Định hướng hoạt động của Cục Điện lực trong giai đoạn phát triển mới (2025-2030)

Ý kiến của Bộ Tài chính về các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 gửi Bộ Công Thương Bộ Tài chính vừa có văn bản gửi gửi Bộ Công Thương trao đổi về “Báo cáo của Tạp chí Năng lượng Việt Nam về các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận”. Trong văn bản, Bộ Tài chính thông tin một số nội dung liên quan đến nhiệm vụ đàm phán với các đối tác cung cấp tín dụng; cũng như quan điểm về thời gian, nguồn nhân lực, công nghệ, chi phí đầu tư, đối tác... cho các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1, Ninh Thuận 2. Trân trọng gửi tới các cơ quan quản lý, chủ đầu tư, đơn vị liên quan và bạn đọc cùng tham khảo.

Trong giai đoạn 2020-2025, dưới sự chỉ đạo sát sao của Đảng ủy Bộ Công Thương, Cục Điện lực đã đạt được những thành tựu nổi bật trong công tác quản lý nhà nước về điện lực, góp phần quan trọng vào việc đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, thúc đẩy phát triển bền vững và nâng cao hiệu quả hoạt động của ngành điện Việt Nam.

Ông Phạm Nguyên Hùng - Bí thư Đảng ủy, Cụ trưởng Cục Điện lực (ảnh giữa) tại Đại hội Đảng bộ Cục Điện lực lần thứ I (nhiệm kỳ 2025-2030).

Tinh gọn bộ máy:

Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước về tinh gọn tổ chức, bộ máy, Cục Điện lực (được hình thành trên cơ sở hợp nhất Cục Điện lực và Năng lượng Tái tạo với Cục Điều tiết Điện lực). Trong quá trình kiện toàn tổ chức, Cục Điện lực đã sắp xếp, hợp nhất các phòng chuyên môn (giảm 6 đầu mối, tương ứng giảm 40% số đầu mối) và hợp nhất các chi bộ trực thuộc (giảm 2 chi bộ, tương ứng 30% số chi bộ), góp phần xây dựng bộ máy tinh gọn, vận hành hiệu lực, hiệu quả.

Hoàn thiện thể chế:

Trong nhiệm kỳ 2020-2025, Đảng ủy Cục Điện lực đã tham mưu trình Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công Thương ban hành tổng cộng 51 văn bản quy phạm pháp luật, tạo nền tảng pháp lý đồng bộ, thống nhất, góp phần nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực điện lực.

Nổi bật trong số đó là Luật Điện lực năm 2024 - một dấu mốc quan trọng trong tiến trình tháo gỡ “nút thắt” thể chế, cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh và thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo. Luật được xây dựng trên cơ sở bám sát quan điểm, định hướng lớn của Đảng và Nhà nước. Đồng thời, cụ thể hóa các chính sách của Trung ương, Quốc hội, Chính phủ về chuyển dịch năng lượng, phát triển thị trường điện cạnh tranh. Phân cấp - phân quyền và cải cách thủ tục hành chính, tạo hành lang pháp lý đồng bộ, thống nhất phục vụ yêu cầu phát triển bền vững của ngành điện, bảo đảm cung cấp đủ điện cho sản xuất, tiêu dùng cũng như đáp ứng nhu cầu điện cho đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế và bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

Chuyển dịch cơ cấu nguồn điện bền vững và hiệu quả:

Giai đoạn 2020-2025, cơ cấu nguồn điện quốc gia tiếp tục dịch chuyển mạnh mẽ theo hướng bền vững hơn. Năng lượng tái tạo đã có bước phát triển vượt bậc, chiếm khoảng 26,8% tổng công suất lắp đặt và đóng góp 13,4% sản lượng toàn hệ thống. Thủy điện duy trì vai trò ổn định, chiếm khoảng 28,5% công suất và 25% sản lượng. Với 11 trung tâm nhiệt điện trên cả nước tiếp tục đóng vai trò trụ cột, đảm bảo cung cấp điện ổn định.

Đảng ủy Cục Điện lực đã tập trung chỉ đạo tăng cường kiểm tra, tháo gỡ vướng mắc và thẩm định kỹ lưỡng hồ sơ các dự án, đảm bảo tiến độ và chất lượng đầu tư.

Hoàn thiện cơ chế giá điện và tăng cường minh bạch thị trường điện:

Cục Điện lực đã chủ động tham mưu xây dựng và hoàn thiện cơ chế điều chỉnh giá điện, đảm bảo phản ánh kịp thời biến động đầu vào, bù đắp chi phí hợp lý và lợi nhuận phù hợp cho doanh nghiệp. Đến nay, Bộ Công Thương đã ban hành 11 khung giá phát điện cho các loại hình nhà máy phát điện và khung giá nhập khẩu điện, cùng với các văn bản hướng dẫn cơ chế giá cho các dự án điện mặt trời, điện gió chuyển tiếp.

Bên cạnh đó, thị trường bán buôn điện cạnh tranh đã chính thức vận hành từ năm 2019 và đạt nhiều bước tiến tích cực trong giai đoạn 2020-2025. Số lượng đơn vị phát điện và bán buôn điện tham gia thị trường không ngừng gia tăng, nâng cao mức độ cạnh tranh, tăng cường tính minh bạch, công bằng trong lập lịch và huy động nhà máy điện, tạo được sự tin tưởng từ nhà đầu tư, cũng như các thành viên thị trường điện lực.

