Hoàn thiện khung pháp lý trong sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả

Quy chế 'Giải thưởng sản phẩm hiệu suất năng lượng cao nhất năm 2020'

Ông Phương Hoàng Kim, Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững (đại diện Bộ Công Thương) báo cáo tóm tắt tình hình triển khai các hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trời gian qua, kế hoạch triển khai Chương trình năm 2020 và giai đoạn 2021-2025.

Tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh: Tiết kiệm năng lượng (TKNL) đem lại rất nhiều lợi ích như giảm chi phí sản xuất, giảm đầu tư cho lĩnh vực năng lượng, góp phần bảo vệ môi trường. Chính vì thế, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm chỉ đạo, đưa ra các giải pháp thúc đẩy TKNL.

Giai đoạn 2006 -2015, Chính phủ đã đề ra Chương trình Mục tiêu Quốc gia Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Thực hiện Chương trình này, các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và người dân đã rất tích cực, đem lại hiệu quả rõ rệt.

Đặc biệt, Bộ Công Thương với vai trò là cơ quan chủ trì, thường trực Ban chỉ đạo đã triển khai tích cực, đạt kết quả cao. Cụ thể, Chương trình đã giảm lần lượt 3,4 và 5,65% tổng năng lượng tiêu thụ cho giai đoạn 2006-2010 và giai đoạn 2011-2015.

Trên cơ sở Quyết định 280/QĐ-Ttg ngày 13/3/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc Phê duyệt chương trình VNEEP3, Bộ Công Thương đã phối hợp với các bộ, ngành địa phương xây dựng kế hoạch triển khai Chương trình năm 2020 và giai đoạn 2021-2025. Mặc dù Chương trình bị gián đoạn giai đoạn 2016-2019 nhưng đến nay đã có 17/63 địa phương ban hành kế hoạch thực hiện Chương trình trên địa bàn.

Theo đó, Bộ Công Thương đã hoàn thiện Khung kế hoạch 5 năm bám sát 9 hợp phần của Chương trình với đồng bộ nhiều giải pháp cụ thể. Các hoạt động tập trung vào: Rà soát, xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý; hỗ trợ kỹ thuật tài chính thúc đẩy TKNL; xây dựng trung tâm dữ liệu năng lượng Việt Nam; tăng cường năng lực; đẩy mạnh truyền thông, hợp tác quốc tế, nghiên cứu khoa học. Đặc biệt, Bộ Công Thương sẽ đề xuất thành lập Quỹ Thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Để triển khai Chương trình, Bộ Công Thương đã soạn thảo trình Chính phủ Quy chế Hoạt động của Ban chỉ đạo Chương trình và  Quy chế xây dựng, tuyển chọn đơn vị thực hiện Chương trình. 

Nhằm hoàn thiện khung pháp lý, Bộ Công Thương đang nghiên cứu, xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Nghị định 21/NĐ-CP quy định chi tiết biện pháp thi hành Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Bộ Công Thương kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương sớm ban hành Thông tư Hướng dẫn lập, quản lý và sử dụng kinh phí thực hiện Chương trình; triển khai xây dựng thí điểm Quỹ Tiết kiệm năng lượng nhằm tạo thị trường vốn cho các hoạt động TKNL.

Hiện nay, Bộ Công Thương đang phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các bộ liên quan hoàn thiện thẩm định, ký kết Hiệp định tài trợ đối với Chương trình Chuyển đổi năng lượng bền vững Việt Nam - EU giai đoạn 2021-2025 do Liên minh châu Âu tài trợ. Đây là nguồn ngân sách quan trọng góp phần thực hiện  Chương trình trong giai đoạn hiện nay. 

Bộ Công Thương đã xây dựng dự thảo chỉ thị tiết kiệm điện 2020-2025 và trình Chính phủ. Văn phòng Chính phủ đang xin ý kiến của bộ, ngành có liên quan, đồng thời phối hợp với Bộ Công Thương hoàn thiện và sớm ban hành vào tháng 3/2020. 

Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Phó Thủ tướng nhận định, lĩnh vực TKNL đã đạt được kết quả cao, tuy nhiên cũng còn tồn tại nhiều vấn đề và đang đứng trước các khó khăn, trong đó tiêu hao năng lượng/đơn vị sản phẩm trong nhiều ngành còn cao, đặc biệt là ngành công nghiệp cao hơn 1,3-1,6 lần các quốc gia trong khu vực.

Theo Phó thủ tướng, giai đoạn 2016-2019, Chương trình gián đoạn dẫn đến các bộ, ngành địa phương không còn nguồn lực, giảm sự quan tâm đến TKNL. Tình trạng sử dụng năng lượng lãng phí, kém hiệu quả còn tồn tại ở nhiều ngành, lĩnh vực, địa phương. Nhận thức của cộng động còn hạn chế. Nhiều doanh nghiệp, chủ hộ chưa ưu tiên thực hiện các biện pháp TKNL. Việc tiếp cận các khoản vay tín dụng thực hiện dự án TKNL cho các doanh nghiệp còn khó khăn.

Bên cạnh đó, trách nhiệm quản lý Nhà nước còn hạn chế, kinh phí dành cho hoạt động trong phạm vi Chương trình chưa khuyến khích được sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. 

Kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng khẳng định, Chương trình Quốc gia Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 - 2030 ban hành thể hiện rõ quan điểm, mục tiêu, định hướng và tổ chức thực hiện công tác TKNL. 

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương với trách nhiệm là cơ quan chủ trì, đồng thời là cơ quan thường trực Ban chỉ đạo đẩy mạnh các hoạt động hoàn thiện khung kế hoạch, hệ thống pháp lý, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương từng bước đẩy mạnh TKNL trong các ngành, lĩnh vực góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường, nâng cao đời sống nhân dân, phát triển bền vững./.

TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM