Đề xuất xây dựng Trung tâm Công nghiệp Năng lượng sinh thái Petrovietnam ở Cần Thơ

Thể chế hóa kinh nghiệm vận hành để phát triển điện hạt nhân an toàn ở Việt Nam Bài viết này Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam phân tích các số liệu chủ đạo trong kinh nghiệm vận hành - OPEX 2024 và những xu hướng vận hành nổi bật hiện nay. Đồng thời, làm rõ các nguyên nhân phổ biến dẫn đến sự cố, cơ chế chia sẻ kinh nghiệm trong mạng lưới quốc tế và vai trò của các tổ chức như IAEA trong duy trì hệ thống học hỏi toàn cầu. Trên cơ sở đó, đề xuất một số bài học thực tiễn và gợi ý áp dụng phù hợp cho Việt Nam - quốc gia đang từng bước chuẩn bị về thể chế, cũng như năng lực để tái khởi động chương trình điện hạt nhân một cách an toàn, bền vững.

Công nghệ và tổ chức thi công nhà máy điện hạt nhân - Gợi ý thể chế áp dụng cho Việt Nam Với các quốc gia đang phát triển chương trình điện hạt nhân như Việt Nam, việc tiếp cận và triển khai các công nghệ điện hạt nhân cần được đặt trong một khuôn khổ thể chế phù hợp, có lộ trình rõ ràng và năng lực nội địa được chuẩn bị đầy đủ. Bài báo của chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam dưới đây phân tích các đặc điểm về công nghệ và tổ chức thi công xây dựng nhà máy điện hạt nhân được rút ra từ kinh nghiệm quốc tế, cũng như hướng dẫn của IAEA, đặc biệt từ tài liệu NP-T-2.5, từ đó đề xuất một số gợi ý áp dụng cho Việt Nam.

Ông Trần Văn Lâu - Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ phát biểu tại buổi làm việc với PVN. Ảnh: VGP/LS.

Theo ông Nguyễn Văn Tư - Phó Viện trưởng Viện Dầu khí Việt Nam: Mô hình Trung tâm là giải pháp chiến lược và toàn diện của PVN nhằm góp phần đảm bảo an ninh năng lượng, lương thực quốc gia và thực hiện cam kết giảm phát thải ròng khí nhà kính bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050, góp phần phát triển kinh tế TP. Cần Thơ và đồng bằng sông Cửu Long.

Đây là một mô hình phát triển mới, vượt trội so với các khu công nghiệp, hay khu kinh tế truyền thống, được định hình bởi 4 đặc điểm nổi bật cốt lõi:

1. Tích hợp sâu và cộng sinh công nghiệp, kiến tạo một hệ sinh thái tuần hoàn, tối ưu hóa toàn bộ chuỗi giá trị.

2. Dẫn dắt công nghệ cao, tiên phong ứng dụng biorefinery/biochemical, hydrogen/amoniac xanh.

3. Thu hồi, sử dụng, lưu trữ khí CO2 (CCUS).

4. Tầm vóc quốc gia - tầm nhìn khu vực là các động lực tăng trưởng kinh tế (quốc gia/địa phương), có đủ sức cạnh tranh trong khu vực.

Về lộ trình đầu tư, doanh thu dự kiến, PVN cho biết: Đề án nghiên cứu xác định đến năm 2030 đầu tư 3,4 tỷ USD, chủ yếu vào các nhà máy điện, bio-methanol. Doanh thu dự kiến khoảng 2,3 tỷ USD/năm.

Đến năm 2035, đầu tư thêm 661 triệu USD vào nhiên liệu phản lực bền vững (SAF), hóa chất sinh học, thu hồi CO₂ thực phẩm và nông nghiệp công nghệ cao. Doanh thu khoảng 2,5 tỷ USD/năm (tăng 166 triệu USD/năm).

Đến năm 2050, đầu tư 14,3 tỷ USD vào năng lượng tái tạo (điện gió, mặt trời), Amoniac xanh và thu hồi CO₂. Doanh thu khoảng 5,6 tỷ USD/năm (tăng 3,14 tỷ USD/năm).

Điều kiện tiên quyết để thành công của mô hình cần nguồn vốn lớn, công nghệ hiện đại, tiên tiến, một khung pháp lý đột phá và bám sát lộ trình triển khai Net Zero tại Việt Nam giai đoạn sau năm 2030.

Khi dự án đi vào hoạt động, theo tính toán của PVN như sau:

1. Thu hút vốn đầu tư khoảng 4 tỷ USD đến năm 2035 và 15 tỷ USD giai đoạn 2031-2050.

2. Thúc đẩy kinh tế địa phương (với doanh thu gộp 2,3 tỷ USD đến 2030, 5,6 tỷ USD đến 2050).

3. Hình thành các thị trường mới và chuỗi cung ứng GH2/GNH3, sinh khối, tín chỉ carbon.

4. Tạo ra khoảng 100.000 việc làm.

5. Gia tăng ngân sách, phát triển hạ tầng xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống.

6. Đảm bảo an ninh năng lượng tại chỗ.

7. Áp dụng công nghệ xanh giúp giảm 18,5 MTA CO2.

8. Góp phần (khoảng 2%) vào mục tiêu giảm phát thải lĩnh vực năng lượng.

Phát biểu tại cuộc họp, ông Trần Văn Lâu - Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ cho biết: Thành phố thống nhất với đề xuất nghiên cứu đề án của PVN về xây dựng Trung tâm trên địa bàn. Trong thời gian sớm nhất (trước 15/9/2025), PVN hoàn thành đề án nghiên cứu để UBND Thành phố báo cáo Thành ủy. Từ đó, Thành phố bổ sung vào chỉ tiêu, kế hoạch sử dụng đất, báo cáo cấp có thẩm quyền những vấn đề thuộc thẩm quyền Trung ương.

Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ đề nghị các sở, ngành của Thành phố phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với PVN trong dự án này. Đối với những vấn đề về pháp lý của dự án cần bảo đảm đúng quy định, với tinh thần khẩn trương triển khai ngay sau khi được cấp có thẩm quyền phê duyệt./.

LÊ SƠN - VGP