Điện Sông Đà tỏa sáng vùng cao Tây Bắc

>> Nhà máy thủy điện Nậm Chiến hòa lưới điện tổ máy số 1
>> Thủy điện Lai Châu những ngày đầu năm - công trường rộn tiếng máy

NGUYỄN TẤT LỘC

Với truyền thống 50 năm gắn bó với nghề làm thủy điện, Tổng công ty Sông Đà chủ trương đầu tư xây dựng và kinh doanh một nhà máy sản xuất điện năng, công suất lớn bằng chính nội lực của mình từ nguồn vốn, tư vấn thiết kế đến công tác thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị.   Nậm Chiến là dòng suối tự nhiên từ lâu đời khởi nguồn từ đèo Khau Phạ - Mù Căng Chải (Yên Bái) chảy qua nhiều địa bàn hiểm trở thuộc vùng rừng sâu tỉnh Sơn La rồi đổ ra Sông Đà, địa phận xã Chiềng San. Đây là con suối có nguồn nước tự nhiên rất lý tưởng cho việc xây dựng một dự án thủy điện tương đối lớn.  

Được sự đồng ý và cấp phép của các cấp có thẩm quyền, Công ty cổ phần Thủy điện Nậm Chiến làm Chủ đầu tư, với sự góp vốn của các cổ đông sáng lập lớn như Tổng công ty Sông Đà và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.  

Tuy nhiên khi bắt tay vào khởi công xây dựng dự án (tháng 7 năm 2005), Công ty đã phải đối mặt với rất nhiều khó khăn bởi địa bàn thi công gập ghềnh, giao thông hiểm trở, thời tiết khắc nghiệt. Ngay từ những ngày đầu, đơn vị đã phải ứng chi 800 tỷ đồng để làm mới hơn 80km đường giao thông và đường thi công nội bộ, bắc 3 cây cầu bê tông qua các con suối, san ủi, phát quang và bốc xúc hàng triệu m3 đất đá phục vụ cho công tác xây dựng mặt bằng và lán trại thi công.  

Theo quan sát của các nhà hoạch định chiến lược, việc xây dựng phát triển điện năng thì việc xây dựng một nhà máy thủy điện tầm cỡ 200 MW tại khu vực này là một việc vô cùng khó khăn, bởi nơi đây có địa hình hiểm trở, lồi lõm chông chênh; vận chuyển vận tư, thiết bị không thuận tiện, đã vậy địa bàn thi công lại trải rộng, từ khu vực đầu mối (đập ngăn sông và cửa nhận nước) tới khu vực Nhà máy phải đi bằng đường bộ xa khoảng trên dưới 60 km. Ngược lại, nếu Nhà đầu tư cùng các nhà thầu quyết tâm vượt khó để xây dựng Nhà máy thì hiệu quả và lợi ích kinh tế rất cao.

Theo thiết kế đã được thẩm định và phê duyệt thì dự án xây dựng Nhà máy thủy điện Nậm Chiến có các đặc thù độc đáo mới lần đầu thực hiện ở Việt Nam: Đó là đập dâng nước đồng thời là đập ngăn sông được thi công theo hình vỏ trứng (đập hình vòm), cao trình đỉnh đập là 137 m, cao trình đỉnh tường chắn sóng là 945 m, chiều dài 274 m, bề mặt đập rộng 6,7m. Mô hình Đập vòm này được lựa chọn để thực hiện bởi dựa vào lợi thế của 2 mố núi từ trái qua phải ở một khúc sông hẹp hình chữ V, lại có nền địa chất rắn chắc đảm bảo vững bền cho việc thi công xây dựng đập. Đây là công việc mới mẻ về kích thước, hình mẫu có nhiều dích dắc trong kỹ thuật thi công, về chất liệu, phụ gia pha trộn trong khi sản xuất bê tông luôn luôn phải đạt tiêu chuẩn và phải tuân thủ quy trình phù hợp…  

Dẫu vậy, hàng nghìn người thợ chủ lực của Công ty Sông Đà 8, Sông Đà 5, Sông Đà 6 đã tập trung phương tiện cơ giới, điều động đến công trình những cầu trục có tải trọng lớn, tay cầu dài cùng những trạm nghiền, trạm trộn hiện đại có công suất cao để phục vụ cho thi công đập ngay tại hiện trường.  

Việc đưa vào vận hành Đập vòm duy nhất ở Việt Nam an toàn thành công tại Thủy điện Nậm Chiến không chỉ làm giảm 1/4 khối lượng bê tông sắt thép so với đắp đập bê tông trọng lực, tiết giảm phần lớn kinh phí cho nhà đầu tư, đồng thời nhờ con đập kiên cố vững chãi này làm cầu nối lưu thông phục vụ cho hàng nghìn hộ dân sinh sống tại các bản làng xã Ngọc Chiến, Nậm Păm và khu vực lân cận đi lại, giao lưu thuận tiện với huyện lị Mường La và thành phố Sơn La. Hướng tới, từ hơn 40km đường mới mở cùng với con đập nối thông đôi bờ do Thủy điện Nậm Chiến xây dựng sẽ là tuyến giao thông thuận tiện cho các vùng giáp ranh 3 tỉnh Sơn La - Yên Bái - Lao Cai.

