SPC tiến tới quản lý, vận hành lưới điện bằng công nghệ số

EVN SPC tìm giải pháp nâng cao chất lượng điện
EVN SPC: Tiện ích từ ứng dụng khoa học công nghệ

Trung tâm điều hành SCADA của EVN SPC sẽ kết nối với hệ thống SCADA với các công ty điện lực trực thuộc tại các tỉnh thành, từ đó giúp quá trình vận hành, xử lý, ngăn ngừa sự cố trên hệ thống lưới điện quả hơn nhiều so với cánh quản lý vận hành truyền thống trước đây.

Lưới điện, trạm biến áp được số hóa trong máy tính

Hiện nay, EVN SPC đang quản lý khoảng 200 trạm biến áp 110kV (mỗi trạm cung cấp điện cho từ vài ngàn đến vài chục ngàn khách hàng - tùy quy mô trạm) với hàng chục ngàn km đường dây điện truyền tải phân phối. Khi lưới điện xảy ra sự cố, các nhân viên kỹ thuật phải thông qua khách hàng phản ánh hoặc phải dò tìm thủ công để xác định nguyên nhân sau đó mới đề ra phương án sữa chữa.

Nhưng với hệ thống điều hành SCADA gần như toàn bộ các trạm biến thế, lưới điện được số hóa trên hệ thống máy tính. Chỉ cần theo dõi qua hệ thống máy tính, các nhân viên trực biết được tình hình vận hành thực tế trên lưới điện như: điện áp, dòng điện, công suất… để điều hành nguồn điện ổn định, hợp lý nhất. Trường hợp sự cố hệ thống điện gặp sự cố, hệ thống SCADA cấp báo để các đơn vị quản lý đề ra các phương án khắc phục trong thời gian nhanh nhất.

Theo EVN SPC, đối với những sự cố thoáng qua, nếu chưa có hệ thống SCADA thì đơn vị quản lý vận hành khó biết được đã xảy ra sự cố. Điều này tạo ra sự tiềm ẩn nguy cơ sự cố sẽ mở rộng và gây hậu quả nặng nề hơn. Ngoài ra, trong điều kiện mưa, gió, bão lũ…cần phải thao tác cắt điện các đường dây cũng như thực hiện cấp điện trở lại, nhân viên trực chỉ cần thao tác trên hệ thống SCADA mà không phải đến trực tiếp ra hiện trường.

Ông Võ Thanh Hùng - Trưởng phòng điều độ Công ty Điện lực Trà Vinh vẫn còn nhớ rõ ngày xảy ra sự cố mất điện tại khu vực Phụ Ấp Trạm, huyện Trà Cú ngày 4-6 mà nhờ hệ thống SCADA nên việc phát hiện và xử lý sự cố được giải quyết nhanh hơn. Ông Hùng nhớ lại: lúc 13 giờ 58 phút ngày 4-6, hệ thống SCADA báo hiệu thiết bị đóng cắt (recloser) khu vực Phụ Ấp Trạm bị bật. Sau khi thao tác trên máy tính thiết bị này không tự đóng lại được báo hiệu sự cố nghiêm trọng trên lưới điện đã xảy ra. Nhóm công nhân điện lực Cầu Ngang và Trà Cú được huy động xuống hiện trường cách đó 15km để dò tìm nguyên nhân sự cố. Khi trích xuất dòng ngắn mạch và kiểm tra thực tế tại hiện trường, nhóm công nhân phát hiện nguyên nhân do phóng điện trên sứ tại trụ điện số 1 nhà La Cà 5 nên đã khẩn trương xin lệnh khắc phục sự cố. Toàn bộ quá trình phát hiện, huy động lực lượng, phương tiện đến hiện trường khắc phục xong sự cố trong vòng 1 giờ 30 phút.

Ông Hùng cho biết, đối với những sự cố như vậy, trước khi có hệ thống SCADA thì muốn biết có sự cố thông thường phải nhờ người dân báo bị mất điện và mất thêm khá nhiều thời gian mới có thể dò tìm ra chính xác nguyên nhân, vị trí xảy ra sự cố. Vì vậy quá trình khắc phục sẽ kéo dài hơn.                  

Kết nối hệ thống SCADA với điều độ hệ thống miền

Dự án xây dựng hệ thống SCADA kết nối hệ thống lưới điện được EVN SPC triển khai từ năm 2012 với giá trị đầu tư lên tới 15,3 triệu USD (nguồn vốn từ Ngân hàng Thế giới), sử dụng công nghệ từ tập đoàn Siemens (Đức). Quy mô dự án gồm một hệ thống SCADA chính, một hệ thống dự phòng kết nối lưới điện, trạm biến áp tại 21 tỉnh thành chính thức vận hành từ tháng 5-2017.

Khi hệ thống SCADA vận hành có 104 trạm biến áp đã được kết nối, đến nay số lượng trạm biến áp kết nối đã tăng lên 164 trạm. Từ chuyển giao kỹ thuật nước ngoài, các cán bộ EVN SPC học hỏi để tiếp tục kết nối toàn bộ 200 trạm biến áp trong năm 2017, trong đó có những trạm biến áp phát triển mới sau này. Đồng thời hệ thống SCADA này cũng sẽ kết nối đồng bộ về Trung tâm điều độ hệ thống điện miền Nam (A2) nhằm chia sẻ dữ liệu và thực hiện công tác điều độ khi có yêu cầu từ A2.

Với thành công ở giai đoạn đầu, EVN SPC tiếp tục nghiên phát triển giai đoạn 2 cho hệ thống SCADA theo hướng thông minh hơn. Cụ thể, ngoài việc phát hiện sự cố, hệ thống SCADA mới sẽ được lập trình tự động cắt điện trong phạm vi nhỏ nhất. Mặt khác so với cách quản lý vận hành trước đây (mỗi trạm biến áp có khoảng 10 người trực), với hệ thống SCADA việc bật mở các thiết bị đóng cắt…điều thực hiện thao tác trên máy tính, vì vậy  EVN SPC sẽ giảm số lượng người trực tại các trạm này còn khoảng 2 người/trạm, như vậy sẽ giảm đáng kể số lượng nhân viên trực tại các trạm biến áp trên địa bàn 21 tỉnh thành.

NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM