Tìm kiếm

Trong bối cảnh thế giới đang “khát” nguyên nhiên liệu nghiêm trọng, nguồn cung dầu mỏ và năng lượng cho sản xuất và tiêu dùng có hạn, nhu cầu về năng lượng ngày càng tăng nhanh, giá dầu mỏ, khí đốt tăng cao sau giai đoạn khủng hoảng năm 2008, việc tiếp cận các nguồn năng lượng sạch, năng lượng tái tạo trên thế giới đang trở thành cuộc cạnh tranh gay gắt. Trước tình hình đó, việc bảo đảm an ninh năng lượng trở thành vấn đề quan trọng, đặc biệt là đối với Trung Quốc - quốc gia sản xuất và tiêu thụ năng lượng hàng đầu thế giới. Vậy, Việt Nam có thể tham khảo gì trong chính sách năng lượng từ quốc gia này?

Ở bất cứ quốc gia nào, việc xây dựng và thực thi chính sách năng lượng cũng cần tầm nhìn và minh bạch, đặc biệt với Nhật Bản, quốc gia phải hứng chịu tai nạn nhà máy điện Fukushima 2011 và là tấm gương phản chiếu rõ nét tác động của chính sách năng lượng. 

Dù chỉ ở tầm quốc gia, nhưng chính sách năng lượng lại ẩn chứa tác động ở tầm châu lục, vì các quốc gia phụ thuộc ngày một lớn vào nhập khẩu điện thông qua hệ thống lưới điện chung. Trong khi đó, các quyết sách năng lượng như đóng cửa nhà máy điện than, khí, hay điện hạt nhân thường không thông qua bàn thảo với quốc gia khác.

Pin mặt trời có thể sản sinh ra lượng chất thải độc hại trên mỗi đơn vị điện nhiều hơn cả các lò phản ứng hạt nhân. Trên thực tế, các nhà khoa học đã có rất nhiều kinh nghiệm để đối phó với chất thải phóng xạ từ các lò phản ứng hạt nhân, nhưng lại có rất ít kinh nghiệm đối phó với chất thải năng lượng mặt trời.

Kết luận chuyên đề này, chúng tôi sẽ phân tích giá điện tại các quốc gia từ thấp đến cao (dưới 10 cent/kWh trở xuống, từ 10 đến 20 cent/kWh và trên 20 cent//kWh)... để chứng minh rằng mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến giá điện của từng nước có sự khác nhau theo kiểu "mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh". Mặt khác, trong số các yếu tố ảnh hưởng thì yếu tố giá thành điện giữ vai trò quyết định đến giá điện nhằm hai mục tiêu chính: Đảm bảo bù đắp chi phí và đảm bảo chất lượng cung cấp điện năng (ổn định, an toàn, sạch) theo đúng tinh thần "tiền nào của nấy".

Qua phân tích của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam cho thấy: Giá điện tuy có chịu ảnh hưởng của cơ cấu kinh tế xét trên góc độ 3 lĩnh vực: Nông nghiệp - Công nghiệp - Dịch vụ, nhưng chỉ ở mức độ rất hạn chế. Điều đó do 2 nguyên nhân, một là giá điện chủ yếu chịu tác động của các yếu tố khác; hai là giá điện có thể chịu tác động của cơ cấu kinh tế, nhưng phải phân tích cơ cấu kinh tế ở góc độ chi tiết hơn theo các ngành nghề trong từng lĩnh vực...

Qua phân tích mối quan hệ giữa giá điện và GDP bình quân đầu người của 6 nhóm dưới đây cho thấy, giá điện có xu hướng tăng lên theo mức tăng GDP bình quân đầu người. Tuy nhiên, xu hướng đó chỉ diễn ra trên góc độ phân tích theo nhóm nước được phân loại theo GDP bình quân đầu người từ thấp đến cao, còn xét theo từng nước cụ thể thì xu hướng đó không rõ ràng, thậm chí có sự mâu thuẫn (nhiều trường hợp nước giàu hơn, nhưng giá điện lại thấp hơn so với nước nghèo hơn và ngược lại).