Ông Nguyễn Văn Quân - TGĐ Công ty cho biết: xây dựng Thủy điện Nậm Chiến, các kíp thợ của Công ty Sông Đà 9, Sông Đà 10 phải khoan, đào 10km đường hầm dẫn nước trong lòng núi, theo đó lực lượng thợ cơ khí Công ty CP Someco Sông Đà còn phải gia công chế tạo 2,7km đường ống bọc thép để gia cường áp lực cao tại các điểm xung yếu trong hầm. Với 10km hầm này, thợ chuyên ngành Công ty Sông Đà 10 phải khoan, nổ, bốc xúc vận chuyển hàng vạn m3 đất đá trong lòng núi có bán kính rộng hơn 4m trong điều kiện hết sức khó khăn, nguy hiểm do thiếu ánh sáng, do địa chất xấu, và phải làm việc trong điều kiện thiếu không khí...  

Một điều đặc biệt khác cũng tại công trình thủy điện Nậm Chiến đã xây dựng một tháp điều áp có cột nước cao 667m trên lưng chừng núi, ngoài việc dẫn nước vào đường hầm làm quay tuabin các tổ máy đã tạo ra một lợi thế lớn trong việc sử dụng nguồn nước, do chỉ phải cung cấp 17m3 nước/1 giây cho 1 tổ máy công suất 100MW (trong khi ở các nhà máy thủy điện khác có nơi phải dùng ít nhất từ 50m3, thậm chí có tổ máy phải cần đến 350m3/s cho 1 tổ máy).  

Do khối lượng nước cấp cho hoạt động của tổ máy thấp nên diện tích lòng hồ đã được thu hẹp rất nhiều, giảm đáng kể diện tích chiếm rừng và mất đất.   Năm 2009, Thủ tưởng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã đến thăm, tặng quà cho công trình và đồng bào các dân tộc địa phương. Sau khi nghe lãnh đạo Tổng công ty Sông Đà và Ban Quản lý dự án báo cáo quá trình xây dựng Nhà máy, Thủ tướng đánh giá cao việc phát huy nội lực của Công ty Nậm Chiến, đồng thời biểu dương các lực lượng trên công trình đã khắc phục nhiều khó khăn, vượt qua thử thách để xây dựng dự án đạt hiệu quả kinh tế cao tại vùng sâu vùng xa của tỉnh Sơn La.

Sau 5 năm xây dựng, tập thể CBCN các lực lượng lao động của Công ty đã vượt qua nhiều khó khăn, vất vả trong đó các đơn vị xây dựng chủ lực như: Công ty Sông Đà 8, Sông Đà 5, Sông Đà 6 đã đắp, đổ thành công con đập vòm độc đáo tại Việt Nam. Công ty CP Someco Sông Đà đảm nhận và hoàn thành toàn bộ công tác lắp đặt thiết bị 2 tổ máy, đồng thời chế tạo tại chỗ gần 10.000 tấn thiết bị đường ống áp lực lắp đặt trong đường hầm dẫn nước. Công ty Sông Đà 11 lắp đặt thành công an toàn Trạm biến áp 220kV, hoàn thành lắp đặt 18km đường dây dẫn điện từ Nhà máy đến Trạm biến áp 500kV Sơn La. Đơn vị kỹ thuật điện đảm bảo toàn bộ công tác thí nghiệm hiệu chỉnh. Công ty TNHH SomecoTech đảm nhận và hoàn thành lắp đặt toàn bộ thiết bị tủ bảng, trung tâm điều khiển và lắp đặt các máy biến thế đảm bảo chất lượng và kỹ thuật tốt.

Tháng 1 năm 2013, tổ máy số 1 công suất 100MW Nhà máy thủy điện Nậm Chiến đã phát điện lên lưới quốc gia an toàn, thành công, dự kiến sau đó một tháng Công ty sẽ hoàn thành toàn bộ Nhà máy với công suất 200MW cung cấp vào lưới điện quốc gia 814 triệu kW/h điện bình quân hàng năm. Thành công của Thủy điện Nậm Chiến còn có những ưu việt là chỉ sử dụng lòng hồ chứa nước trong phạm vi hẹp, môi trường tự nhiên không chịu ảnh hưởng nhiều, khu vực lòng hồ không có rừng nguyên sinh và đất canh tác, khu vực xây dựng Nhà máy không phải di dời dân.  

Việc hoàn thành, đưa Nhà máy thủy điện Nậm Chiến vào khai thác đã góp phần chống lũ vào mùa mưa ở thượng nguồn, cấp nước tưới tiêu phía hạ du, cung cấp điện năng cho đồng bào các dân tộc vùng sâu vùng xa Tây Bắc, đồng thời trực tiếp cung cấp lượng nước lớn cho 2 nhà máy bậc thang dưới phát điện thêm 53MW vào lưới quốc gia.

NangluongVietnam.vn

CÁC BÀI VIẾT BẠN ĐỌC QUAN TÂM

Chủ tịch nước: "Chiêng có to, tiếng mới lớn"
Khi lãnh đạo và trí thức cùng nhìn một hướng
"Kiện đường lưỡi bò": Khen Philippines dũng cảm
Các Bộ trưởng hứa gì đầu năm?
Hoa Kỳ và tiền lệ tổng thống 'vịt què'
Cuộc chiến tranh lạnh phiên bản 2 Trung - Nhật bắt đầu
Chính sách đối ngoại Obama 2.0: Giữa 'bơ' và 'súng'
"Dư luận băn khoăn tự phê bình như hòa cả làng"