Sử dụng Mô hình LEAP và phần mềm ‘MAC curve’ tính toán và đánh giá tiêu chí về tiết kiệm năng lượng

NGUYỄN KHOA DIỆU HÀ
Viện Năng lượng

Hiệu suất chung của ngành năng lượng còn thấp. Nhiều cơ sở sản xuất năng lượng đang phải duy trì công nghệ cũ, lạc hậu, với các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật thấp, hiệu suất thấp và gây ô nhiễm môi trường. Trong khâu sử dụng năng lượng, hiệu suất cũng rất thấp do thiết bị cũ, lạc hậu. Đa số các ngành công nghiệp trong nền kinh tế là những ngành thuộc loại có cường độ năng lượng khá cao. 

Cường độ năng lượng thương mại sơ cấp trên GDP (tính theo sức mua tương đương) - toe/1000 GDP2000 PPP của một số nước thay đổi trong giai đoạn 2000-2010 là: đối với Singapore giảm tử 0,15 xuống 0,13, với tốc độ là -1,4%; Malaysia giảm tử 0,24 xuống 0,21 với tốc độ là -1,3%; Thailand tăng tử 0,20 lên 0,25 với tốc độ là 2,3%; Việt Nam tăng tử 0,16 lên 0,22 với tốc độ là 3,2%. Điều đó cho thấy hiệu quả sử dụng năng lượng của nước ta vẫn đang ở mức thấp hơn so với các nước trong khu vực. Do vậy, việc giảm tiêu thụ năng lượng thông qua chính sách sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả sẽ là một trong những biện pháp quan trọng sẽ làm giảm gánh nặng về nhập khẩu năng lượng, tiết kiệm được ngoại tệ, góp phần nâng cao an ninh năng lượng quốc gia và giảm phát thải khí nhà kính.

Tuy nhiên một vấn đề đặt ra cho các nhà hoạch định chính sách năng lượng là đưa ra các tiêu chí về tiết kiệm năng lượng như thế nào: Bao nhiêu là phù hợp trong từng giai đoạn và đánh giá việc thực thi các tiêu chí đó như thế nào...        

Việc sử dụng kết hợp các mô hình năng lượng sẽ giúp cho các nhà hoạch định chính sách giải quyết được nhiều bài toán phức tạp trong hệ thống năng lượng. Cụ thể để giải quyết bài toán đã đặt ra như trên chúng ta có thể sử dụng kết hợp mô hình LEAP và phần mềm “MAC curve”.

Giới thiệu khái quát về mô hình LEAP

Mô hình LEAP (The Long Range Energy Alternative Planning system) là mô hình phân tích kịch bản phát triển năng lượng có xem xét đến vấn đề môi trường. LEAP là một công cụ linh hoạt cho việc lập kế hoạch năng lượng tổng thể dài hạn. Các kịch bản phát triển năng lượng được xây dựng dựa trên phân tích tổng thể về nhu cầu năng lượng trong mối tương quan với nền kinh tế vĩ mô dựa trên các giả thiết về dân số, tốc độ phát triên kinh tế, công nghệ và giá... Mô hình  có phạm vi áp dụng rất rộng rãi, bao gồm: phân tích chính sách năng lượng, chính sách môi trường, chính sách năng lượng tái tạo, phân tích dự án, đưa ra các bảng cân bằng năng lượng, các kịch bản dự báo và cung cấp năng lượng.

Với LEAP, người sử dụng có thể xây dựng những kịch bản phức tạp. Không giống như các mô hình kinh tế vĩ mô, LEAP không thể dùng để mô phỏng các kịch bản cân đối thị trường. LEAP cũng không  phải là mô hình tối ưu  để tìm lời giải tối ưu nguồn phát, nhưng có thể xác định được chi phí trong các kịch bản so sánh. Tuy nhiên, một điều quan trọng hơn là LEAP linh hoạt và dễ cho người sử dụng, cho phép người sử dụng có thể phân tích các chính sách năng lượng mà không cần chuyển sang sử dụng những mô hình khác.

Giới thiệu khái quát về phần mềm ‘MAC curve’

Phần mềm ‘MAC curve’ là phần mềm Macro Excel nhằm mục đích vẽ đường cong chi phí biên (MAC).

Đường cong chi phí biên (MAC) - Marginal Abatement Cost (MAC) curves được định nghĩa là một đồ thị chỉ ra chi phí biên cho các kịch bản giảm thiểu phát thải. Nó được sử dụng để minh họa cho tính khả thi về kinh tế và công nghệ của các biện pháp giảm phát thải nhằm lựa chọn các biện pháp giảm phát thải trong hệ thống năng lượng. 

Sử dụng mô hình LEAP và  phần mềm ‘MAC curve’trong hệ thống năng lượng Việt Nam

Trên cơ sở dự báo nhu cầu năng lượng trong tương lai, sử dụng các mô hình tối ưu năng lượng như MESSAGE, MARCAL... Mô hình LEAP được sử dụng để phân tích và đánh giá các kịch bản tiết kiệm năng lượng, đường cong MAC được sử dụng để lựa chọn các biện pháp tiết kiệm năng lượng. Dựa trên các kết quả đó các nhà hoạch định chính sách năng lượng có thể xác định được rằng: với chi phí nhất định phải bỏ ra trong tương lai thì chỉ tiêu tiết kiệm năng lượng sẽ được tính toán bao nhiêu là phù hợp, nên áp dụng những biện pháp tiết năng lượng nào mang lại hiệu quả nhất, định lượng hóa lượng phát thải khí CO2 giảm và chi phí giảm phát thải. Trên cơ sở đó có thể đánh giá  được việc thực thi các tiêu chí về tiết kiệm năng lượng đã đặt ra.

Theo: ievn.com.vn