Tổng hợp của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam về nguyên nhân giá điện cao - thấp giữa các nhóm nước phân loại theo GDP bình quân đầu người, theo cơ cấu kinh tế và theo mức giá điện, cũng như giữa các nước ngay trong cùng nhóm cho thấy: Giá điện của các nước trên thế giới chịu tác động của nhiều yếu tố, bao gồm mức GDP bình quân đầu người, cơ cấu của nền kinh tế theo ngành nghề, lĩnh vực, chính sách giá điện và giá thành sản xuất điện. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến giá điện của từng nước có sự khác nhau tùy theo tình hình, đặc điểm của từng nước.

Xu thế đầu tư vào hạ tầng năng lượng tái tạo là những "mỏ vàng" mới đối với các nhà đầu tư và sản xuất năng lượng ở các nước đang phát triển và có lẽ Việt Nam sẽ khó cưỡng lại xu thế này (nhất là khi các nước láng giềng xung quanh như Trung Quốc đang toàn lực chạy đua trong lĩnh vực này). Tất nhiên, khi đó, rủi ro tham nhũng trong lĩnh vực năng lượng tái tạo cũng trở nên gần với hiện thực hơn bao giờ hết. 

So với các nước có mức thu nhập gần bằng Việt Nam, thu nhập GDP bình quân đầu người của 14 nước thấp hơn của chúng ta 6%, nhưng giá năng lượng bình quân của các nước này đều cao hơn của Việt Nam. So với mức bình quân chung của thế giới, giá năng lượng của Việt Nam rất thấp. Cụ thể, giá điện thấp hơn 50%, giá xăng thấp hơn 27% và giá diesel thấp hơn 35%... Câu hỏi đặt ra là: Chúng ta cố gắng duy trì, điều tiết giá năng lượng nói chung và điện năng nói riêng ở mức thấp để nhằm mục đích gì? Vì sao?

Trong những năm qua, đã có một sự chuyển dịch rất lớn trong chính sách năng lượng của Trung Quốc hướng về điện hạt nhân. Và những tham vọng hạt nhân của Bắc Kinh không còn giới hạn trong biên giới của nước này. Bản kế hoạch mang tên "Made in China 2025" đang nhằm tăng cường vai trò của Trung Quốc trong lĩnh vực sản xuất điện hạt nhân tại các nền kinh tế đang phát triển trên toàn cầu.

Trên cơ sở phân tích nguồn năng lượng bức xạ của mặt trời là vô hạn, nhưng tiềm năng về điện mặt trời của Việt Nam là hữu hạn và phân bố rất không đồng đều giữa các tỉnh, thành. Bài viết dưới đây sẽ đưa ra những kiến nghị về giá bán điện mặt trời ở Việt Nam.

Sau khi Tạp chí Năng lượng Việt Nam xuất bản bài phỏng vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh, BBT nhận được nhiều ý kiến bình luận, phản biện đa chiều, trong đó có ý kiến của TS. Tô Văn Trường (chuyên gia hàng đầu ở Việt Nam về tài nguyên và môi trường). Cho rằng, qua bài phỏng vấn Bộ trưởng, nhiều vấn đề cần phải được quan tâm, làm rõ. 

Nhân dịp chuẩn bị đón xuân Kỷ Hợi, Tạp chí Năng lượng Việt Nam đã có cuộc phỏng vấn với Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh xung quanh nguy cơ thiếu điện cận kề; những lo ngại về an ninh năng lượng khi nhiều dự án chậm được khởi công và không đảm bảo tiến độ; vấn đề nhập khẩu nhiên liệu than, LNG cho sản xuất điện; cơ chế phát triển mỏ khí Cá Voi Xanh, Lô B; chính sách phát triển nguồn, lưới điện, năng lượng tái tạo, cũng như cơ hội, thách thức trong nhập khẩu điện từ Lào, Trung Quốc trong tương lai tới... Dưới đây là nội dung cuộc phỏng vấn.

Trong năm 2019, Chính phủ Lào sẽ phấn đấu xây dựng xong 12 dự án thủy điện, với tổng công suất lắp đặt 1.950 MW, trong đó 80% lượng điện sản xuất ra sẽ xuất khẩu sang Thái Lan và phần còn lại sẽ phục vụ nhu cầu trong nước.