chăng và tin cậy. Sự thất bại này có nghĩa là những lợi ích của công cuộc tái cơ cấu những năm 1990 đang bị mất. Công cuộc tái cơ cấu đã tạo ra thị trường điện quốc gia, hỗ trợ cạnh tranh lành mạnh và đầu tư tư nhân, cung cấp điện năng chi phí thấp, tin cậy trong nhiều năm... Hội đồng Phản biện Tạp chí Năng lượng Việt Nam cho rằng, đây có lẽ là những kinh nghiệm quý mà Việt Nam nên tham khảo.

Như Tạp chí Năng lượng Việt Nam đã đề cập trong kỳ trước, trong hơn một thập kỷ vừa qua, nước Úc đã thông qua một chính sách làm tăng mạnh chi phí năng lượng của các hộ gia đình và doanh nghiệp. Chính sách đó đã phá hủy niềm tin của các nhà đầu tư, làm cho họ trở nên ngại ngần phải cam kết thực hiện các dự án không được hưởng lợi từ những khoản hỗ trợ khuyến khích của chính phủ, những khoản hỗ trợ này xét cho cùng do chính người tiêu dùng phải trả. Tác động tiêu cực đến các ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng dễ nhận thấy nhất chính là việc làm và các nguồn vốn đầu tư đã bị chuyển dần ra nước ngoài... Dưới đây, chúng ta cùng tìm hiểu xem vì sao thị trường năng lượng Úc đang thất bại? Và đâu là nguyên tắc để đảm bảo cung cấp nguồn năng lượng tin cậy, với giá cả phù hợp trong tương lai?...

Một bài học quan trọng trong 10 năm qua đối với nước Úc là chính phủ đã coi nhẹ những ràng buộc về kinh tế và kỹ thuật của hệ thống điện. Các nguồn năng lượng tái tạo đã trở nên được chú trọng hơn. Tuy nhiên, mặt trời không phải lúc nào cũng tỏa sáng và hiệu suất phát điện của công nghệ năng lượng mặt trời chỉ đạt khoảng 25%. Công nghệ điện gió chỉ sản xuất được khoảng 1/3 công suất nhiên liệu đầu vào (công suất đặt). Các nguồn điện tái tạo không có chi phí nhiên liệu, nhưng đòi hỏi công suất đặt phải được xây dựng gấp từ 2-4 lần để cung cấp năng lượng tương đương năng lượng thực hàng năm... Để bạn đọc có cái nhìn toàn diện về ngành năng lượng nói chung và thị trường năng lượng quốc gia Úc nói riêng, Tạp chí Năng lượng Việt Nam xin dẫn lại nội dung báo cáo "Power off power on: Rebooting the national energy market" của Trung tâm Nghiên cứu MENZIES (MENZIES Research Centre) được đăng trên The Shepherd Review (tháng 12 năm 2017).

Tại buổi làm việc với Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công Thương) tại Sóc Trăng mới đây, ông Lê Thành Trí - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng đã đề nghị việc hỗ trợ tỉnh này nghiên cứu, đánh giá tiềm năng phát triển các dự án điện gió để phục vụ cho việc lập đề án điều chỉnh quy hoạch phát triển điện gió đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.

Ngày 17/10/2017, Văn phòng Chính phủ có Văn bản số: 1187/PC-VPCP gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị phối hợp với cơ quan chủ trì thẩm tra nghiên cứu tiếp thu, hoàn thiện Dự án Luật Quy hoạch theo đề xuất của Tạp chí Năng lượng Việt Nam gửi Thủ tướng Chính phủ ("Báo cáo tổng hợp ý kiến góp ý dự thảo Luật Quy hoạch theo Tờ trình số 362/TTr-CP").

Dự thảo Luật Quy hoạch kèm theo Tờ trình số 362/TTr-CP, ngày 31/8/2017 của Chính phủ trình Quốc hội xem xét có nội dung gồm 6 Chương, 70 Điều. Theo nhìn nhận của chúng tôi, so với dự thảo lần trước, bản dự thảo lần này có nhiều sửa đổi. Tuy nhiên, xét trên tổng thể thì dự thảo lần này vẫn còn những bất cập "cơ bản" cần phải khắc phục, điều chỉnh, bổ sung. Trên thực tế, toàn ngành năng lượng có "Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2050" được phê duyệt theo Quyết định số 1855/2007/QĐ-TTg, nhưng chẳng có phân ngành năng lượng nào tuân theo (gồm ngành điện, ngành dầu khí, ngành than, ngành năng lượng tái tạo).

Ngành năng lượng của Việt Nam có chiến lược chung, nhưng từng phân ngành năng lượng không tuân theo chiến lược chung của ngành năng lượng mà theo chiến lược riêng, hoặc quy hoạch riêng của từng phân ngành được xây dựng theo quy định của các luật chuyên ngành. Có phân ngành có cả chiến lược và quy hoạch (than, điện), nhưng có phân ngành chỉ có chiến lược (dầu khí, năng lượng tái tạo), hoặc có phân ngành chỉ có quy hoạch (urani). Kỳ quy hoạch và kỳ chiến lược của ngay từng phân ngành năng lượng cũng khác nhau, thậm chí kỳ chiến lược của ngành than, ngành điện ngắn hơn kỳ quy hoạch của các ngành này, vv... Đây là những bất cập, hạn chế gây ảnh hưởng không nhỏ đến chiến lược phát triển bền vững các chuyên ngành năng lượng Việt Nam.

Thông tin từ UBND tỉnh Ninh Thuận cho biết: Diện tích dự án muối Quán Thẻ (tại xã Phước Minh, huyện Thuận Nam) đang được chính quyền địa phương định hướng quy hoạch phát triển sản xuất muối kết hợp dự án năng lượng sạch.

Quy hoạch năng lượng của Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển mình. Nhu cầu năng lượng ngày càng cao trên cả nước và nhu cầu năng lượng để đáp ứng tốc độ tăng trưởng kinh tế được dự báo trên 6% đang tạo ra những thách thức, đồng thời là cơ hội cho ngành năng lượng Việt Nam.