Công bố Báo cáo Triển vọng Năng lượng khu vực châu Á - Thái Bình Dương (lần thứ 9)

Tác động của Nghị quyết Quốc hội đến ngành năng lượng và gợi ý Chính phủ triển khai các bước tiếp theo Như chúng ta đã biết, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV (ngày 11/12/2025), Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về các cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia (giai đoạn 20262030) nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn kéo dài trong quy hoạch, chuẩn bị đầu tư, lựa chọn nhà đầu tư phát triển các dự án năng lượng. Nhân sự kiện này, Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam có bài báo phân tích các tác động của thể chế mới đối với thị trường điện, tiến trình chuyển dịch năng lượng; đồng thời khuyến nghị, gợi ý những nội dung về cơ chế, chính sách mà Chính phủ cần ban hành để sớm đưa Nghị quyết đi vào cuộc sống.

Đến dự buổi công bố chính thức, có ông Eduardo Pedrosa - Giám đốc Điều hành Ban Thư ký Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), đại diện Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật bản (METI), đại diện đại sứ quán các nước thành viên APEC tại Tokyo.

Ông Eduardo Pedrosa (trái) và Tiến sĩ Kazutomo Irie (phải) công bố ấn phẩm mới tại Tokyo.

Đại diện đại sứ quán các nước thành viên APEC tại Tokyo và khách mời tham dự buổi công bố ấn phẩm mới.

Đại diện cho Đại sứ quán Việt Nam tại Tokyo, bà Phạm Thị Minh Hà - Bí thư thứ nhất, Bộ phận Thương vụ của Đại sứ quán đã tham dự sự kiện.

Tại buổi công bố, ông Eduardo Pedrosa - Giám đốc Điều hành Ban Thư ký APEC đánh giá cao nỗ lực của toàn thể ban lãnh đạo và nghiên cứu viên của APERC đã hoàn thành ấn phẩm và ra mắt đúng thời điểm. Ông nhấn mạnh: Báo cáo này sẽ hỗ trợ các thành viên APEC trong việc định hướng chính sách và công nghệ trong bối cảnh cơ cấu năng lượng đang thay đổi.

Ông Glen Sweetnam - Phó chủ tịch cao cấp của APERC trình bày báo cáo tại buổi công bố.

Thay mặt cho nhóm chuyên gia thực hiện, ông Glen Sweetnam - Phó Chủ tịch cao cấp của APERC đã trình bày những nét chính của báo cáo và đưa ra cái nhìn toàn diện về bức tranh năng lượng của khu vực APEC thông qua hai kịch bản: Kịch bản tham chiếu (REF) và Kịch bản mục tiêu (TGT). Sau đây là một số điểm nổi bật của báo cáo:

1. Đỉnh cầu năng lượng và xu hướng điện hóa:

Trong Kịch bản tham chiếu, tổng tiêu thụ năng lượng cuối cùng toàn khu vực APEC dự kiến sẽ tăng 19% vào năm 2060. Tuy nhiên, với Kịch bản mục tiêu, nhu cầu năng lượng sẽ đạt đỉnh vào năm 2034 và sau đó giảm dần, thấp hơn 1% so với mức năm 2022 vào cuối kỳ dự báo.

Điểm nhấn đáng chú ý là sự bùng nổ của nhu cầu điện năng. Dự kiến nhu cầu điện sẽ tăng trưởng mạnh mẽ ở mức 75% (REF) và lên tới 96% (TGT) vào năm 2060. Điện năng đang dần thay thế các sản phẩm dầu mỏ và than đá trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là giao thông vận tải.

2. Sự chuyển dịch cơ cấu nguồn và vai trò của khí tự nhiên:

Mặc dù năng lượng tái tạo và năng lượng hạt nhân tăng trưởng mạnh mẽ, nhiên liệu hóa thạch vẫn giữ vai trò quan trọng trong cả hai kịch bản. Trong đó, khí tự nhiên được dự báo sẽ trở thành loại nhiên liệu hóa thạch quan trọng nhất trong hệ thống.

Đối với nguồn điện, sản lượng từ gió và mặt trời dự kiến tăng gấp 6 đến 8 lần, chiếm tỉ trọng từ 42% đến 50% tổng sản lượng điện vào năm 2060. Ngược lại, tỷ trọng của các nguồn điện có thể điều phối (như nhiệt điện truyền thống) sẽ giảm từ 88% năm 2022 xuống chỉ còn khoảng 50% vào năm 2060.

3. Thách thức về an ninh năng lượng và độ tin cậy lưới điện:

Báo cáo chỉ ra những rủi ro đáng kể đối với an ninh năng lượng và vận hành hệ thống:

- Sự phụ thuộc vào nhập khẩu: Một số nền kinh tế APEC vẫn duy trì mức độ phụ thuộc cao vào dầu mỏ và khí đốt nhập khẩu (vượt ngưỡng 80% đối với dầu và 70% đối với khí trong kịch bản REF).

- Độ tin cậy lưới điện: Khi tỷ trọng năng lượng tái tạo biến đổi (VRE) vượt quá 30%, hệ số công suất của các nhà máy nhiệt điện giảm xuống dưới 40%. Điều này không chỉ giảm hiệu quả kinh tế mà còn đe dọa đến độ tin cậy của lưới điện và làm tăng chi phí điện năng.

4. Bài toán chi phí và mục tiêu giảm phát thải:

Về mặt môi trường, phát thải CO2 sẽ giảm trong cả hai kịch bản, đặc biệt là mức giảm sâu 67% trong Kịch bản mục tiêu so với năm 2022. Tuy nhiên, chi phí vốn đầu tư cho lộ trình này là vô cùng lớn. APERC ước tính chi phí cho lĩnh vực điện và hydrogen trong khu vực APEC sẽ rơi vào khoảng 57 nghìn tỷ USD theo Kịch bản tham chiếu, và con số này còn tăng cao hơn đáng kể trong kịch bản mục tiêu.

Phần kết luận, ông Glen Sweetnam nhấn mạnh rằng việc đạt được các mục tiêu năng lượng đòi hỏi sự cân bằng tinh tế giữa an ninh năng lượng, chi phí hợp lý và tính bền vững môi trường - những yếu tố cấu thành “Bộ ba bất khả thi” của năng lượng hiện đại.

Nhóm chuyên gia thực hiện báo cáo và các khách mời.

Được xuất bản lần đầu vào năm 1998, Báo cáo Triển vọng Năng lượng khu vực châu Á - Thái Bình Dương trình bày các dự báo về nhu cầu và cung năng lượng của từng nền kinh tế thành viên APEC, những nền kinh tế hiện chiếm khoảng 60% tổng nhu cầu năng lượng toàn cầu.

Toàn văn báo cáo được đăng tải trên APERC website, Quý độc giả có thể tải báo cáo theo các link dưới đây:

Tập 1: Triển vọng Năng lượng toàn APEC

https://aperc.or.jp/file/2025/12/1/APEC_Outlook_9th_Edition-Volume_1.pdf

Tập 2: Triển vọng Năng lượng các nước thành viên APEC

https://aperc.or.jp/file/2025/12/15/APEC_Outlook_9th_Edition-Volume_2.pdf

PHÙNG QUỐC HUY