Tìm kiếm

Để đáp ứng nhu cầu điện cho phát triển kinh tế, xã hội của đất nước ngày càng tăng cao, dự thảo Quy hoạch điện VIII đã đề ra mục tiêu phát triển sản lượng điện rất cao, kéo theo nhu cầu các nguồn nhiên liệu cho phát điện tăng cao, vượt quá khả năng nguồn cung trong nước. Trong bối cảnh việc phát triển ngành điện vừa phải đáp ứng nhu cầu điện, đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, vừa phải giảm thiểu ô nhiễm môi trường theo hướng tăng trưởng xanh, phát triển bền vững và cam kết của Việt Nam về thỏa thuận biến đổi khí hậu, Quy hoạch lần này đề ra định hướng đi đôi với đẩy mạnh huy động các nguồn năng lượng tái tạo, tiếp tục tăng cường khai thác các nguồn nhiên liệu hóa thạch nội địa nhằm nâng cao tính tự chủ cùng với việc nhập khẩu từ nước ngoài gắn liền việc nâng cao trình độ công nghệ các nhà máy phát điện. Trong phạm vi bài báo này đề cập đến các vấn đề và giải pháp đáp ứng nhu cầu than cho Quy hoạch, đảm bảo bền vững và thân thiện hơn với môi trường. 

Hiện nay, mô hình điện mặt trời trên mái nhà (ĐMTMN) đang ngày càng phổ biến và không còn xa lạ với người dân Thủ đô, bởi nó không chỉ góp phần chung tay xây dựng một hành tinh xanh, giảm ô nhiễm môi trường mà còn giúp người dân giảm đáng kể chi phí tiền điện hàng tháng, đặc biệt có thể thu lại tiền từ việc bán điện.  

Trong 3 năm gần đây (từ 2016-2018), Công ty Tuyển than Cửa ông tiếp tục thực hiện triển khai các biện pháp bảo vệ môi trường cho các vị trí sản xuất, đảm bảo quy chuẩn của Việt Nam, phù hợp với năng lực kinh tế của doanh nghiệp.

Tính hai mặt của bất kỳ loại hình năng lượng nào (dù là nhiệt điện than, hay điện mặt trời) cho thấy vai trò quan trọng của khoa học - công nghệ trong giảm thiểu rủi ro đầu tư và ô nhiễm môi trường...

Hàng năm, Công ty Tuyển than Cửa Ông đã phải sử dụng tới 10.000m3 nước/ngày để phục vụ cho công việc sàng tuyển 11-12 triệu tấn than của 3 nhà máy sàng tuyển. Với quy trình này, việc xử lý bùn nước luôn là một trong những vấn đề mà nếu không chú ý sẽ dẫn đến hậu quả ô nhiễm môi trường xung quanh, đặc biệt là Vịnh Bái Tử Long. Vì thế, Công ty đã có nhiều biện pháp thu gom, tách lắng, lọc ép để thu hồi tuần hoàn 100% lượng nước sau tuyển đưa vào tái sử dụng, không ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, hiệu quả sàng tuyển và môi trường.

Ngày 3/1/2019, phát biểu tại Hội nghị tổng kết thực hiện kế hoạch 2018 và triển khai nhiệm vụ năm 2019 của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho rằng: Việt Nam không đánh đổi môi trường lấy phát triển kinh tế. Nhưng các nguồn năng lượng tái tạo hiện chi phí quá cao, vượt quá khả năng chi trả của người dân. Do đó, để phát triển và bảo đảm sinh hoạt cho người dân, Việt Nam cần nhiệt điện. Làm nhiệt điện, nhưng phải sạch. Kiên quyết không triển khai các dự án ô nhiễm môi trường.

Trong nhiều năm qua, Chính phủ, các bộ, ban, ngành, các doanh nghiệp, địa phương có các nhà máy nhiệt điện than hết sức quan tâm tới việc giải phóng tro xỉ (xỉ than) và tro bay (khói bụi) tỏa ra môi trường. Tính đến thời điểm hiện tại, chúng ta đã có khoảng 40 nhà máy nhiệt điện than trong cả nước. Hàng năm, đã thải ra trên chục triệu tấn tro xỉ và hàng triệu tấn tro bay; dự báo tới năm 2020 và tới năm 2030, khi các nhà máy nhiệt điện than được phát triển nhiều lên thì lượng tro xỉ, tro bay sẽ tăng lên tới 20 triệu, rồi 30 triệu tấn/năm, sẽ gây ra ô nhiễm môi trường hết sức nghiêm trọng.

“Xu hướng phát triển năng lượng trên thế giới và Việt Nam hiện nay là hướng đến phát triển bền vững, thông qua việc đầu tư phát triển các dự án năng lượng sạch, ít tác động đến môi trường…” - Đó là nhận định của các đại biểu tại hội thảo “Kinh tế năng lượng và triển vọng” do Viện Kinh tế Việt Nam phối hợp với Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh tổ chức ngày 14/12/2017, tại Hà Nội.

Chiến lược tăng trưởng xanh là giải pháp để các quốc gia vượt qua các thách thức nghiêm trọng của suy thoái kinh tế, bùng nổ dân số, tài nguyên thiên nhiên cạn kiệt, đa dạng sinh học suy giảm, ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu. Trong bối cảnh phụ thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia, mô hình tăng trưởng xanh, bền vững là mô hình được mọi quốc gia mong đợi.

Là một dạng công nghệ được áp dụng khá phổ biến tại các nước phát triển, đốt rác phát điện đã đem lại những hiệu quả nhất định trong việc xử lý rác, giảm ô nhiễm môi trường với khả năng xử lý lượng rác lớn một cách triệt để. Vì vậy, công nghệ này đã trở thành lựa chọn hàng đầu của các nước có nguồn đất đai và năng lượng hạn hẹp.

Dự kiến các nhà máy nhiệt điện được đầu tư theo quy hoạch, lượng tro, xỉ thải ra lên đến hàng chục triệu tấn, tạo ra những thách thức cho đất nước khi phải sử dụng diện tích đất khổng lồ để làm bãi chứa và nhiều áp lực môi trường khác, nguy cơ các nhà máy phải dừng sản xuất do không có đủ bãi chứa là một thực tế. Nếu không có các giải pháp tháo gỡ, thúc đẩy xử lý, sử dụng thì tổng lượng tích lũy tro, xỉ, thạch cao FGD trên các bãi chứa của các nhà máy nhiệt điện sẽ phát sinh rất lớn dẫn tới những thách thức vô cùng lớn đối với vấn đề ô nhiễm môi trường. Vì vậy, việc đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao FGD là yêu cầu hiện hữu cấp thiết.

Nhu cầu năng lượng của thế giới được dự báo sẽ tăng gấp rưỡi trong giai đoạn 2010-2040, trong khi các nguồn năng lượng hoá thạch, nguồn thuỷ năng ngày càng trở nên khan hiếm, nguy cơ cạn kiệt đang đến gần. Mặt khác, biến đổi khí hậu (BĐKH) ngày càng hiện hữu đe dọa hành tinh và nhân loại. Trước bối cảnh đó, các nhà khoa học, các quốc gia đều phải tìm cách để đảm bảo nguồn năng lượng sạch cho phát triển bền vững. Xu thế được cho là đi theo hai hướng: "cung" và "cầu" [1,10]. Thực tế cho thấy, công nghệ nhiệt điện nói chung và nhiệt điện than nói riêng đang ngày càng được hoàn thiện theo hướng tăng hiệu suất năng lượng và giảm ô nhiễm môi trường.

Gần đây, có một số chuyên gia đã kiến nghị Việt Nam cần hạn chế phát triển nhiệt điện chạy than vì lý do gây ô nhiễm môi trường. Thậm chí trên một số phương tiện thông tin đại chúng còn tuyên truyền về việc Trung Quốc giảm khai thác than và giảm nhiệt điện than, đặc biệt là tại thủ đô Bắc Kinh (với hàm ý lưu ý Việt Nam cần noi gương Trung Quốc để giảm nhiệt điện than...). Trong phạm vi bài này chúng tôi sẽ bàn về Việt Nam đang có xã hội, hay nền kinh tế các bon cao hay thấp và mức độ phát thải khí nhà kính ra sao? Liệu cần phải giảm sử dụng than nói chung và nhiệt điện than nói riêng để giảm nhẹ phát thải khí nhà kính hay không? Chứ hiện chúng ta đang được ví như một "người gầy" thì không nên đi bắt chước "người béo phì" nhịn ăn để giảm cân.

Trong thời gian qua, công tác quản lý bảo vệ môi trường được Công ty CP Nhiệt điện Quảng Ninh đặc biệt chú trọng, phát triển sản xuất kinh doanh gắn liền với công tác bảo vệ môi trường theo đúng chủ trương, chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền.

Nhà máy Nhiệt điện Hải Phòng 1 và 2 có tổng công suất 1.200MW, sản lượng điện năng khoảng 589.000.000 kWh/tháng. Cả hai nhà máy này sử dụng lò than phun (loại lò đốt gián tiếp). Toàn bộ thiết bị có công nghệ tiên tiến, đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật giảm thiểu tác động xấu gây ô nhiễm môi trường. Bên cạnh đó, vấn đề quản lý chất thải rắn thông thường đã được Công ty CP Nhiệt điện Hải Phòng đặc biệt quan tâm xử lý.