Tổng Bí thư Tô Lâm thị sát địa điểm dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1

Phát triển điện hạt nhân, Việt Nam cần kế thừa địa điểm và công nghệ đã nghiên cứu Sau khi Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XIII) nhất trí khởi động lại kế hoạch phát triển điện hạt nhân, gần đây trên công luận có nhiều ý kiến bày tỏ các quan điểm khác nhau về các vấn đề liên quan đến điện hạt nhân. Trong đó có ý nêu ra không có cơ sở, thiếu thông tin và không chính xác. Để bạn đọc có thêm thông tin đa chiều, chuyên gia Tạp chí Năng lượng Việt Nam tóm tắt những công việc đã thực hiện cho đến thời điểm (cuối năm 2016) về quá trình nghiên cứu, tìm kiếm, lựa chọn, đánh giá công nghệ và địa điểm xây dựng nhà máy điện hạt nhân ở Việt Nam. Đây là những thông tin có thể giúp các cơ quan chức năng tham khảo, lựa chọn khi quyết định khởi động lại các dự án điện hạt nhân.

Quan điểm của tỉnh Ninh Thuận và chuyên gia về dự án điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam Trong bài báo dưới đây, chúng tôi tổng hợp một số quan điểm của tỉnh Ninh Thuận về chủ trương phát triển dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1, Ninh Thuận 2; cùng một số kiến nghị độc lập của các chuyên gia điện hạt nhân và Hội đồng Khoa học Tạp chí Năng lượng Việt Nam.

Tổng Bí thư Tô Lâm thị sát địa điểm xây dựng dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, ngày 5/12/2024. Ảnh VOV.

Báo cáo nhanh hiện trạng sử dụng đất trong vùng dự án và quy hoạch các dự án thành phần của dự án điện hạt nhân, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Ninh Thuận cho biết: Tổng diện tích quy hoạch xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 là 1.642,22 ha. Riêng đối với dự án Ninh Thuận 1 có diện tích xây dựng 883,68 ha (trong đó diện tích trên đất liền là 443,11 ha, diện tích sử dụng trên biển là 440,57 ha). Có 477 hộ/2.084 khẩu thuộc diện phải di dân tái định cư để thực hiện dự án.

Trong quá trình triển khai dự án, tỉnh đã thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, di dân tái định canh, định cư cho Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 trên diện tích 479 ha và triển khai 10 dự án thành phần phục vụ tái định cư.

Sau khi công bố quy hoạch địa điểm, đảng bộ, chính quyền các cấp tỉnh Ninh Thuận đã tập trung tuyên truyền vận động và đa số nhân dân vùng dự án đã chấp hành nghiêm túc chủ trương của Đảng và Nhà nước, đồng lòng tự nguyện chấp thuận di dời, bàn giao mặt bằng.

Đồng thời, tỉnh Ninh Thuận cũng cử 88 học sinh, sinh viên tham gia học tập ngành công nghệ hạt nhân tại Liên bang Nga. Đến nay có 44 em về nước được EVN giới thiệu việc làm, 29 em tự tìm việc làm và 15 em chưa về nước.

Tuy nhiên, đến tháng 11/2016, Quốc hội dừng thực hiện chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận đã làm thay đổi các kịch bản tăng trưởng và phát triển của tỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Cơ sở hạ tầng kinh tế, xã hội và các công trình phúc lợi công cộng trên địa bàn 2 xã Phước Dinh, Vĩnh Hải, vùng lân cận bị xuống cấp do không được đầu tư chờ bàn giao chuyển đi nơi ở mới. Nhân dân trong vùng dự án gặp nhiều khó khăn, trải qua thời gian dài chờ đợi, mong mỏi sớm được về nơi ở mới, ổn định đời sống, sản xuất.

Để hỗ trợ đời sống nhân dân và thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội tỉnh (do tác động chủ trương dừng đầu tư 2 nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận), Chính phủ ban hành Nghị quyết 115 thực hiện một số cơ chế, chính sách đặc thù hỗ trợ tỉnh Ninh Thuận phát triển kinh tế, xã hội, ổn định sản xuất, đời sống nhân dân (giai đoạn 2018-2023).

Chính quyền tỉnh Ninh Thuận cũng cho biết: Sau khi có chủ trương tái khởi động Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận, tỉnh đã tuyên truyền đến nhân dân hiểu rõ hơn về phát triển nguồn điện này trong thời gian tới. Qua các cuộc khảo sát, lấy ý kiến người dân mới đây cho thấy, đông đảo người dân ủng hộ, đồng thuận cao với chủ trương của Đảng, Nhà nước về xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.

Để dự án nhanh chóng triển khai, tỉnh Ninh Thuận kiến nghị Trung ương một số nội dung như sau:

1. Sớm xác định lộ trình xây dựng nhà máy điện hạt nhân.

2. Điều chỉnh đồng bộ Quy hoạch tổng thể quốc gia, Quy hoạch điện VIII, các quy hoạch ngành quốc gia về phát triển điện hạt nhân.

3. Hoàn thiện hệ thống pháp luận về điện hạt nhân như Luật Năng lượng Nguyên tử (sửa đổi) để đồng bộ với luật chuyên ngành về xây dựng, điện lực, bảo vệ môi trường.

4. Hoàn thiện hệ thống các tiêu chí, quy chuẩn kỹ thuật về đầu tư điện hạt nhân để có cơ sở pháp lý triển khai các công việc tiếp theo.

5. Đề nghị Trung ương cho chủ trương để tỉnh sớm điều chỉnh quy hoạch tỉnh Ninh Thuận (thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050), bổ sung định hướng phát triển điện hạt nhân.

6. Tiếp tục đồng ý cho tỉnh xây dựng cơ chế đặc thù phát triển kinh tế, xã hội của địa phương có nhà máy điện hạt nhân, trong đó ưu tiên cơ chế phát triển nhân lực, hạ tầng trọng điểm.

Trao đổi với lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh Ninh Thuận, Tổng Bí thư Tô Lâm nói: “Trên thế giới hiện nay, điện hạt nhân ngày càng được nhiều quốc gia quan tâm lựa chọn và phát triển. Còn với Việt Nam chúng ta, nhu cầu tiêu thụ điện là vấn đề hết sức cấp thiết, được dự báo vẫn tiếp tục tăng cao trong tương lai tới. Việc phát triển nguồn điện hạt nhân sẽ giúp đa dạng nguồn cung, bảo đảm an ninh năng lượng, cũng như chuyển dịch năng lượng xanh, giúp Việt Nam đạt mục tiêu Net zero vào năm 2050.

Đặc biệt, đầu tư cho điện hạt nhân còn tạo cơ hội để nước ta phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, nâng cao tiềm lực khoa học, công nghệ quốc gia, tham gia vào chuỗi cung ứng công nghiệp điện hạt nhân toàn cầu v.v...”.

Do đó, Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị tỉnh Ninh Thuận cần tập trung bám sát sự chỉ đạo của Trung ương, hướng dẫn hỗ trợ của các bộ, ngành để chuẩn bị tốt các điều kiện tái khởi động dự án điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam. Trong đó, cần chủ động tập trung một số nhiệm vụ như sau:

1. Triển khai tốt công tác đền bù, giải phóng mặt bằng.

2. Khẩn trương đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu, bố trí khu tái định canh, định cư, đất sản xuất nhằm ổn định đời sống của người dân bị ảnh hưởng bởi dự án.

3. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quán triệt, tạo sự đồng thuận, thống nhất cao của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân trong quá trình triển khai thực hiện.

“Chủ trương khởi động lại dự án điện hạt nhân Ninh Thuận đã có. Nhân dân đồng tình, thì cần xây dựng kế hoạch để bắt tay vào làm và triển khai có hiệu quả. Chậm là lãng phí” - Tổng Bí thư nhấn mạnh./.

BBT TẠP CHÍ NĂNG LƯỢNG VIỆT NAM