Đặc biệt, Chính phủ đã ban hành Nghị định quy định cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) giữa các đơn vị phát điện năng lượng tái tạo với khách hàng lớn. Đây là bước tiến quan trọng thúc đẩy phát triển bền vững năng lượng tái tạo và mở đường cho thị trường bán lẻ điện cạnh tranh tại Việt Nam.

Trong quá trình tái cơ cấu ngành điện, việc tách Trung tâm Điều độ Hệ thống điện Quốc gia (EVNNLDC - A0) ra khỏi Tập đoàn Điện lực Việt Nam và chuyển về trực thuộc Bộ Công Thương với tên gọi mới là Công ty TNHH MTV Vận hành Hệ thống điện và Thị trường điện Quốc gia (NSMO) là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành điện trong những năm qua. Điều này nhằm đảm bảo tính độc lập, khách quan trong vận hành hệ thống điện và thị trường điện, phục vụ phát triển thị trường điện cạnh tranh lành mạnh, minh bạch.

Chiến lược và Quy hoạch điện lực - hướng tới năng lượng xanh:

Ngày 15/5/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 500/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII). Quy hoạch này thể hiện rõ định hướng ưu tiên phát triển năng lượng sạch, thân thiện với môi trường, hạn chế tối đa tác động tiêu cực đến khí hậu. Đặc biệt, không tiếp tục phát triển thêm các dự án nhiệt điện than mới và từng bước giảm tỷ trọng nhiệt điện than trong cơ cấu nguồn điện quốc gia.

Quy hoạch điện VIII đã được điều chỉnh tại Quyết định số 768/QĐ-TTg ngày 15/4/2025, tính toán quy mô nguồn và lưới điện phù hợp với kịch bản phụ tải cao, đảm bảo cung ứng đủ điện phục vụ phát triển kinh tế, xã hội.

Đảng ủy Cục Điện lực đã chỉ đạo quyết liệt tham mưu xây dựng, thẩm định và trình phê duyệt các văn bản chiến lược quan trọng như: Chiến lược phát triển ngành điện lực Việt Nam và Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII (được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 262/QĐ-TTg ngày 1/4/2024 và Quyết định số 1682/QĐ-TTg ngày 28/12/2024). Mặt khác, tích cực rà soát, đánh giá tình hình triển khai quy hoạch, thẩm định điều chỉnh liên quan đến quy mô, phương án đấu nối các dự án và đóng góp ý kiến cho quy hoạch điện lực của 63 tỉnh, thành phố.

Những thành tựu trên một lần nữa khẳng định vai trò tiên phong và những đóng góp to lớn của Cục Điện lực trong việc xây dựng một ngành điện Việt Nam hiện đại, bền vững và hiệu quả, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.

Các đại biểu tại Đại hội Đảng bộ Cục Điện lực lần thứ I (nhiệm kỳ 2025-2030).

Mục tiêu và định hướng giai đoạn 2025-2030:

Mục tiêu tổng quát của Cục Điện lực trong giai đoạn này là tiên phong hoàn thiện thể chế, dẫn dắt chuyển dịch năng lượng bền vững, bảo đảm cung ứng điện an toàn, tin cậy, giá hợp lý; chủ động hội nhập quốc tế, góp phần thực hiện thành công Net Zero vào năm 2050. Theo đó, Cục Điện lực sẽ triển khai thực hiện các nhóm nhiệm vụ trọng tâm như sau:

1. Hoàn thiện thể chế trong lĩnh vực điện lực thu hút đầu tư vào ngành điện.

2. Đảm bảo nguồn điện cho sự phát triển của đất nước; chuyển dịch cơ cấu nguồn điện trong hệ thống điện.

3. Thực hiện điều tiết giá điện theo nguyên tắc thị trường, kết hợp với việc nâng cao công khai, minh bạch trong hoạt động sản xuất, kinh doanh điện.

4. Tập trung cao độ và chủ động tham mưu kịp thời công tác bảo đảm cung cấp điện, đặc biệt trong các giai đoạn, thời điểm cao điểm nhu cầu điện.

5. Tiếp tục, tập trung và kịp thời giải quyết các khó khăn, vướng mắc các dự án nguồn, lưới điện thuộc thẩm quyền của Bộ Công Thương, góp phần đẩy nhanh các dự án điện, qua đó đảm bảo cung ứng điện để phục vụ phát triển kinh tế, xã hội.

6. Thiết kế thị trường điện cạnh tranh (lộ trình, thiết kế và quy định) để làm cơ sở điều chỉnh cho phù hợp với yêu cầu và bối cảnh mới.

7. Phát triển sâu rộng các chương trình/dự án, hợp tác quốc tế để thu hút tối đa mọi tiềm năng về năng lực kỹ thuật, tài chính và kinh nghiệm để phục vụ phát triển ngành điện, năng lượng tái tạo, năng lượng mới hiệu quả, chất lượng và công nghệ mới.

8. Thực hiện giải giải quyết thủ tục hành chính theo đúng quy định và thẩm quyền./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM