Một số giải pháp hoàn thiện mô hình Tập đoàn Dầu khí Việt Nam

>> Ngành Dầu khí Việt Nam trước thách thức an ninh năng lượng quốc gia
>> Ba giải pháp thực hiện Chiến lược phát triển ngành Dầu khí Việt Nam đến năm 2020
>> Khẳng định vị thế của ngành Dầu khí Việt Nam trên trường quốc tế
>> Một số mục tiêu và giải pháp tái cơ cấu Tập đoàn Dầu khí Việt Nam
>> Xây dựng định hướng chiến lược phát triển ngành dầu khí
>> Quản trị doanh nghiệp trong Tập đoàn Dầu khí Việt Nam

TS. NGUYỄN XUÂN THẮNG, Thành viên Hội đồng thành viên PVN

Cơ cấu tổ chức của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam bao gồm: Công ty mẹ  là Tập đoàn Dầu khí Việt Nam; 6 tổng công ty và công ty hoạt động theo mô hình công ty mẹ con, trong đó 100% vốn điều lệ của các tổng công ty này do Tập đoàn Dầu khí Việt Nam nắm giữ; 11 tổng công ty, công ty và đơn vị do Tập đoàn Dầu khí Việt Nam nắm quyền chi phối; một số công ty hoạt động dưới hình thức công ty liên kết giữa Tập đoàn Dầu khí Việt Nam với các đối tác khác; bên cạnh đó là các đơn vị nghiên cứu khoa học và đào tạo.

Trong giai đoạn vừa qua, nhận thức rõ tầm quan trọng của việc tái cơ cấu, chuyển đổi sắp xếp doanh nghiệp, Tập đoàn đã và đang tích cực tái cấu trúc, sắp xếp lại Công ty mẹ và các đơn vị thành viên theo hướng tập trung nguồn lực và các lĩnh vực kinh doanh mũi nhọn, chủ chốt, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động, năng lực cạnh tranh; từng bước hạn chế cạnh tranh nội bộ giữa các đơn vị thành viên; giảm tỷ lệ nắm giữ tại một số đơn vị hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ và các lĩnh vực khác hỗ trợ cho lĩnh vực sản xuất kinh doanh chính. Nhìn chung, công tác cổ phần hóa, sắp xếp doanh nghiệp của Tập đoàn tuân thủ các văn bản chế độ của Nhà nước cũng như các quy định của pháp luật và được triển khai đúng tiến độ được phê duyệt.

Với quyết tâm đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động, công tác tái cấu trúc và chuyển đổi sắp xếp doanh nghiệp tại Tập đoàn đã đạt được những kết quả bước đầu như:

Công ty mẹ đã chuyển đổi thành Công ty TNHH một thành viên do Nhà nước làm chủ sở hữu, hoạt động theo Luật Doanh nghiệp từ 01/07/2010, theo Quyết định số 924/QĐ -TTg, ngày 18/06/2010 của Thủ tướng Chính phủ.

Trong giai đoạn từ năm 2005 - 2010, Tập đoàn đã hoàn thành cổ phần hoá 20 tổng công ty/công ty, trong đó có nhiều doanh nghiệp quy mô lớn, góp phần cung cấp cho thị trường chứng khoán nhiều hàng hóa có chất lượng, như: Tổng công ty Khí Việt Nam, Tổng công ty CP Khoan và Dịch vụ khoan Dầu khí, Tổng công ty CP Xây lắp Dầu khí Việt Nam, Tổng công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí - CTCP, Tổng công ty CP Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí, Tổng Công ty Tài chính CP Dầu khí Việt Nam, Công ty Thương mại Kỹ thuật và Đầu tư PETEC…

Tập đoàn đã thực hiện tái cơ cấu doanh nghiệp bằng việc chuyển nhượng (bán toàn bộ hoặc thoái vốn giảm tỷ lệ sở hữu), uỷ thác quản lý phần vốn của Tập đoàn tại công ty cho các đơn vị thành viên, nhà đầu tư ngoài Tập đoàn, như:

Chuyển nhượng phần vốn của Tập đoàn tại Công ty CP Chứng khoán Dầu khí, Công ty CP Truyền thông Dầu khí Việt Nam - PVMedia cho Tổng công ty CP Bảo hiểm Dầu khí Việt Nam (PVI); phần vốn của Tập đoàn tại Công ty CP Thể thao - Văn hoá Dầu khí cho Tổng công ty Khí Việt Nam (PVGas); phần vốn của Tập đoàn tại Công ty CP Dầu khí Phương Đông và Công ty CP Công nghệ Thông tin, Viễn thông và Tự động hoá Dầu khí cho Tổng công ty CP Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí (PTSC).

Uỷ thác phần vốn của Tập đoàn tại Công ty CP Đầu tư Tài chính Công đoàn Dầu khí Việt Nam (PVFI) cho Tổng công ty CP Tài chính Dầu khí.

Tập đoàn đã hoàn thành bán bớt, giảm đáng kể phần vốn của Tập đoàn tại Tổng công ty CP Xây lắp Dầu khí Việt Nam, Tổng công ty Dung dịch Khoan và Hoá phẩm Dầu khí, Tổng công ty CP Dịch vụ tổng hợp Dầu khí...

Tập đoàn đang tiếp tục thực hiện mạnh mẽ quá trình tái cơ cấu, cổ phần hóa, đổi mới doanh nghiệp. Hiện nay, Tập đoàn đã được Thủ tướng Chính phủ cho chủ trương tiếp tục cổ phần hóa các doanh nghiệp lớn của ngành như: Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam, Tổng công ty Dầu Việt Nam, Nhà máy lọc dầu Dung Quất…

Kết quả quá trình tái cơ cấu giai đoạn đầu của Tập đoàn bước đầu rất khả quan, đã đem lại hiệu quả kinh tế cho Tập đoàn, thu về khoản tiền chênh lệch so với giá gốc khoản đầu tư khoảng 25.000 tỷ đồng để chuyển vào Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp, hoặc tăng doanh thu hoạt động tài chính; đồng thời, nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp được tái cơ cấu, chuyển đổi. Để có được kết quả này, Công ty Mẹ - Tập đoàn Dầu khí Việt Nam và các đơn vị thành viên đã tích cực trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, thể hiện được vai trò góp phần quan trọng trong quá trình thực hiện tái cơ cấu, chuyển đổi sắp xếp doanh nghiệp.

Trong giai đoạn 2006-2010, mô hình Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam cũng đã đạt được những thành tựu phát triển vượt bậc và toàn diện trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh cũng như hoạt động đầu tư phát triển, thực hiện tốt nhiệm vụ kinh tế - chính trị - xã hội, góp phần khẳng định vai trò chủ đạo trong nền kinh tế.

Về hoạt động sản xuất kinh doanh, so với giai đoạn 2001-2005, tổng doanh thu của Tập đoàn trong giai đoạn 2006-2010 tăng xấp xỉ 2,7 lần, đạt trên 1 triệu 275 nghìn tỷ đồng. Trong đó, doanh thu từ hoạt động dịch vụ dầu khí chiếm tỷ trọng 27%; nộp ngân sách Nhà nước trên 475 nghìn tỷ đồng, tăng 2,2 lần. Vốn chủ sở hữu năm 2010 đạt 184 nghìn tỷ đồng, gấp 2,4 lần con số này vào năm 2005. Trữ lượng dầu khí được gia tăng lên mức 330 triệu tấn quy dầu từ mức 260 triệu tấn trong giai đoạn trước.

Xét về hiệu quả sản xuất kinh doanh, tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) của Tập đoàn trong giai đoạn 2006 - 2010, bình quân đạt xấp xỉ 20%, cao hơn mức ROE trung bình của khu vực kinh tế nhà nước (1).

Nhà máy Lọc dầu Dung Quất

Tính đến cuối năm 2010, toàn Tập đoàn có 38 nghìn lao động, tăng trên 16 nghìn người so với giai đoạn 2005, nếu gồm cả lao động ngoài danh sách thì tổng số đến nay khoảng trên 5 vạn lao động ở trong và ngoài nước. Song song với việc mở rộng về quy mô số lượng lao động. sự gia tăng trong chất lượng lao động cũng được khẳng định thông qua con số tăng trưởng về năng suất lao động bình quân qua hai giai đoạn. Nếu như trong giai đoạn 2001 - 2005, năng suất lao động bình quân ở mức 5,1 tỷ đồng/người/năm thì đến giai đoạn 2006-2010, con số này đã lên đến 8,4 tỷ đồng/người/năm (2).

Trên lĩnh vực đầu tư, trong giai đoạn 2006-2010, Tập đoàn đã thực hiện đầu tư có giá trị trên 326 nghìn tỷ đồng, tăng 112,3% so với giai đoạn 5 năm trước đó. Hiệu quả đầu tư cao được thể hiện thông qua hệ số sinh lời từ đồng vốn đầu tư (ICOR) bình quân trong cả giai đoạn ở mức 1,33, thấp hơn nhiều so với mức trung bình của cả nước (hệ số ICOR của khu vực doanh nghiệp tư nhân là 3-4, ICOR của khu vực kinh tế nhà nước và từ đầu tư của nhà nước tới 9 - 10) (3).

Bên cạnh mục tiêu phát triển kinh tế, Tập đoàn cũng phát huy vai trò đầu tầu kinh tế, là công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô của Chính phủ thông qua những nội dung chính như: Triển khai thực hiện hiệu quả chương trình thực hành tiết kiệm, chống lãng phí và các giải pháp kiềm chế lạm phát năm 2007-2008; Tổ chức thực hiện quyết liệt các giải pháp cấp bách của Chính phủ nhằm ngăn chặn suy giảm kinh tế, duy trì tăng trưởng; đóng góp hàng ngàn tỷ đồng nhằm bảo đảm an sinh xã hội hàng năm theo chương trình của Chính phủ kết hợp với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Thực hiện tốt nhiệm vụ khảo sát điều tra cơ bản, tìm kiếm thăm dò dầu khí, bảo vệ vùng biển và chủ quyền quốc gia, an ninh - an toàn cho các hoạt động trên biển.

Tập đoàn cũng chủ động, tích cực đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia với các hoạt động khai thác an toàn và hiệu quả các mỏ dầu khí trong nước và nước ngoài, tham gia sản xuất điện. Đảm bảo ổn định việc làm và thu nhập cho người lao động, hình thành nét văn hóa doanh nghiệp. Hoàn thiện hệ thống chính trị đồng bộ trong Tập đoàn: Đảng bộ và Đoàn thanh niên.

Với những kết quả trên, Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam đã thực hiện tốt vai trò là đầu tàu kinh tế của cả nước, là công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô của Chính phủ, thực hiện tốt công tác an sinh xã hội, hợp tác đầu tư với các địa phương và các doanh nghiệp trong nước, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng các địa phương và biển đảo đáp ứng kịp thời chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, đặc biệt trong những giai đoạn biến động phức tạp của nền kinh tế đất nước và của thế giới.

Để hoàn thiện mô hình của Tập đoàn trong giai đoạn tới cần thực hiện các giải pháp sau: Sắp xếp và đổi mới cơ cấu tổ chức theo mô hình công ty mẹ - con cùng các giải pháp như đầu tư tài chính, phát triển thị trường, đột phá về khoa học công nghệ và đào tạo, an toàn và bảo vệ môi trường; trong đó, các giải pháp đột phá về con người, về khoa học công nghệ và quản lý mang tính chất quyết định.

Trước mắt, để hoàn thiện mô hình và tăng tốc phát triển cần thực hiện các giải pháp sau: Tổ chức Tập đoàn Dầu khí Việt Nam theo hướng Tập đoàn Công nghiệp - Thương  mại - Tài chính và Công ty Mẹ trực tiếp hoạt động sản xuất kinh doanh trong một số lĩnh vực chủ chốt như khai thác và chế biến dầu khí…

Tổng kết đánh giá ưu nhược điểm của mô hình tổ chức, quản lý đối với Tập đoàn Dầu khí Việt Nam thời gian qua để hoàn thiện, bổ sung phù hợp với yêu cầu khách quan của tình hình kinh tế đất nước và trên thế giới. Tái sắp xếp các đơn vị thành viên, công ty con.

Thống nhất quản lý công tác tìm kiếm thăm dò, khai thác dầu khí, lọc hóa dầu đặc biệt là hệ thống kinh doanh xăng dầu, đạm và hóa chất dầu khí, xây lắp Dầu khí… nhằm giảm thiểu cạnh tranh nội bộ, nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút các nguồn lực, kinh nghiệm quản lý từ các thành phần kinh tế trong và ngoài nước, đặc biệt là các nhà đầu tư chiến lược nước ngoài.

Tập trung vào các lĩnh vực chính là tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí, công nghiệp khí, lọc hóa dầu, công nghiệp điện khí - than, dịch vụ kỹ thuật  dầu khí cao cấp (như đóng giàn khoan, dịch vụ khoan, dịch vụ kỹ thuật biển…) trong đó, lĩnh vực thăm dò và khai thác dầu khí là cốt lõi.

Tiếp thu phương thức quản trị, công khai minh bạch trong hoạt động của doanh nghiệp, giảm tỷ lệ nắm giữ phần vốn của Tập đoàn tại một số doanh nghiệp như Nghị quyết Trung ương 3 và chỉ đạo của Chính phủ. Đưa cổ phiếu của một số doanh nghiệp ra niêm yết tại nước ngoài nhằm nâng cao vị thế và thương hiệu của Tập đoàn trên trường quốc tế.

Tóm lại, bất kể là doanh nghiệp tư nhân hay doanh nghiệp nhà nước và các loại hình doanh nghiệp khác hiện nay được bàn đến như các công ty,tập đoàn kinh tế; suy cho cùng để có vị thế trong nền kinh tế cần phải đảm bảo các tiêu chí sau: Một là, doanh nghiệp đó phải sản xuất kinh doanh có hiệu quả kinh tế; hai là, phải mang lại lợi nhuận cao, đảm bảo cổ tức cho các nhà đầu tư - các cổ đông (nếu là doanh nghiệp nhà nước thì phải bảo toàn và phát triển vốn, nộp ngân sách cao tương xứng với sự đầu tư của nhà nước); thứ ba, là doanh nghiệp muốn nâng cao vị thế của mình trong xã hội thì cần có trách nhiệm với cộng đồng thông qua các công tác an sinh xã hội, đây cũng là giải pháp nhằm nâng tầm hình ảnh của doanh nghiệp.

NangluongVietnam.vn

Tài liệu tham khảo:

1. Bảng xếp hạng 500 Doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam (2007, 2008, 2009, 2010).

2. Ngành năng lượng Việt Nam - Thành tựu sau 25 năm đổi mới.

3. Báo cáo của Chính phủ tại kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XII về tình hình kinh tế - xã hội năm 2010 và kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội năm 2011.

4. Luật Dầu khí, Luật Doanh ngiệp, các văn bản tài liệu khác…

CÁC BÀI VIẾT BẠN ĐỌC QUAN TÂM

Góc nhìn trái chiều về tên lửa Triều Tiên
Ba câu hỏi về kiểm soát quyền lực
Thách thức đầu tiên dành cho nữ Tổng thống Hàn Quốc
Chiến lược Á tâm của Hoa Kỳ vẫn tiếp diễn
Tranh chấp lãnh hải: Chỉ có thể giải quyết bằng lòng tự trọng quốc gia
Trung Quốc bước vào thời đại Tập Cận Bình
Lý Quang Diệu nói về Trung Quốc bằng giọng khác