Tiết kiệm năng lượng: Cách làm hiệu quả từ ngành Than

Tìm giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng

Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (VINACOMIN), là một tập đoàn công nghiệp quốc gia của Việt Nam, với lĩnh vực chính là khai thác than đá và khoáng sản. Tập đoàn được thành lập năm 2005, trên cơ sở Tổng công ty Than Việt Nam và Tổng công ty Khoáng sản Việt Nam. Với 100% vốn sở hữu của Nhà nước, Vinacomin được giao nhiệm vụ chính trong việc quản lý, khai thác nguồn tài nguyên, khoáng sản của Việt Nam. Đây là doanh nghiệp Nhà nước đầu tiên được chuyển đổi thành Tập đoàn kinh tế đặt dưới sự điều hành trực tiếp của Chính phủ, là một trong ba Tập đoàn kinh tế Nhà nước có nhiệm vụ đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
 
Những giải pháp tiết kiệm

Trong bối cảnh kinh tế khó khăn như hiện nay, tiết kiệm được xem là một giải pháp hữa hiệu và thực tế nhất. Đối với ngành Than, mức tiêu thụ vật tư, nguyên, nhiên vật liệu, động lực… rất lớn, trong đó, động lực là mấu chốt. Do vậy chỉ cần có giải pháp tiết kiệm hợp lý, lợi ích thu được sẽ không hề nhỏ. Một cán bộ cấp cao của Tập đoàn trao đổi với chúng tôi, với trên 14 vạn công nhân cán bộ ngành Than - Khoáng sản Việt Nam, chỉ cần mỗi người một ngày tiết kiệm một ngàn đồng, thì mỗi năm cả Tập đoàn đã có thể tiết kiệm trên 50 tỷ đồng. Một việc làm nhỏ, nhưng con số tiết kiệm không hề nhỏ. Do vậy, đã từ lâu, công tác tiết kiệm trong sản xuất trở thành mối quan tâm hàng đầu của lãnh đạo Tập đoàn, nhất là trong điều kiện kinh tế khó khăn như hiện nay. 

Trên thực tế, những năm qua, thực hiện chỉ đạo của Tập đoàn, đồng thời nhận thức rõ được vai trò quan trọng của việc tiết kiệm trong sản xuất, các đơn vị sản xuất trong Tập đoàn đã triển khai hàng loạt các giải pháp về tổ chức điều hành, cũng như đầu tư các thiết bị tiết kiệm năng lượng, trong đó điện năng là trọng tâm. Các giải pháp được Vinacomin áp dụng mang lại hiệu quả thiết thực như: Về điện năng, Vinacomin chỉ đạo các đơn vị áp dụng hệ thống thiết bị băng tải, máng cào trong lò sử dụng khởi động mềm tiết kiệm điện năng 2,5%.

Đến nay, gần như tất cả các đơn vị sản xuất than đều đầu tư lắp đặt biến tần cho các động cơ điện, điển hình là các đơn vị như: Công ty CP than Hà Lầm, Vàng Danh, Cọc Sáu, Công ty tuyển than Cửa Ông, Công ty tuyển than Hòn Gai là các đơn vị có những dự án đầu tư lắp đặt biến tần, khởi động mềm với quy mô lớn. Hiện nay, toàn khối sản xuất than đã có 355 bộ biến tần, với tổng công suất lắp là 20.263kW, và 233 bộ khởi động mềm, với công suất lắp là 26.049 kW. Trong đó, phần lớn các thiết bị có công suất lớn như bơm moong lộ thiên, quạt gió chính và bơm thoát nước trong hầm lò đã được lắp khởi động mềm trung thế ngoài mặt bằng và khởi động mềm trung thế phòng nổ như Công ty than Quang Hanh, Mông Dương, Mạo Khê… 

Giảm phát thải, Tính riêng khối khai thác lộ thiên đã tiêu thụ lên 160 triệu kWh/năm. Theo tính toán, mỗi năm, các đơn vị sản xuất than lộ thiên có thể tiết kiệm 11 triệu kWh, tương đương hơn 11 tỷ đồng/năm. Cộng với khả năng tiết kiệm khoảng 22,5 tỷ đồng tiền xăng, dầu phục vụ các loại xe cơ giới, có thể đưa tổng chi phí tiết kiệm lên khoảng 32,66 tỷ đồng/năm, góp phần giảm phát thải 6.174,7 tấn khí CO2/năm ra môi trường.
Khối sản xuất hầm lò hiện đang tiêu thụ gần 300 triệu kWh/năm. Nếu áp dụng các giải pháp, mỗi năm có thể tiết kiệm khoảng 28,5 triệu kWh, tương đương 25,7 tỷ đồng, góp phần giảm phát thải 16.000 tấn khí CO2/năm.

Để giảm bớt lượng điện tiêu thụ nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả sản xuất - kinh doanh, những năm qua, Vinacomin đã triển khai hàng loạt giải pháp về tổ chức điều hành, đầu tư các thiết bị tiết kiệm điện (TKĐ). Cụ thể, áp dụng hệ thống thiết bị băng tải, máng cào trong lò sử dụng khởi động mềm TKĐ 2,5%, lắp đặt biến tần và bộ khởi động mềm cho các động cơ điện. Hiện nay, toàn khối sản xuất than đã có 355 bộ biến tần với tổng công suất lắp là 20.263kW; 233 bộ khởi động mềm với công suất lắp là 26.049 kW. Trong đó, phần lớn các thiết bị có công suất lớn như bơm móng lộ thiên, quạt gió chính và bơm thoát nước trong hầm lò đã được lắp khởi động mềm trung thế ngoài mặt bằng và khởi động mềm trung thế phòng nổ như: Công ty Than Quang Hanh, Mông Dương, Mạo Khê…

Tiết kiệm chi phí, Từng đạt giải Nhì tiết kiệm năng lượng -  hạng mục Quản lý năng lượng loại hình công nghiệp do Bộ Công Thương tổ chức năm 2012, Công ty TNHH MTV Than Hòn Gai đã áp dụng hàng loạt giải pháp TKĐ rất hiệu quả. Công ty đã thay toàn bộ các bóng đèn sợi đốt 50-100W bằng bóng đèn Compact 20W; các bóng đèn cao áp 400W bằng bóng Compact 75W, sử dụng ballast điện tử… Lắp đặt tụ bù cho các phụ tải; lắp biến tần và khởi động mềm, Powerboss cho các động cơ có công suất trên 30 kW (cho các tuyến băng tải, sang rung…). Sử dụng xe vận tải có tải trọng lớn thay thế cho xe tải trọng nhỏ trong vận tải đất đá lộ thiên; chuyển vận tải nội bộ từ các phương tiện vận tải dùng nhiên liệu diezel sang băng tải dùng điện… Các giải pháp này đã giúp tiết kiệm một lượng điện và dầu lớn. 

Cán bộ kỹ thuật kiểm tra các thiết bị đo lường điện năng trong các lò chợ của Công ty CP Than Hà Lầm.

Nhân rộng mô hình tiết kiệm năng lượng

Nhắc đến những đơn vị điển hình tiết kiệm năng lượng (TKNL) trong Vinacomin không thể không nhắc đến Công ty CP than Hà Lầm. Để giảm thiểu chi phí điện năng trong quá trình sản xuất, năm 2011, Công ty đã phối hợp với Viện Khoa học công nghệ mỏ thực hiện lắp đặt hệ thống quản lý điện năng với tổng mức đầu tư khoảng 7 tỷ đồng. Hệ thống này có khả năng theo dõi, giám sát nguồn điện và phụ tải của hệ thống cung cấp điện.

Đồng thời phát hiện kịp thời tình trạng tiêu thụ điện bất hợp lý và các nguyên nhân gây sự cố trong hệ thống, hỗ trợ tối đa trong quản lý đưa ra các biện pháp khắc phục hợp lý. Giám sát các thông số đo lường, giờ chạy của từng thiết bị tiêu thụ điện cụ thể của từng phân xưởng, qua đó can thiệp kịp thời khi thấy tình trạng tiêu thụ điện bất thường và nhanh chóng tìm ra nguyên nhân. Nhờ có hệ thống giám sát quản lý điện năng, người quản lý có thể theo dõi và đưa ra các giải pháp đón đầu, ngăn chặn tổn hao trên đường dây do non tải và tác động tích cực đến ý thức của người quản lý, vận hành.

Theo thống kê của Công ty, sau khi lắp đặt đã giúp đơn vị giảm 50% tổn hao trên toàn mạng cung cấp điện, tương ứng với khoảng 607.608kWh/ năm. Đặc biệt với giải pháp dồn tải thiết bị và thay thế động cơ có công suất phù hợp với thực tế đã giúp đơn vị tiết kiệm được từ thiết bị lên tới 950 triệu đồng. Kết quả này đã góp phần quan trọng trong việc làm giảm chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm và đã tạo tiếng vang cho Công ty khi trở thành mô hình mẫu về quản lý sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả của Tập đoàn, được Bộ Công thương tặng bằng khen.

