Tìm kiếm

Sau lần điều chỉnh giá điện ngày 9/11/2023, dư luận đặc biệt quan tâm tới câu hỏi: Giá điện Việt Nam ở mức nào là hợp lý và ở mức nào thì Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) mới có thể cân đối được thu, chi? Để làm rõ thêm nội dung này, chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam có bài viết tổng hợp, phân tích và đề xuất giải pháp dưới đây để bạn đọc tham khảo.

Tại buổi trao đổi thông tin liên quan đến công tác điều hành đảm bảo điện do Bộ Công Thương và EVN tổ chức ngày 9/11, trả lời câu hỏi của Tạp chí Năng lượng Việt Nam về “xây dựng các cơ chế điều chỉnh giá điện cho tương lai minh bạch và sát thị trường hơn”, Bộ Công Thương cho biết: “Cơ chế điều chỉnh giá điện có lộ trình, theo thị trường, chu kỳ điều chỉnh đã giảm từ 6 tháng xuống 3 tháng. Khi được điều chỉnh thường xuyên, giá điện không chỉ tăng mà có thể điều chỉnh giảm theo các thông số đầu vào của thị trường nhiên liệu năng lượng”.

Bộ Công Thương vừa có Quyết định số 2668/QĐ-BCT (do Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng ký) về việc kiểm tra chi phí sản xuất, kinh doanh điện năm 2018 của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Việc kiểm tra này nằm trong kế hoạch hàng năm được Bộ Công Thương ban hành và kết quả sẽ là cơ sở để EVN tính toán việc điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ - Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá vừa có ý kiến về đánh giá tác động của việc điều chỉnh giá điện.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan kiểm tra việc điều chỉnh mức giá bán điện.

Theo Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, trong quý I vừa qua, giá bán lẻ điện bình quân đã được điều chỉnh tăng 8,36% (tương ứng với mức tăng 144 đồng/kWh) sau thời gian dài bị giữ giá. Tuy nhiên, động thái này chỉ tác động tới 0,33% mức tăng CPI của tháng Ba. Với kết quả này, Chính phủ hoàn toàn có thể kiểm soát lạm phát năm 2019 ở mức từ 3,3 - 3,9%.

TS. Nguyễn Thành Sơn - Hội đồng Phản biện Tạp chí Năng lượng Việt Nam đã có bài phân tích: Hậu quản thế nào, nếu Việt Nam không điều chỉnh giá điện? Tôi rất tâm đắc với bài viết, bởi đã giúp cho công chúng hiểu về việc tăng giá điện là việc làm cần thiết, tuy nhiên tôi cũng muốn bổ sung thêm một số lợi ích của việc TĂNG GIÁ ĐIỆN dưới một góc nhìn khác, là giải pháp cốt lõi, căn cơ có tính lâu dài để đảm bảo an ninh năng lượng cho nền kinh tế.  

Trên công luận hiện đang có những ý kiến bình luận, đánh giá khác nhau về việc tăng giá điện. Theo TS. Nguyễn Thành Sơn - Hội đồng Phản biện Tạp chí Năng lượng Việt Nam, từ trước đến nay, các phương tiện thông tin đại chúng thường chỉ đề cập nhiều đến những hậu quả của việc "tăng giá điện", nhưng ít khi (gần như chưa bao giờ) đề cập đến hậu quả của việc "không tăng giá điện". Việc không tăng giá điện sẽ đồng nghĩa với việc không có tái sản xuất mở rộng của ngành năng điện (không có tích lũy để phát triển các dự án điện). Không có "tái sản xuất mở rộng" (theo nguyên lý kinh tế thị trường) thì việc "đi trước một bước" của ngành điện chỉ là khẩu hiệu vô nghĩa.

Mới đây, Bộ Công Thương đã quyết định điều chỉnh giá điện tăng 6,08% từ mức 1.622 đồng/kWh lên 1.720 đồng/kWh. Đây là lần tăng giá điện duy nhất trong 3 năm trở lại đây. Theo chuyên gia của Ngân hàng Thế giới (WB), tăng giá điện lần này là cần thiết, bởi giá điện đã bị "đóng băng" ở mức 0,076 USD/kWh, trong khi tổng giá thành là 0,113 USD/kWh năm 2017. Phóng viên đã có cuộc trò chuyện với ông Franz Gerner - Trưởng nhóm Năng lượng của WB tại Việt Nam về vấn đề này.

Được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ về việc điều hành giá bán lẻ điện năm 2017, giá bán lẻ điện bình quân được điều chỉnh với mức giá mới là 1.720,65 đồng/kWh (chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng), tăng 6,08% so với giá bán điện bình quân hiện hành (1.622,01 đồng/kWh). Thời điểm điều chỉnh từ ngày 1/12/2017.

Qua kết quả kiểm toán chuyên đề của Kiểm toán Nhà nước mới đây cho thấy: Trong giai đoạn 2014-2016, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và các cơ quan, đơn vị liên quan cơ bản đã tính toán, xác định, quyết định điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, tổ chức thực hiện và công khai giá bán điện theo các nguyên tắc, cơ chế theo quy định. Tuy nhiên, Kiểm toán Nhà nước cũng phát hiện một số quy định hướng dẫn cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện "chưa rõ ràng", "chưa cụ thể" và "chưa sát với thực tiễn" dẫn đến khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện. 

Bộ Công Thương cho biết, sẽ tiến hành kiểm tra chi phí sản xuất, kinh doanh điện hàng năm về Quy định cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân. Hàng năm, sau khi có báo cáo quyết toán chi phí sản xuất kinh doanh điện, báo cáo tài chính của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và các đơn vị thành viên đã được kiểm toán độc lập, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính kiểm tra chi phí sản xuất kinh doanh điện của năm trước liền kề. Trong quá trình kiểm tra có thể mời Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các hiệp hội liên quan, các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan tham gia. Bộ Công Thương được mời tư vấn độc lập để thẩm tra báo cáo quyết toán chi phí sản xuất kinh doanh điện, báo cáo tài chính của EVN và các đơn vị thành viên.

Cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân lần này là một bước tiến phù hợp với Luật Ðiện lực hiện hành (quy định giá bán lẻ điện do đơn vị bán lẻ điện xây dựng) và kỳ vọng sẽ góp phần quản lý giá điện "có lên, có xuống", công khai, minh bạch theo nguyên tắc thị trường. Với cơ chế quản lý giá điện mới, EVN có quyền tự quyết cao hơn, nhưng cũng đòi hỏi ngành điện cần thực hiện nghiêm quy định về điều chỉnh giá điện...

Trao đổi với báo chí sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 24/2017/QĐ-TTg quy định về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân, Cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công Thương) Nguyễn Anh Tuấn cho rằng, việc cho phép Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) được quyết định điều chỉnh giá điện khi biến động đầu vào tăng từ 3% đến dưới 5% nhằm kịp thời phản ánh kịp thời sự biến động của các thông số đầu vào cơ bản.

Tới đây, Bộ Công Thương sẽ hoàn thành trình Thủ tướng Chính phủ khung giá bán lẻ điện bình quân trên cơ sở tính toán thông số đầu vào và đầu ra của hoạt động sản xuất, kinh doanh điện để khuyến khích tiết kiệm và thu hút đầu tư.