Cùng với Công ty CP than Hà Lầm, bằng những giải pháp TKNL từ đơn giản đến phức tạp, đã giúp Công ty than Hòn Gai đoạt giải nhì về Quản lý năng lượng hiệu quả loại hình công nghiệp tại cuộc thi Quản lý năng lượng trong công nghiệp và toà nhà do Bộ Công thương tổ chức năm 2012. Cụ thể, riêng trong khâu chiếu sáng, Công ty đã thay toàn bộ các bóng đèn sợi đốt từ 50-100W bằng bóng đèn compact 20W; các bóng đèn cao áp 400W được thay bằng bóng compact 75W, sử dụng ballast điện tử… Mặt khác, để TKNL cho động cơ, Công ty đã tiến hành lắp đặt tụ bù đến gần phụ tải; lắp biến tần và khởi động mềm cho các động cơ có công suất trên 30kW (các tuyến băng tải, sàng rung); sử dụng xe có tải trọng lớn thay thế cho xe tải trọng nhỏ trong vận tải đất đá lộ thiên. Chuyển vận tải nội bộ từ các phương tiện vận tải dùng nhiên liệu diezel sang băng tải dùng điện… Bằng những giải pháp đồng bộ trên, Công ty đã tiết kiệm được hàng chục tỷ đồng chi phí sử dụng điện mỗi năm. 

Theo thống kê của Ban Cơ điện - Vận tải, năm 2007, tổng sản lượng điện tiêu thụ của Vinacomin xấp xỉ 400 triệu kWh, năm 2010 sản lượng điện tiêu thụ là 514,4 triệu kWh. Mức tăng bình quân năm sau so với năm trước là 1,14 lần. Tuy nhiên, trong 3 năm trở lại đây, với việc thực hiện đồng bộ và tích cực một loạt các giải pháp TKNL, nên việc tiêu thụ điện năng của Tập đoàn đã có mức giảm mạnh.

Trong năm 2012, sản lượng điện tiêu thụ đã giảm so với năm 2010 và 2011 tới gần 60 triệu kWh (tương đương với trên 120 tỷ đồng). Có được kết quả trên là do những năm gần đây, các đơn vị trong Tập đoàn đã triển khai hàng loạt các giải pháp tổ chức cũng như đầu tư các thiết bị tiết kiệm năng lượng. Bên cạnh những biện pháp phổ biến như thay thế bóng đèn sợi đốt bằng bòng đèn compact, ứng dụng thiết bị khởi động mềm, thì các đơn vị đều tuỳ thuộc vào hiện trạng sản xuất để đưa ra những giải pháp riêng, thiết thực nhằm tiết kiệm năng lượng đến mức tối đa. Đơn cử như giải pháp lắp đặt biến tần cho các tời trục, máy sàng tuyển than tại Công ty CP than Hà Lầm, Công ty CP than Vàng Danh; lập cơ chế khoán sử dụng điện năng tại Công ty CP than Cao Sơn, Công ty CP than Núi Béo, Cơ điện Uông Bí; lắp đặt bổ sung tủ bù tự động 0,4kV, nâng cao hệ số công suất tại Công ty Tuyển than Hòn Gai; lập biểu đồ phụ tải theo dõi điều hành sản xuất tại Công ty Chế tạo máy;… 

Có thể thấy rằng, trước những khó khăn chung của nền kinh tế, việc triển khai tiết kiệm năng lượng được đặt lên hàng đầu bên cạnh những hiệu quả mang lại như tiết kiệm chi phí vận hành máy móc, mua nguyên vật liệu, thân thiện với môi trường. Những hoạt động của Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam là một trong những điển hình tiên tiến, là bài học kinh nghiệm, tấm gương sáng cho các đơn vị khác trong và ngoài ngành tiếp thu, học hỏi để mà tiến hành thực hiện, áp dụng trong đơn vị mình Trong tương lai hy vọng rằng tập đoàn Than- Khoáng sản Việt Nam sẽ tiếp tục mở rộng quy mô thực hiện, phổ biến, tuyên truyền và có nhiều sáng kiến hơn nữa trong việc thực hiện tiết kiệm năng lượng từ đó đem lại nhiều lợi ích cho tập đoàn nói riêng và lợi ích quốc gia nói chung.

Nguồn: anhsangonline.vn